De Zeeuwse steentijd
spectrum 2
Zaterdag 25 augustus 2012
Vuurstenen spitsen, opgegraven bij Haamste
de. Te zien t/m 28 oktober op de expositie
Steentijd in Bezoekerscentrum Saeftinghe.
Benen beitel uitgevoerd als dissel, met het
blad dwars op de steel.
foto Universiteit Leiden
Geslepen
Gijn wilde een experimentele archeologie-
werkplaats inrichten, Staatsbosbeheer is al
tijd op zoek naar contact met groenmin-
naars en ziet in zo'n werkplaats een pu
bliekstrekker, Diederik Pomstra wordt ge
woon heel vaak bij prehistorische onderne
mingen betrokken. Daarmee is duidelijk
waarom er nu in het Horsterbos wordt ge
bouwd. Het had, zegt hoogleraar Van Gijn,
ook in Zeeland kunnen zijn, maar bos
wachter Kuypers werkt toevallig in de Fle-
vopolder, dus werd dat de locatie. Klei,
riet, wilgen - alle materialen zijn er in rui
me mate voorhanden.
Waarom nou precies een Zeeuwse boerde
rij wordt herbouwd? Schouwen-Duive-
land ging in de jaren vijftig tijdens een uit
gebreide ruilverkaveling drastisch op de
schop. Provinciaal archeoloog Jan Trim-
pe-Burger kreeg in 1957 ternauwernood de
tijd om een noodopgraving bij Haamstede
uit te voeren. Daar stuitte hij op de sporen
van drié woningen uit de nieuwe steen
tijd, het neolithicum, rond 2500 voor
Christus. Conservator Leo Verhart van het
Rijksmuseum voor Oudheden publiceerde
de gegevens in 1992. De Haamsteedse
vondst is tot op de dag van vandaag bijzon
der, omdat de gevonden plattegrond gaaf
is, dat wil zeggen: weinig of niet verstoord
Het was een niet te missen bericht afgelopen week: 'Oudste
boerderij van Zeeland wordt herbouwd in Zeewolde'. Zo'n 4000
jaar geleden stond het boerenhuis op een strandwal bij Haamstede,
de locatie Brabers. Op basis van die plattegrond wordt nu een
reconstructie gemaakt. In het Horsterwoud in de Flevopolder wordt
druk gehakt, gegraven en gevlochten.
door jan van Damme
Er is wel wat aan de hand met de
steentijdboerderij van Brabers.
Het huis werd al eens her
bouwd in het archeologisch the
mapark Archeon bij Alphen aan
den Rijn. Toen het daar halverwege de ja
ren negentig van de vorige eeuw econo
misch slecht weer was, verdween de boer
derij voor de tweede keer van de aardbo
dem, zonder duidelijke sporen na te laten.
Het huidige Archeon-management kan
niet eens een fotootje van het uit wilgen
en riet opgetrokken huis in het archief vin
den.
Anno 2012 dient de plattegrond van de op
graving bij Haamstede opnieuw als basis
voor een archeologisch bouwproject Der
tien studenten van de faculteit Archeolo
gie van de Universiteit Leiden en enkele
vrijwilligers zijn sinds afgelopen maandag
aan de slag in het Horsterwoud bij Zeewol
de. Ze werken met stenen bijlen, graafstok-
ken, houten slaghamers, touw van boom
bast.
Een wetenschappelijk experiment: alles
wordt gedocumenteerd, gefotografeerd, ge
filmd, geklokt.
Zelf hakken, graven en hameren, dat is nu
eenmaal dé manier om echt in de prehisto
rie te duiken.
We rijden met een tas vol vraagtekens
naar de Flevopolder. Waarom steeds bou
wen op basis van de Brabers-plattegrond,
waarom bij Zeewolde en niet in Zeeland,
waarom werken met authentieke werktui
gen? Boswachter Hans-Erik Kuypers van
Staatsbosbeheer wacht ons op in zijn kan-
toorloods bij de ingang van het Horster
woud - met een kleine 5000 hectare het
grootste loofbos van Nederland, waar
schijnlijk ook van West-Europa. Een jong
bos, natuurlijk, de Flevopolder kwam pas
een halve eeuw geleden boven water.
Staatsbosbeheer is één van de drie partijen
in het project. Een boswachter mag met de
auto het bos in. Daar treffen we de twee
andere partners: hoogleraar archeologie
Annelou van Gijn van de Universiteit Lei
den en Diederik Pomstra van Het Stenen
Tijdperk, een bureau dat zich heeft gespe
cialiseerd in het leven in de steentijd. Ook
Hans de Haas, ooit als bouwmeester werk
zaam in het Archeon, is betrokken bij het
project.
Er rookt een vuurtje, om ons heen klinken
stemmen van studenten die van wilgen
een binnenmuur vlechten, verderop wor
den op de locatie waar het huis verrijst
paalgaten gegraven, op zithoogte afgezaag
de stukken boomstam vormen het meubi
lair.
We zijn een gelegenheidstrio, klinkt het in
koor. Gelijkgestemde interesses, toevallige
ontmoetingen - hoogleraar Annelou van
vuurstenen bijl.
foto Universiteit Leiden Opbouw van de Zeeuwse steentijdboerderij in het Horsterwoud in de Flevopolder.
