Fout op fout na aanslagen
81 buitenland
Chinees gaat ingeblikte lucht verkopen
De bomaanslag in de regeringswijk in Oslo op 22 juli vorig jaar had voorkomen kun
nen worden, als de veiligheidsroutines waren gevolgd. Een onderzoekscommissie
stelt ook dat de politie eerder in actie had kunnen komen op het eiland Utoya. 1
dinsdag 14 augustus 2012
BELGRADO
Servische staat
is bijna failliet
Servië zit in grote financiële proble
men. Het land heeft zijn begro
tingstekort niet op orde en het
krijgt steeds minder toegang tot de
kredietmarkt. Economen waarschu
wen dat de overheid drastisch
moet bezuinigen, maar die raad
wordt in de wind geslagen. Het be
grotingstekort over de eerste helft
van 2012 beliep ruim 7 procent, ter
wijl de wet 4,5 procent toestaat.
VATICAANSTAD
Butler paus staat
terecht voor lekken
Paolo Gabriele, butler van paus Be-
nedictus XVI, moet terechtstaan
voor het lekken van vertrouwelijke
documenten. Dat heeft de onder
zoeksrechter van de rechtbank van
het Vaticaan gisteren gemeld. De
documenten wijzen erop dat er
binnen het Vaticaan een machts
strijd woedt Gabriele, officieel aan
geklaagd voor meervoudige dief
stal, had een medeplichtige.
ROME
'Marihuanatunnel'
ontdekt in Rome
In Rome is een ondergrondse hen
nepplantage ontdekt in een meer
dan 1 kilometer lange tunnel. Die
was in de jaren '30 aangelegd in
het kader van een fascistisch metro
project. De 'marihuanatunnel' was
goed verborgen. Hij werd pas ont
dekt toen medewerkers van de re
cherche tijdens de warme zomerda
gen een wietgeur ontwaarden op
straat in de buurt van de tunnel.
HIMMELPFORT
Duitse Kerstman heeft
eerste wensen binnen
Ondanks de economische crisis
zijn de Duitse kinderen er dit jaar
bijzonder vroeg bij met hun kerst
wensen: bij de Kerstman zijn al
1750 brieven met wensenlijsten bin
nengekomen. Dit heeft de
Deutsche Post, de Duitse evenknie
van PostNL, gisteren laten weten.
Dit jaar kwamen er ook meer dan
driehonderd brieven uit het buiten
land, zoals Polen, Italië en Japan.
DEN HAAG
Radovan Karadzic:
'proces moet over'
Het proces van Radovan Karadzic
voor het Joegoslavië-Tribunaal
moet helemaal worden overge
daan. Dat schrijft althans de voor
malige Bosnisch-Servische presi
dent in een gisteren uitgekomen
pleitnota aan de rechters. Karadzic
stelt dat hij geen eerlijk proces
heeft gehad, omdat de verdediging
veel belangrijke informatie te laat
heeft ontvangen van de aanklagers.
JOHANNESBURG
Ruzie vakbonden
Zuid-Afrika: 9 doden
Bij een platinamijn in Zuid-Afrika
zijn gisteren leden van twee vak
bonden met elkaar slaags geraakt.
Daardoor zijn zeker negen mensen
omgekomen. Onder de doden zijn
twee politieagenten, die met ma
chetes waren aangevallen, meld
den de autoriteiten. De aanleiding
voor de rellen is onduidelijk. Moge
lijk wilde een jonge vakbond leden
werven bij een grotere organisatie.
Te laat is iets gedaan met
het kenteken van de massa
moordenaar.
De politie had kwartier eer
der op Utoya kunnen zijn.
Premier Steltenberg: rapport
is een mijlpaal.
Politie erkent falen.
door onze correspondent
Windy Kester
OSLO - Een opeenstapeling van
blunders en fouten. In bijna vijf
honderd pagina's schildert de
Noorse commissie die de omstan
digheden rond de door Anders
Breivik gepleegde aanslagen op 22
juli 2011 onderzocht, een duister
beeld van de veiligheidssituatie in
het land. De autoriteiten hebben
het ernstig laten afweten in hun
taak burgers te beschermen.
De commissie concludeert dat de
bomaanslag in het regeringskwar
tier in de Noorse hoofdstad Oslo,
waarbij acht mensen omkwamen,
voorkomen had kunnen worden.
De poliitie had bovendien Anders
Breivik kunnen oppakken voordat
hij het eiland Utoya bereikte.
Verder had de speciale politie-een-
heid Delta het eiland een kwartier
eerder kunnen innemen en het
bloedbad kunnen stoppen.
Uit het onderzoek van de commis
sie blijkt dat de politie in een risi
co-analyse in 2004 al heeft aanbe
volen de straat in het centrum van
Oslo waar Breivik zijn bomauto
parkeerde, af te sluiten voor ver
keer. Door bureaucratische romp
slomp is dit nooit gebeurd.
Een alerte voorbijganger kon bo
vendien tien minuten na de aan
slag al een signalement en kente
ken van de vluchtauto doorbellen.
Dit werd pas twee uur later via de
politieradio doorgegeven. Op weg
naar Utoya passeerde Breivik meer
dere politieauto's, waarvan de in
zittenden van niets wisten. Er lag
verder wel een rampenplan klaar,
maar dit werd niet gebruikt.
Maar er zijn ook lichtpuntjes. De
commissie meent dat de medische
zorg na de aanslagen uitstekend
was. Ook de manier waarop de rer-
gering de bevolking informeerde
was goed. Speciaal veel lof is er
voor alle vrijwilligers die hun bur
gerplicht deden door bijvoorbeeld
eerste hulp te bieden.
„Gewone burgers redden levens
en uiteindelijk ook de politie-ac-
tie", zegt commissievoorzitter
Alexandra Bech Gjorv, doelend op
het feit dat de politie uiteindelijk
met bootjes van particulieren naar
Utoya voer. De politieboot kreeg
halverwege motorpech, wat vol
gens de commissie een geluk bij
een ongeluk was, omdat het vaar
tuig zo overbelast was dat de troe
pen anders nóg later op het eiland
zouden zijn aangekomen. De com
missie concludeert dat de politie
met adequaat handelen een kwar
tier sneller had kunnen zijn, een.
kwartier waarin Breivik negentien
mensen van het leven, beroofde.
Het is nog niet duidelijk welke di
recte consequenties het rapport
heeft. De verantwoordelijk minis
ter van Justitie trad vorig jaar al af,
evenals het hoofd van de Veilig
heidsdienst PST. Premier Jens Stel
tenberg noemt het rapport 'onop
gemaakt en eerlijk met soms on
aangename analyses' en kondigt
aan het parlement een reactie te
sturen. „Het duurde te lang voor
veiligheidsroutines werden ge
volgd en het duurde te lang voor
dat Anders Behring Breivik werd
gepakt. De 22ste juli gaat vooral
om hen die het leven verloren en
de nabestaanden. Maar het rap
port is een mijlpaal. Er liggen nu
feiten op tafel om van te kunnen
leren. We moeten verhinderen dat
wat op 22 juli gebeurde, ooit nog
gebeurt", zei Stoltenberg. Volgens
hem hoeft niemand op te stappen.
De Noorse politie gaf in reactie op
het rapport toe tekort te zijn ge
schoten. „Dat we daarmee een aan
tal mensenlevens niet hebben kun
nen redden, valt me zwaar. We
hebben gefaald", zei politiechef
0ystein Mseland gisteren.
Nabestaanden en overlevenden
noemen het rapport schokkend en
triest. De meesten zijn opgelucht
dat de commissie bevestigt wat zij
steeds hebben beweerd: dat het op
treden van de politie niet effectief
was. Het rapport is ook van belang
door onze correspondent
Remko Tanis
SJANGHAI - Miljardair Chen Guang-
biao (44), de bekendste weldoener
van China, zegt dat hij lucht gaat
verkopen. In Zuidwest-China, zo
beweert Chen, laat hij schone
lucht inblikken, om die in de vuile
steden aan de oostkust te verko
pen.
Chen, nooit vies van publiciteit en
complimenten, gaat de blikken
lucht verkopen onder de geregis
treerde merknaam 'Chen Guangbi-
ao, een goed man'. „Mensen in de
grote steden, in. het oosten ademen
de hele dag vuile lucht in", legde
Chen zijn plan uit aan een Chine
se radiozender. „In de blikjes zit
kraakheldere lucht, die genoeg is
om drie keer diep in te ademen.
De schone lucht is goed voor de ge
zondheid van de stedelingen."
Dorpelingen in de armere, westelij
ke regio's van China gaan de lucht
inblikken. „Trek aan een koordje
om het blik te openen, adem drie
keer in en de schone lucht geeft je
een goed gevoel en een helder
hoofd", aldus Chen.
De blikjes, die vanaf volgende
maand in de winkel liggen, gaan
vier yuan (een halve euro) kosten.
1 Procent daarvan gaat terug naar
de armere regio's waar de lucht
vandaan komt. Chen heeft een tra
ditie van absurde plannen die hij
desalniettemin waarmaakt. Hij
heeft als oprichter van een recy
clingbedrijf een geschat vermogen
bijeen geschraapt van 3,3 miljard
yuan (420 miljoen euro).
Chen werd in 2008 beroemd als
de grootste weldoener van China,
toen hij ruim 20 miljoen euro uit
eigen zak trok voor slachtoffers
van de aardbeving die het midden
van het land dat jaar trof Hij trok
toen met een leger van zijn werk
nemers en bulldozers naar de ge
troffen regio om eigenhandig puin
Chen Guangbiao
te ruimen. Meerdere keren per jaar
staat hij in steden op straat geld
uit te delen aan daklozen.
Eerder dit jaar deelde hij in het
noordoosten van China gratis fiet
sen uit en vorig jaar sloeg hij als
publiciteitsstunt zijn Mercedes aan
diggelen. Beide stunts waren be
doeld om mensen bewust te ma
ken dat ze de strijd aan moeten
gaan met luchtvervuiling.
Datzelfde hoopt hij met de inge
blikte lucht te bereiken, waarmee
hij 13 miljoen euro per jaar ver
wacht om te zetten. Dat betekent
26.000 euro in de zakken van de ar
mere Chinezen die de lucht inblik
ken. Chen zegt dat publiciteit rond
zijn weldaden nodig is, om meer
rijke Chinezen aan te sporen een
deel van hun fortuin aan goede
doelen te geven. „Ik ben rijk ge
worden omdat de Partij en de
maatschappij mij toestonden suc
ces te hebben", zegt Chen vanuit
zijn hoofdkantoor in Nanjing.
„Dat geld is dus niet van mij en
het is tijd om het terug te geven."
Chen was de eerste Chinees die de
'belofte' ondertekende waarmee
de Amerikaanse miljardairs War
ren Buffet en Bill Gates langs de rij
ken der aarde trekken. Onderteke
naars beloven hun kapitaal na hun
dood aan goede doelen te geven.
