wnwmm
II
De val van het regime-
Assad heeft niet alleen
gevolgen voor Syrië, niaar
ook voor buurlanden en
grote mogendheden als
Rusland en Amerika. Een
overzicht van Joost Bosman.
Amerika Israël Iran Irak
Rusland
Turkije
Saudi-Arabië
Libanon
woensdag 1 augustus 2012
O /^S©[0ip®
latakóa
LIBANON
•Damascus
NL op schaal
ISRAËL
De Amerikanen verkondigen luid en duide
lijk dat Assad het veld moet ruimen, maar
ze zullen toch wel gemengde gevoelens heb
ben als de dictator inderdaad verdwijnt.
Washington zal blij zijn als Syrïe als steun
pilaar van Hezbollah en bondgenoot van
Iran het internationale speelveld verlaat.
Ook de invloed van Syrië in buurland Liba
non werd door de Amerikanen niet gewaar
deerd. Aan de andere kant verdwijnt er wel
een stabiele dictatuur die redelijk voorspel
baar is. Die stabiliteit heeft er toe geleid dat
er al tientallen jaren geen schot is gelost
aan de grens tussen Israël en Syrië. Als in
Syrië een binnenlandse strijd ontbrandt,
wordt het land onvoorspelbaar en is het de
vraag wie de controle krijgt over het leger
en de chemische wapens.
Voor Israël zou de val van Assad rampzalig
kunnen uitpakken. Hoewel Syrië een aarts
vijand is, is het onder de Assad-dynastie
wel altijd een redelijk berekenbare vijand
geweest. Mocht Syrië tot totale anarchie ver
vallen, dan zal Israël nog meer onrust dan
nu aan zijn noordoostelijke grens krijgen.
Terwijl in het zuidelijke buurland, Egypte,
de islamisten van de Moslimbroederschap
door de afgelopen verkiezingen net flinke
macht hebben verkregen. Mogelijk zal Jeru
zalem niet lijdzaam toezien en evenals des
tijds in Libanon besluiten tot ingrijpen in
Syrië. Dat zal in Iran, als grootste bondge
noot van Assad, en bij de door Teheran ge
steunde clubs als Hezbollah en Harnas - ge
zworen vijanden van de joodse staat - heel
slecht vallen.
Voor Teheran is het verdwijnen van Assad
ronduit een ramp. Iran verliest de enige
bondgenoot in de regio. Nadat Irak door de
verdrijving van Saddam in chaos uiteenviel,
wist Iran langzamerhand de rol van regiona
le grootmacht op zich te nemen. Omdat het
nieuwe Iraakse regime (voor een groot deel
net als Iran sjiïtisch) sterk afhankelijk is
van Teheran, konden de ayatollahs hun in
vloed uitbreiden. Met het wegvallen van As
sad zal dat gezag voor een groot deel weg
vallen. Dat kan politieke consequenties heb
ben in Iran zelf; de strategie Assad tot het
einde toe in het zadel te houden, is immers
mislukt. Bovendien zou de Iraanse bevol
king door de ontwikkelingen in Syrië
moed kunnen vatten en in opstand kunnen
komen tegen het eigen regime.
Als Assad wegvalt en de burgeroorlog in Sy
rië escaleert, zal Irak dat zeker gaan voelen.
Ten eerste vanwege een vluchtelingen
stroom die mogelijk op gang komt (al zul
len de meeste Syrische vluchtelingen niet
de wijk willen nemen naar het oostelijke
buurland, dat zelf nog altijd met grote vei
ligheidsproblemen kampt).
Daarnaast vreest de grotendeels sjiïtische
regering in Bagdad dat het grensgebied met
Syrië een broeiplaats wordt voor soenni
tisch getint terrorisme (zoals al-Qaeda).
Daar staat tegenover dat het verdwijnen
van Assad mogelijk met zich meebrengt dat
Irak minder afhankelijk wordt van Iran (dat
door het verdwijnen van Assad een groot
deel van zijn invloed in de hele regio ver
liest).
Moskou verliest veel bij de val van het regi-
me-Assad. Niet alleen wonen er zo'n 20.000
Russen in Syrië, waarvan het de veiligheid
zal willen waarborgen, maar Syrië is via As
sad nog de enige bondgenoot in het Mid
den-Oosten. In Tartus heeft Rusland, als op
volger van de Sovjet-Unie, sinds 2006 weer
een marinehaven, waarvan de toekomst on
der een nieuw regime niet zeker is. Maar bo
venal zal het Moskou pijn doen dat het in
ternationaal prestigeverlies lijdt omdat het
niet genoeg invloed had om een vreedzame
oplossing in Syrië mogelijk te maken.
Turkjje heéït nu al te maken met een vluch
telingenstroom en dat probleem zal alleen
maar erger worden als Syrië in chaos ver
valt. Turkije wil de vervanging van het com
plete Assad-regime, het tegenovergestelde
van wat Iran wil. Daarmee zouden de rela
ties tussen Ankara en Teheran verslechte
ren. Anderzijds zou het feit dat Irak verder
verwijderd raakt van Iran, ertoe kunnen lei
den dat Turkije invloed krijgt in Bagdad.
Dat kan de Turken voordeel opleveren: de
Koerdische afscheidingsbeweging PKK ope
reert nu vaak vanaf Iraaks grondgebied.
Het koningshuis v^n Saud lijkt in de regio h.
het meest te profiteren van het verdwijnen/.
van Assad. Immers: door diens ondergang
verliest het orthodox sjiïtische Iran aan in
vloed en uitgerekend metiTeheran vecht
het streng soennische Saudi-Arabië al jaren
om de hegemonie in de regio.
Anderzijds is Ryad doodsbenauwd voor
een opstand tegen hdt autoritaire regime
binnen de eigen grenzen. Een puinhoop in
Syrië, een van de belangrijkste Arabische
staten, moet voor de Saudi's dus zeker niet
te lang duren.
Het westelijke buurland heeft zich decen
nia lang (tot 2006) de invloed van Syrië
moeten laten welgevallen. Het land heeft in
de jaren '70 en '80 vijftien jaar lang een sek
tarische burgeroorlog gekend, waarin ieder
een iedereen bevocht.Maarook daarna is
het er bij tijd ert wijle onrustig geweest,
met als climax het opblazen van premier
Hariri in 2006. Zeker door de jarenlange
nauwe verbondenheid met Syrië, is Liba
non als de dood dat de Syrische chaos, ze
ker na de val van Assad, overslaat naar het
eigen grondgebied.
