Telefoongids
iol internet
'Alles is te
downloaden'
Moet het telefoon
boek op de brandsta
pel? Of alleen worden
bezorgd bij oma's en
opa's? Na 130 jaar
staat de papieren gids
ter discussie. De Bel
gen zijn er al uit.
woensdag 22 augustus 2012
bedankt!
door Wilma de Cort en Tanja Kits
illustratie Mark Reijntjens
Telkens als in een regio de
nieuwe telefoongids op
de deurmat is geploft, is
dit bij de eerstvolgende
oud-papier-inzameling
te zien: de gloednieuwe
boeken, nog geurend naar de drukke
rij, rusten zwaar en ongelezen op sta
pels kranten en folders op stoepen.
Als de gids niet bij toerbeurt maar in
één keer landelijk zou worden ver
spreid, was er misschien eerder een na
tionale discussie over gevoerd. Maar
nu heeft internetondernemer en -jour
nalist Alexander Klopping hiervoor ge
zorgd.
Te gek voor woorden dat de
huis-aan-huis verspreiding doorgaat,
meent Klopping. Bezorg het pak pa
pier alleen bij mensen die erom vra
gen, is zijn hartekreet.
Hij heeft de zaak op scherp gezet door
de gids, het 'dodenbomenmonster',
een zetje richting uitgang te geven.
Klopping heeft een 'handige' domein
naam geregistreerd: sterftelefoongids-
sterf nl. Deze schakelt de internetbe
zoeker vanzelf door naar een pagina
van De Telefoongids waar je je voor de
gids, volgens sommigen een dikke re
clamefolder, kunt afmelden.
Hoeveel consumenten er op een idee
zijn gebracht, kan De Telefoongids
niet zeggen. Wel stelt woordvoerster
Marianne de Bruijn dat er tussen 2009
en heden 190.000 afmeldingen zijn ge
weest. Sinds 2009 biedt het bedrijf
meerdere mogelijkheden om de gids
uit de brievenbus te weren. Dat ie
mand daar nu nog eens op wijst, mag,
aldus De Bruijn. Toch heeft Klopping
een brief van een advocaat gekregen.
Vooral omdat de naam 'sterftelefoon-
gidssterf 'te ver' zou gaan en volgens
De Telefoongids 'ernstig afbreuk' doet
aan haar reputatie.
„Te grof', vindt ook Saskia Spiekman,
bibliothecaris van het Museum voor
Communicatie in Den Haag. „Bedankt-
•telefoongidsbedankt, klinkt charman
ter. We zijn heel blij met de telefoon
gids geweest. Maar het systeem dat je
een kaart in de telefoongids moet op
sturen als je die niet meer wilt, werkt
niet. Die kaart zie je immers niet als je
de gids nooit opent", zegt ze.
Voor haar heeft het telefoonboek al
lang museale waarde. Het is een bron
van informatie, stelt ze. „Zelf zoek ik
ook een nummer in de online gids,
maar het nadeel is dat je daar niet
'Als je de gouden gids
eraf haalt, blijft er niet
veel telefoonboek over'
kunt terugkijken naar andere jaren."
Rechercheurs, mensen die oude adres
sen van personen zoeken of vorsers
van familiegeschiedenissen, heeft
Spiekman in haar museum over oude
telefoongidsen gebogen gezien. „Als je
iemand zoekt en je weet niet meer pre
cies in welke straat die ooit woonde,
blader je door een oud telefoonboek."
Het telefoonboek is een oudje, vertelt
ze. In 1881 kregen de eerste Nederlan
ders telefoon en na een paar jaar al
werden lijsten met telefoonnummers
vervangen door gidsjes die diverse
maatschappijen in delen van het land
verspreidden.
Rond 1900 nam de staat de distributie
in het hele land over. „Het rijk kreeg
door dat het een blijvertje was", aldus
Spiekman.
Met uitzondering van de oorlogsjaren,
toen de pakketten niet konden wor
den bezorgd, bleef de telefoongids,
zonder onderbreking verschijnen. Wel
veranderde het boek geregeld. Zo ken
de het een poos een roze bedrijfsge-
deelte, dat later de gele en nog later de
gouden gids werd. „Als je die eraf
haalt, blijft er niet veel telefoonboek
over", zegt Spiekman.
Vooral sinds 1994, toen de mobiele te
lefoon en internet aan hun opmars be-'
gonnen, heeft de papieren gids aan be
tekenis verloren. Al was die altijd al be
trekkelijk, tenminste als naslagwerk
voor telefoonnummers.
Spiekman: „De gids heeft altijd op de
derde plaats gestaan. Voor telefoon
nummers raadplegen we eerst ons
hoofd, daarna de klapper en pas dan
de gids."
De Telefoongids piekert er niet over te
stoppen met de huis-aan-huis versprei
ding. Volgens het bedrijf verplicht de
Telecomwet om de telefoonnummers
van bedrijnen en particulieren beschik
baar te stellen, al is de vraag of dit dan
huis-aan-huis en op papier moet.
Volgens De Bruijn kijken iedere
maand drie miljoen mensen wel een
keer in de papieren editie. Eigen onder
zoek leert bovendien dat 85 procent
de gids wil blijven ontvangen.
Van Klopping hoeft de gids - ook ge
liefd onder krachtpatsers, om ze te ver
scheuren - niet helemaal te verdwij
nen. Er zijn volgens hem nog veel
mensen, zoals in ieder geval zijn oma,
die graag een papieren exemplaar ge
bruiken. Daarom pleit hij voor een
'opt-in-systeem': wie de gids wil,
moet die zelf aanvragen.
In België heeft eenzelfde discussie tot
een iets steviger opt-out-systeëm ge
leid. Iedereen krijgt de gids, tenzij.
Consumenten worden nadrukkelijk
voor de keuze geplaatst, stelt Nicole
Hastinckx van de Belgische Gouden
Gids (net als bij ons: een bedrijvengids
en telefoonboek in één).
„Twee, drie maanden voordat een nieu
we gids voor een bepaalde regio in pro
ductie gaat, laten we callcentra met al
le consumenten bellen of-ze de nieu
we gids willen", zegt ze.
Bovendien leggen gemeentes in de be
wuste regio op hun websites uit hoe
mensen de gids kunnen afbestellen.
Volgens Hastinckx is 20 procent afge
haakt. Toch is de papierproductie ge
halveerd, van 600.000 naar 300.000
ton per jaar, aldus Hastinckx, die geen
oplagecijfers wil geven.
Oorzaak: in het telefoongidsgedeelte
staan kleinere regio's dan voorheen.
Charl Delemarre (21)
Zelfheeft hij op zijn kamer in Rotter
dam ook geen telefoonboek. „Kost te
veel ruimte. Mijn ouders hebben er
..nog wel een, maar ik kan me niet her
inneren wanneer ik hem voor het
laatst heb gebruikt. Ik vind het wel jam
mer als hij gaat verdwijnen, maar dan
meer in the big picture. Alles verdwijnt
vanwege internet: videotheken, biosco
pen. Alles is op de computer op te zoe
ken en te downloaden. Jammer, zeg ik
vanuit een romantisch idee, maar ja."
