Opruimen
buurt terug
naar burger
io woonomgeving
Burgers moeten in steeds meer gemeen
ten zelf aan de bak om hun buurt schoon
te houden. Afvalbakken legen, vuil prik
ken, rozenperken snoeien; de vrijblijvend
heid gaat er vanaf.
Tt-
zaterdag 11 augustus 2012
door Wilma de Cort
illustratie Mark Reijntjems
Als eredivisionist
NAC een stuk
weg bij haar sta
dion voortaan zelf
gaat onderhou-
den, valt er met
de gemeente Breda misschien wel
te praten over een strook
geel-zwart asfalt, in de kleuren van
de club, zegt wethouder Bob Berg
kamp. En als supermarkt Jumbo
zich ontfermt over de afslag naar
haar bedrijf zou dit wellicht kun
nen worden beloond met een en
tourage van bedrijfskleuren.
Hij wil ermee zeggen: veel is moge
lijk, nu Breda één miljoen per jaar
wil besparen op het onderhoud
van wegen, parken, plantsoenen
of straatmeubilair door dit vaker
over te laten aan burgers of bedrij
ven. „In dit stadium moeten we
de creativiteit z'n gang laten gaan",
zegt hij.
Breda is niet de enige gemeente
die naar onconventionele wegen
zoekt om geld te besparen op het
onderhoud en beheer van de open
bare ruimte. „Daar geven de Ne
derlandse gemeenten nu samen
per jaar twee tot drie miljard euro
aan uit", zegt Harro Verhoeven
van CROW, een kennisplatform
voor verkeer, vervoer en openbare
ruimte. „Dus er valt veel te verdie
nen."
Door bezuinigingen, is de nood
zaak ook groot.
Volgens Verhoeven zijn gemeen
ten er steeds soepeler,.in om groen
stroken grenzend aan tuinen aan
particulieren te verkopen. Ook
wordt de kas gespekt met bedrijfs
reclame, door de mogelijkheden
hiervoor langs wegen te versoepe
len. Of groen mooi is, is vaker van
ondergeschikt belang. Onder
houdsgevoelige beplanting maakt
plaats voor groen dat er met een
paar maaibeurten ordentelijk bij
ligt. Dikwijls tot onvrede van
buurtbewoners. Verhoeven: „Zij
krijgen de keuze: wilt u die fraaie
rozentuin toch houden, dan zult u
zelf moeten schoffelen en
snoeien."
Dergelijke afspraken met buurtbe
woners worden steeds vaker ge
maakt en in een schoffel- of ander
contract vastgelegd. Zo heeft Arn
hem contracten getekend met bur
gers waarin zij zich verplichten be
paalde gemeentelijke afvalbakken
op straat te legen. Doen ze dit
niet, dan haalt de gemeente ze
weg-
Breda heeft al tweehonderd con
tracten gesloten met (groepen)
burgers om de stad mee op te rui
men. Soms met het mes op de
keel: als omwonenden niet zelf de
handen uit de mouwen wilden ste
ken, zouden mooie hagen plaats
maken voor gras.
Positieve stimulans was er ook:
geld als tegenprestatie, om een
keer een buurtbarbecue van te or-,
ganiseren.
„Die contracten stellen juridisch
gezien natuurlijk niks voor", zegt
wethouder Bergkamp. „Het heeft
vooral een symbolische waarde.
Als de handtekeningen worden ge
zet, doen we dat een beetje feeste
lijk, met een worstenbroodje erbij.
Het is een brede trend om meer
verantwoordelijkheid terug te leg
gen bij de burger. Dat we moeten
bezuinigen, stimuleert ons natuur
lijk om hier op in te spelen."
Geldgebrek zet alle gemeenten aan
het denken, zegt Verhoeven. „Zo
zijn ze er allemaal mee bezig hoe
ze burgers of bedrijven meer ver
antwoordelijk kunnen maken."
Mooi voorbeeld is de gemeente Bu
ren. Buren heeft burgers de moge
lijkheid geboden een lantaarnpaal
te adopteren; het was de enige ma
nier om verwijdering van 500 gese
lecteerde lantaarnpalen in het bui
tengebied te voorkomen, want die
zouden toch geen nut hebben.
Volgens gemeentewoordvoerder
Jan Willem Bol hebben drie bur
gers de gemeente meer dan dui
zend euro betaald om een licht
mast vlakbij huis tien jaar te be
houden.
Bij nog eens twintig adressen leg
de de gemeente Buren een verwij
derde lantaarnpaal op het erf De
bewoners zullen de lichtmast op
eigen grond en voor eigen kosten
opnieuw installeren. „Ze betalen
zelf het onderhoud, de stroom en
het lampje."
Het zijn vooral boeren en ffuitbe-
drijven,- aldus Bol. „Je hoort op
merkingen als: anders kan de
melkwagen in het donker de inrit
van ons bedrijf niet vinden. Maar
daar zijn ook lichtgevende reflecto
ren voor."
Buren heeft de smaak te pakken
en gooit het met speeltuinen over
dezelfde boeg. In tal van gemeen
ten hebben buurtverenigingen een
speeltuin die bijna uit elkaar viel,
van de ondergang gered door hulp
aan te bieden. Maar Buren gaat in
een - aangehouden - raadsvoorstel
een stap verder. Bol: „Bij zeven
tien speelplekken onderhouden
ouders de speeltoestellen zelf en
zorgen wij voor het groen. Maar
bij dertien andere speelterreinen
doet de gemeente al het werk. Zo
belonen we passief burgerschap.
Daarom is de gedachte: nemen
mensen het onderhoud niet over,
dan halen we de toestellen weg."
Verhoeven van CROW zegt dat
het 'afstoten van openbare ruimte
of de verantwoordelijkheid delen'
goed zichtbaar is bij rotondes.
Gemeenten geven het onderhoud
aan rotondes op grote schaal uit
handen aan bedrijven. In ruil voor
reclame zorgen zij dat het verkeers
plein er altijd netjes bij ligt.
Maar houden de inwoners en be
drijven hun klus vol of begin t de
ijver na een jaar te slijten?
Bergkamp-erkent dat hierin het
grootste risico schuilt. „Dat moet
blijken, want we zijn nog maar
net begonnen. Het is voor burgers
toch vrijwilligerswerk en vrijwilli
gers haken nogal eens af"
Volgens Verhoeven van CROW
zijn om die reden sommige ge
meenten terughoudend. „Ze zien
er tegenop dit te organiseren en be-
geleiden."