reizen
0
Zaterdag 11 augustus 2012
2012 is het jaar van de Historische Buitenplaatsen.
Nederland telt nog ongeveer 550 van deze landhuizen,
kastelen en monumentale panden. Een duik in het rijke
buitenleven van weleer,
vandaag Huis verwolde in Laren (Gld.)
tekst en foto's Carel Thijssen
Ooit gehoord van een zak
doekjesboom? Wel eens
een beuk met een negen-
ling gezien? Of een suiker-
esdoorn met een gedraai
de stam? Wie over het 'bijzondere-bo-
menpad' rond Huis Verwolde in het
Gelderse Laren wandelt, kan deze niet
alledaagse schepselen van Moeder Na
tuur bewonderen.
Precies twee eeuwen waren zes gene
raties van de familie Van der Borch de
eigenaren en bewoners van Huis Ver
wolde. In opdracht van Frederik Wil
lem baron van der Borch bouwde archi
tect Philip Willem Schonck het neoclas
sicistische pand in nauwelijks negen
maanden. „Ze begonnen in april 1776
met de bouw en met kerst dat jaar
woonde de baron er al", vertelt gids
Riet Mulder. „Het was nog wel niet he
lemaal klaar, maar het was bewoon
baar. De afwerking heeft tot 1778 ge
duurd. Dat zat 'm vooral in het Italiaan
se stucwerk in de hal en de handbe
schilderde, linnen wandbekleding in
de Chinese kamer."
De laatste baron, Allard van der
Borch, overleden in 2008, droeg Huis
Verwolde in 1977 voor een symbolisch
bedrag over aan de toenmalige Stich
ting Vrienden der Geldersche Kastee-
len. Hij verhuisde zelf naar een van de
22 pachtboerderijen op het 560 hectare
omvattende landgoed. Mulder: „Hij
kon het financieel niet meer bolwer
ken. Zijn wens was dat het huis een cul
turele bestemming zou krijgen. De ba
ron had bij de verkoop het recht gekre
gen, dat hij gewoon binnen kon lopen
als het huis open was. We hebben hem
regelmatig aangetroffen in de biblio
theek als we rondleidingen gaven. En
hij had de sleutel van de wijnkelder."
De meest invloedrijke bewoners van
Huis Verwolde waren, zo weet Mulder,
de ouders van de laatste baron. „Vooral
zijn moeder is belangrijk geweest voor
het huis. Ze heette met haar meisjes
naam Line Voute, dochter van een rij
ke plantersfamilie met veel Indisch
geld. In 1926 heeft ze het huis van on
der tot boven laten moderniseren. Cen
trale verwarming, elektriciteit, badka
mers en telefoon. En de toren werd ge
bouwd. De barones wilde het huis
meer het aanzien geven van een kas
teel."
Een hoogstandje van comfort noemt
Mulder de lift in de toren. „Die werd
gebruikt door de familie. Nee, het per
soneel moest via de trap in de hal."
Dat Huis Verwolde de tweede we
reldoorlog goed overleefde, was te dan
ken aan diezelfde barones. „De familie
verhuisde naar een van de boerderijen.
Het personeel en de patiënten van de
tbc-kliniek in Scheveningen moesten
geëvacueerd worden. De barones stelde
het huis beschikbaar. Er kwam een
rood kruis op het dak ten teken dat het
een ziekenhuis was en bij het hek
stond een bord met 'tbc-kliniek - be
smettingsgevaar'. De Duitsers durfden
geen stap binnen het hek te zetten."
Niet alleen de geschiedenis van Huis
Verwolde zit vol verhalen, ook een
rondgang door het vooral achttiende
en negentiende-eeuws ingericht pand
is een aaneenschakeling van vertellin
gen, anekdotes en weetjes. Riet Mulder
kan er boeiend over verhalen. Over het
rijke familiezilver op de met militaire
precisie gedekte tafel in de eetkamer.
Over de herenkamer - verboden gebied
voor de dames - waar de mannen na
de jacht hun borreltje dronken en hun
sigaartje rookten.
En natuurlijk over haar favoriete ver
trek: de kinderspeelkamer. Mulder, wij
zend op een vitrinekast met servies
goed: „Een kinderserviesje uit 1900.
Wedgewood. De gouvernante gebruik
te het om de kinderen te leren hoe je
een tafel moest dekken. Dat hoefden ze
later, als ze zelf barones waren, niet te
doen, maar dan konden ze het wel per
fect uitleggen aan de dienstmeisjes. En
daar, in de hoek staat een vuurkorf om
de luiers voor te verwarmen. Als de ba
by uit het bad kwam, werd die erin ge
wikkeld. Gebakerd noemen ze dat. Als
de luiers te warm waren, begon de ba
by te huilen. Dan was-ie letterlijk te
heet gebakerd."
Bovenste foto:
Huis Verwolde.
Foto boven:
Italiaans stuc
werk in de hal.
Foto linksonder:
Beuk met negen-
ling aan het 'bij-
zondere-bomen-
pad'.
Foto rechtsonder:
Speelkamer van
de kinderen.
foto Nico van
Haastrecht
reizen@wegener.nl
024-3650360
Huis Verwolde wordt beheerd
door de Stichting Geldersch Land
schap en Geldersche Kasteelen.
De tuin is vrij toegankelijk.
Voor rondleidingen zie:
www.huisverwolde.nl
door Lutske Bonsma
Lourdes, de Franse stad met
nog geen 16.000 inwoners,
ontvangt ieder jaar 5 mil
joen bezoekers. Ongeveer
één vijfde neemt deel aan
een georganiseerde bedevaart. De
rest komt met een 'gewone' groeps
reis of individueel. De meeste bezoe
kers zijn katholiek. Voor hen heeft
Lourdes een speciale betekenis, van
wege de vele Maria-verschijningen.
Bernadette Soubirous was in fe
bruari 1858 hout aan het sprokkelen
bij een grot aan de rivier, toen ze
een windvlaag voelde. Op het mo
ment dat ze opkeek, zag ze iets wits
in de grot. Het leek 'een meisje met
een mooi figuur'. In de weken erna,
zag ze telkens hetzelfde 'meisje'.
Steeds meer mensen kwamen kij
ken, maar niemand zag wat de 14-ja-
rige Bernadette zag. Ze werd niet ge
loofd en zelfs door de politie ver
hoord. Flet verzoek van de verschij
ning op deze plek een kapel te bou
wen, vond dan ook geen gehoor. Tot
dat de verschijning antwoord gaf op
de vraag wat haar naam was. Toen
ze zei: 'Ik ben de Onbevlekte Ont
vangenis', geloofde de pastoor het
