i
3 spectrum
Zaterdag 18 augustus 2012
V:;;.'
Dave Maat
uit Goes heeft zich jaren ingezet voor het terugvinden van een noodgraf in Srebrenica waarin in 1995 vijf mensen werden begraven.
foto Willem Mieras
Foto's van Dave Maat tijdens zijn verblijf in Bosnië. Links helpt hij een oude vrouw met het tillen van takken. Op de foto rechts is de Goesenaar (tweede van links) te zien met collega's.
en hun nabestaanden. Hoewel de Nederlandse blauwhel
men min of meer van alle blaam zijn gezuiverd, is toch
het beeld ontstaan van militairen die het zonder ingrijpen
lieten gebeuren dat duizenden moslimmannen werden
afgeslacht. „De waarheid is dat we alles hebben gedaan
wat in onze macht lag, toen en nu", zegt Maat. Hij heeft
aan het avontuur het gevoel overgehouden dat de top van
Defensie het gebied nooit heeft willen beschermen. „Mijn
collega's en ik hebben met gevaar voor eigen leven gepa
trouilleerd. Daarbij werden we zelfs beschoten. Maar we
hadden simpelweg de middelen niet om dit grote drama
te voorkomen. Nu hebben de vrouwen en kinderen het
nog overleefd. Ik durf er niet aan te denken wat er met
hen was gebeurd als wij er niet waren geweest"
De Goesenaar zeifis ook niet ongeschonden uit de strijd
gekomen. De verschrikkingen die hij in Bosnië heeft mee
gemaakt, onder meer het sneuvelen van collega Raviv van
Rensen, zijn hem niet in de koude kleren gaan zitten.
Posttraumatisch Stress Syndroom luidde de diagnose. Dat
hij en zijn collega-Dutchbatters jaren met de nek zijn aan
gekeken - dat gebeurt soms nog wel eens - maakt het er
niet gemakkelijker op. Maat kan overigens goed begrijpen
dat de nabestaanden van de omgekomen moslimmannen
vol woede zitten. „Zij hebben het gevoel dat wij niets
voor hen wilden doen. Toch merk ik dat ze ons langza
merhand met andere ogen gaan bekijken. Er is wat meer
begrip."
Om de belangen van zijn voormalige Dutch-
bat-collega's te kunnen blijven behartigen, heeft
Maat in 2010 de 'Vereniging Dutchbat 3' opge
richt. Behalve de rechtszaak voor het vinden van het
noodgraf voerde hij ook nog een andere juridische strijd
tegen Defensie. Hij eiste dat het ministerie het operatiebe
vel van Dutchbat 3 openbaar zou maken. De Goesenaar
heeft altijd te horen gekregen dat hij naar Bosnië ging om
mensen te beschermen, maar nu vermoedt hij dat het ope
ratiebevel later zonder medeweten van de militairen is
aangepast en dat er toen alleen nog maar werd gesproken
over 'observeren en noteren'. Dat zou volgens hem kun
nen verklaren waarom de Dutchbat-militairen nooit de
middelen hebben gekregen om de moslims te bescher
men. „Maar wij kregen wél door iedereen de zwarte Piet
toegespeeld en werden zowat gecriminaliseerd."
Of het document ooit nog boven water komt, is de vraag.
Na veel gedraal moest het ministerie toegeven dat ze het
kwijt is. „Er is nog veel meer zoekgeraakt", stelt Maat vast.
„Denk maar aan het bekende fotorolletje. Ook in de kwes
tie rond het graf zijn op het hoogste niveau processen ver
baal verloren gegaan. Daar zouden ze eens onderzoek
naar moeten doen."
De strijd van Maat voor openheid is zo'n beetje een dag
taak geworden. Hij heeft inmiddels tientallen mappen vol
met brieven en andere documenten. „Maar het houdt een
keer op", heeft hij zichzelf beloofd. „Ik hoop dat we over
een paar weken te horen krijgen dat het gevonden baby-
tje daadwerkelijk het meisje is waar we naar op zoek wa
ren. In dat geval gaat om het dossier een groot elastiek."
Rob Paardekam
