ROBERT
MOSZKOWICZ
DOOR ALLE
WATEREN
GEWASSEN
spectrum 4
Zaterdag 11 augustus 2012
Op een regenachtige zomeravond
in Amsterdam werkt jurist Ro
bert Moszkowicz nog even
door. In zijn hoogsluitende
broek, felblauw horizontaal ge
streepte overhemd met rode bretels is hij een
opvallende verschijning.
„Dat vind ik leuk. Zolang ik het me kan permit
teren draag ik liever mooie blazers dan een afge
sleten spijkerbroek." Door zijn golvende, grijze
haar, keurige accent en pinkring heeft Moszko
wicz wat weg van een dandy. Eentje die met
flair kleine ergernissen laat verdwijnen. Mensen
die lang op hem moeten wachten, krijgen een
charmante, verontschuldigende glimlach toege
worpen.
Een goede indruk maken is van belang, vindt
Moszkowicz. Te vaak is hij neergezet als. het
zwarte schaap uit de bekende, Limburgse advo-
catenfamilie. Laatst nog in. het RTL-programma
"Van der Vorst ziet sterren'.
„Er werd weer eens alleen gerefereerd aan die
zwarte periode in mijn leven", zegt hij, doelend
op de heroïneverslaving die hij overwon.
„Zes-en-twintig jaar geleden." Hij besloot de
programmamaker voor de rechter te slepen.
„Die heeft hem teruggefloten." De beeldfrag
menten mogen niet meer worden vertoond,
vertelt hij, anders volgt een dwangsom. Het is
een kleine, persoonlijke overwinning, maar
meer ook niet, oordeelt Moszkowicz. „Als je
veel mee hebt gemaakt, dan weet je wat er echt
toe doet: je gezin. Met franjes hou ik me niet
meer bezig."
Dit inzicht kwam nadat het noodlot hem meer
dere malen had getroffen. Moszkowicz verloor
tot vier keer toe een pasgeboren kindje. De laat
ste drie waren van zijn huidige, vierde vrouw
Hij stond ooit
bekend als de
zoon uit de
bekende
advocatenfamilie
die niet wilde
deugen.
Maar Robert
Moszkowicz
heeft allang rust
gevonden: „Met
franjes hou ik me
niet meer bezig."
door Floor Ligtvoet
foto Everfc Elzinga/GPD
en grote liefde Bouchra (36). „Jaïr, het eerste
kindje dat stierf, kwam verslaafd ter wereld en
overleed aan wiegendood."
Onduidelijk bleef of het een iets met het ander
te maken had. „Maar onherroepelijk komt dan
de gedachte bij je op: het zal toch niet omdat
ik...." Hij maakt zijn zin niet af „Ik heb me daar
lang schuldig over gevoeld." Hij neemt een die
pe trek van zijn sigaret en blaast de rook lang
zaam uit.
Benjamin, de eerste met Bouchra, werd te
vroeg geboren en kreeg door zuurstofgebrek
een hersenbloeding, vertelt hij. „Daarna hebben
we nog zoiets mogen meemaken. In 2002 kre
gen we een tweeling die niet volgroeid was en
direct overleed."
Hoe kon u door na zo veel verdriet? „We heb
ben ons aan elkaar opgetrokken. Op zo'n mo
ment móet je elkaar opvangen. Als de liefde
groot en diep is, kun je elkaar helpen. We zijn
hierdoor nog hechter geworden."
Speelde u niet met de gedachte: waarom word
ik zo gestraft? „Nee. Het is het lot. Ik heb niet
de indruk dat iemand of iets daar de hand in
heeft. Nare zaken gebeuren gewoon. In termen
van straf moet je niet denken. Mijn vader
kwam na de Tweede Wereldoorlog als enige
overlevende van zijn directe familie terug uit
het concentratiekamp. Hij was zestien jaar. Wat
zou hij hebben kunnen misdaan om dat te ver
dienen? Niets. Er zijn gewoon dingen die niet
verklaarbaar zijn."
De één krijgt wel meer voor de kiezen dan de
ander.
„Klopt, ik voelde ook woede. Die woede ebt op
een gegeven ogenblik wel weg maar het ver
driet blijft. Ik moet dat uiten, anders word ik er
ziek van. Mijn vrouw is ook zo. We hebben het
samen nog regelmatig over onze overleden kin
deren." „Er gebeuren gelukkig ook heel mooie
dingen in ons leven", stelt hij vast. „Inmiddels
hebben we drie gezonde, jonge kinderen gekre
gen en oefenen we op een nieuwe."
Zijn laatste. „Ik ben al negenenvijftig. Nu kan ik
een kind nog net op de rit zetten." „Het blijft
lastig de zin van het leven te doorgronden",
vindt Moszkowicz. „Maar als ik mijn kinderen
in de ogen kijk, begin ik zelfs min of meer van
het leven te houden."
In zijn kantoor staan tal van lijstjes met foto's
van zijn kinderen. Acht heeft hij er in totaal.
Een groot gezin, waarvan enkele kinderen al
volwassen zijn. Onbewust heeft zijn Joodse af
komst daarbij een rol gespeeld, denkt hij: „Ze
hebben ons niet kapot kunnen krijgen. Er ko-
men er lekker steeds meer bij."
U heeft kinderen bij vier verschillende vrou
wen gekregen. Drie van hen verliet u toen de
kinderen nog heel klein waren. Hebben uw kin- i
deren u dat verweten? „Niet allemaal, maar een
tje in het bijzonder. Nu deze zoon ouder wordt,
begrijpt hij het beter. Hij maakt nu hij volwas
sen is zelf mee dat het gevoel van houden van
soms kan verdwijnen." „Hoe mijn vorige rela
ties ook eindigden, het vader-zijn ging altijd ge
woon door. Ik heb de kinderen nooit in de
steek gelaten. Zelfs toen ik verslaafd was, zag ik
ze. Ik was helemaal afgestompt in die tijd maar
daarmee verdween mijn liefde voor hen niet."
Met uw eigen vader, de bekende strafpleiter
Max Moszkowicz, had u een lange tijd een pro
blematische relatie.
„Mijn vader was uitermate dominant. Ik ben
ook dominant, dat botst. Je kon vroeger alles
van mijn vader krijgen als je maar deed zoals hij
het wilde. Ik deed dat niet. Als enige, mijn
