Zoeken naar verklaring
voor ontstaan van leven
fiji!
■WWEf' H
11
De landing op Mars in beeld
'Alles is echt wel goed doorgerekend,
want de missie kost 2,2 miljard dollar'
Inge Loes ten Kate, geowetenschapper Universiteit Utrecht
zaterdag 4 augustus 2012
koude planeet met zijn ijle damp
kring alleen als ijs bestaan. Maar
het staat vast dat de omstandighe
den enkele miljarden jaren gelé
den een stuk milder waren.
Of er toen leven op Mars is ont
staan en waarom het klimaat daar
na zo verslechterde, zijn vragen
waarmee planeetonderzoekers al
decennialang worstelen. Minstens
één Marsjaar lang, bijna twee aard
se jaren, onderzoekt Curiosity
daarom aardlagen om meer te we
ten te komen over de klimatologi
sche geschiedenis van de planeet.
„De sedimenten van Mount Sharp
laten zich lezen als hoofdstukken
uit een boek over milieuverande
ringen in een tijd toen Marsnatter
Was dan nu", zegt projectweten
schapper John Grotzinger.
Uitgerust met onder meer came
ra's, een robotarm en een minila-
boratorium rijdt de röver de hel
ling op, verkent de omgeving,
speurt naar ondergronds ijs en on
derzoekt de samenstelling van ge
steente en de atmosfeer. Een an
der instrument kan met een afge
vuurde laserstraal bodemmateriaal
verdampen, om de samenstelling
ervan met een spectroscoop te on
derzoeken.
Curiosity speurt niet naar leven,
benadrukt NASA, maar wel naar
organische koolstof Complexe or
ganische moleculen, met koolstof
als belangrijkste bestanddeel, vor
men de bouwstenen van levende
organismen, maar zij kunnen ook
langs niet-biologische weg zijn ont
staan.
In elk geval wijst de aanwezigheid
ervan op een levens vriendelijk mi
lieu in het verleden. Momenteel
worden organische moleculen aan
het Marsoppervlak vernietigd
door uv-straling van de zon. Op
beschutte plekken of onder de
grond kunnen moleculen zich mo
gelijk wel handhaven. Die kunnen
uitsluitsel geven over biologische
activiteit.
Met een snelheid van ongeveer
200 meter per dag, heeft Curiosity
enkele maanden nodig om de voet
van Mount Sharp te bereiken. Bij
NASA hebben de wetenschappers
geduld. 'We zullen beloond wor
den', is hun stellige overtuiging.
door Joost Sijtsma
Zondagnacht zal ze
niet erg goed slapen,
verwacht Inge Loes
ten Kate, geoweten-
schappèr aan de Universiteit
Utrecht. „Er kan maandag van
alles mis gaan met de landing,
ook al is alles echt wel goed
doorgerekend; want de missie
kost 2,2 miljard dollar."
Ten Kate: was vijf jaar lang bij
NASA intensief betrokken bij
de voorbereidingen van de
missie.
Deze rover - robotwagen - kan
hapjes uit de grond halen of in
materiaal boren om daar stuk
jes uit te halen. Aan boord van
de Curiosity worden de mon
sters onderzocht Die kunnen
worden verwarmd om de vrij
komende gassen te onderzoe
ken. Chemische vloeistof, in
cups aan boord van de Mars-
lander, reageert met grond
monsters en kan de aanwezig
heid van organisch materiaal
detecteren.
De missie gaat niet op zoek
naar leven, legt Ten Kate uit:
„Het doel is te bekijken in hoe
verre de planeet leefbaar is
voor primitieve organismen."
De vondst van organisch mate
riaal kan ook meehelpen te
verklaren hoe herleven op aar
de is ontstaan. Mars is wat dat
betreft één ideale planeet om
te onderzoeken omdat de evo
lutie van Mars is opgehouden
op een moment dat die op aar
de verder ging. De omstandig
heden op de rode planeet zijn
vergelijkbaar met die op aarde
in de beginfase van het ont
staan van leven.
Als Curiosity op Mars landt,
rijdt de rover Opportunity er
nog rustig rond. Ergens moet
zich ook nog de Spirit bevin
den. Deze eerdere Marslanders
konden materiaal van rotsen
afschrapen, maar Curiosity
kan in rotsen en bodem boren
tot een diepte van zo'n tien
centimètér en de genomen
monsters fijnmalen.
Daardoor zijn de monsters
'puurder', want ze zijn niet
blootgesteld aan stralingen
van bijvoorbeeld de zon.
Ten Kate: „De Curiosity is wel
vanaf aarde bestuurbaar, maar
door de vertraging van vijftien
minuten gebeurt dat niet met
een joystick ofzo. De Curiosity
maakt eerst panoramafoto's
die naar de aarde worden ge
stuurd. Als er bijvoorbeeld een
interessante rots op te zien is,
Wordt de Curiosity zo gepro
grammeerd dat de rover er
naartoe rijdt en de bodem
gaat onderzoeken."
De robot rijdt dus niet lukraak
rondjes over Mars, er wordt zo
weinig mogelijk aan het toeval
overgelaten.
Hoewel toeval ook zo z'n nut
kan hebben, zegt Ten Kate.
„Bij de Spirit ging een van de
wieltjes slippen. Die bleef op
één plek maar ronddraaien.
Daardoor werd de toplaag van
de bodem weggeslepen en
kwam er een laag met zouten
vrij, waarvan niet bekend was
dat die er lag."
Eerdere Marsrovers
Sojourner, 1997
Opportunity, 2004-heden
Curiosity (en auto Op schaal)
- M
Lancering
26 november 201
570 miljoen km
in 9 maanden
Aug. 2012:
atmosfeer Mars
hitteschild
Sky Crane en
rover gelost
Landingsmotoren
activeren
Rover verwijderd
van Sky Crane
Sky Crane laat
rover afdalen
6,5 minuten na binnenkomst
atmosfeer landt de Marsrover
Mafs Science Laboratory (MSL)
Curiosity - gewicht: 899 kg
infographic Ronald Visser j foto's NASA j bronnen AFP, NASA, New Scientist
