Het krulbollen
is van alle tijden
181 zeeland
Bezwaar van dominee
in Hoek is ongegrond
Preventieve fouilleeractie
in Terneuzen zorgt voor
gemengde gevoelens
Bibliotheek van Breskens verhuist
almanak
Ondertitels
Het krulbollen aast op een plekje op de
werelderfgoedlijst. De oude volkssport
hangt van traditie en cultuur aan elkaar.
vrijdag 27 juli 2012
webwijs
Hf
door Raymond de Frel
Burgemeester jan Lonink
besloot zowat de hele
stad Terneuzen tot veilig
heidsrisicogebied uit te
roepen, omdat er sinds januari
maar liefst tien schietincidenten
plaatsvonden. Lonink refereert
daarbij aan twee groepen jonge
ren, die elkaar al tijden bestrijden.
Tot eind oktober mag de politie
in Terneuzen daarom mensen pre
ventief fouilleren. Ook auto's en
bagage mogen, als de politie ver
moedt dat er wapens verborgen
zijn, worden doorzocht. Lonink
handelt op verzoek van de politie,
die stelt dat de reguliere onder
zoeksmethoden tekortschoten.
De maatregel is van krachtin de
Binnenstad, Java, Noordpolder,
Serlïppenspolder, Lievenspolder,
Bomenbuurt, Oude Vaart, Zuider
park, Zuidpolder, Oudelandse
Hoeve en Katspolder.
Op de website van de PZC lopen
de meningen van reageerders op
deze maatregel behoorlijk uiteen.
Ze zijn te verdelen in twee kam
pen: voor of tegen. Neem bijvoor
beeld 'big city, laat me niet la--
chen'. Die vindt de maatregel pri
ma.
„Maar ik heb ook niets te vrezen.
Waar ik wel van baal is dat deze
actie voortvloeit uit meerdere in
cidenten... Het gaat om een zeer
beperkte groep medelanders, die
al langere tijd met elkaar in de
clinch liggen. Echt aanpakken ge
beurt niet. Angst? Het riekt ernaar
dat alle goede inwoners het moe
ten bekopen voor die paar slechte
losers. Zo krijgen zij wel erg veel
macht."
Het is maar hoe je het bekijkt Rea-
geerder 'N.N' ziet helemaal niets
kwaads in de maatregel. „Hier
kunnen alleen criminelen met wa-
BRESKENS - Vanaf maandag is de bi
bliotheek in Breskens te bezoeken
op het nieuwe adres. Het huidige
uitleencentrum maakt plaats voor
de nieuwe brede school, een com
plex waarvan de bibliotheek on
derdeel gaat uitmaken.
Tot die tijd is de uitleencollectie
ondergebracht in basisschool De
Golfbreker (Dorpsstraat 82a), in
het gedeelte waarin eerder de bui
tenschoolse opvang gevestigd was.
De openingstijden op maandag-,
woensdag- en donderdagmiddag,
Hij gebruikt de service met enige re
gelmaat; ondertiteling op televisie
bij Nederlandstalige programma's.
Burengerucht valt zo te vermijden
zonder datje wegens mompelende
geïnterviewden de helft van de in
houd mist.
Dat de ondertitelaars ook geluiden
omschrijven ('krakende vloerplan
ken, baby brabbelt iets onverstaan
baars') voegt een dimensie toe. Ook
als muziek klinkt komen de onderti
telaars in actie en krijg je ondertitels
als 'spannend muziekje' of soms titel
én uitvoerende. Laatst liet een van
de ondertitelaars zich meeslepen. Tij
dens een documentaire klonk klassie
ke muziek. Op het scherm verscheen
prompt de ondertiteling: 'Goddelijk
stukje Bach'.
keer alweer heeft bolclub Molen-
zicht uit IJzendijke de organisatie
van het Mauritstoernooi in handen.
pens bezwaar tegen hebben. Nor
male burgers niet." Daar denkt
'De Egel' heel anders over. Hij
stelt dat dit soort maatregelen aan
tonen dat de politie tekortschiet.
„De burger wordt tot universele
verdachte gebombardeerd en elke
bromsnor mag strakjes je vrouw
of jou gaan betasten, je auto bin
nenstebuiten keren en wat al niet
meer. Wanneer ik strakjes in mijn
motorjack met donkere bril in Ter
neuzen rondloop, ben ik kandi
daat. Gefeliciteerd. Met dank aan
burgervader Lonink."
'Frank' is op zijn beurt weer vol
lof over de actie van Lonink. „Elk
mens met een beetje normaal ver
stand kan hier niet op tegen zijn,
als blijkt dat dit de veiligheid ten
goede komt." 'Peter' sluit zich in
andere bewoordingen bij hem
aan. „Als er iemand wordt neerge
schoten, roepen we zeker alle
maal waarom er niet preventief
werd gefouilleerd?"
'Terneuzense' probeert de gemoe
deren tussen voor- en tegenstan
ders te sussen. „Ook de politie
heeft zich te houden aan de wetge
ving, daarom moet er toestem
ming worden gegeven door de Of
ficier van Justitie voor preventie
ve fouilleeractïes. Als je niets te
verbergen hebt, kun je je rustig la
ten fouilleren. Als je maar be
denkt dat het wordt gedaan om
onze veiligheid op te vijzelen. En
wat er verder wordt gesugge
reerd, over je vrouw betasten en
zo, dat is gelul. Als ze niets doen
is het niet goed, als ze wel wat
doen is het ook niet goed."
Reageer ook op artikelen
op de website van de
PZC. Post uw bijdrage on
deraan een bericht.
Krulbollen is van alle tijden.
Een echte volkssport. Bert
van Gelder knoopt het he
den aan het verleden.
door Romaim van Damme
Natuurlijk heeft hij wel
eens gebold, of beter ge-
krulbold. Bij krulbolver-
eniging Molenzicht in
zijn woonplaats IJzendijke. Maar
een echte boller zal Bert van Gel
der niet worden. Liever duikt hij
in de geschiedenis van het spel dat
nog altijd met overgave gespeeld
wordt in Zeeuws-Vlaanderen en
het Belgische Meetjesland.
„Er is meer dan genoeg te vinden
over deze oude volkssport", zegt
Van Gelder, die komend weekend
onder anderen Ineke Strouken
tekst en uitleg geeft tijdens het
Mauritstoernooi, dat komend
weekend in IJzendijke gehouden
wordt.
Strouken, directeur van het Neder
lands Centrum voor Volkscultuur
en Immaterieel Erfgoed, komt kij
ken of krulbollen een plekje op de
werelderfgoedlijst kan krijgen.
„Zou mooi zijn", zegt Van Gelder
in zijn woonkamer waar de tafel
bezaaid is met boeken en geprinte
artikelen over het krulbollen.
Niet veel later tovert Van Gelder
tientallen illustraties en artikelen
over het bollen op zijn computer.
„Dit heb ik net gevonden. Een se
rie tekeningen over het leven in
Brussel en Franstalig Brabant. Ge
maakt door Amedeé-Ernest Ley-
nep. En wat zie je: een tekening
waarop mannen aan het bollen
zijn. Gemaakt in 1897."
Maar bóllen is veel en veel ouder.
Er is een afbeelding uit het Manes-
sische Liederhandschrift, gemaakt
in Zürich. Tussen 1304 en 1340.
Daarop gooien jongemannen hou
ten schijven naar een doel. Onmis
kenbaar bollen. Van Gelder: „Het
is een sport waarvoor je weinig no
dig hebt. Een mooie boom waar je
een plak kunt uithalen. Die hou
ten plak slijp je dan mooi rond en
je kunt aan de slag. Dat is uiter-,
aard niet van de laatste tijd. Dat
wisten ze veel vroeger ook al."
Vermoedelijk komt het spel uit
China, waar de soldaten van kei
zer Huang-Ti een spel speelden
dat Tsüh küh heette. Van Gelder:
zijn onveranderd. Klanten kunnen
overigens ook buiten openingstij
den gebruikmaken van biblio
theekdiensten.
Via de online-catalogus kunnen
24 uur per dag titels worden opge
zocht, kunnen boeken worden be
steld of kan de uitleentijd worden
verlengd. Materialen ophalen kan
bij een Zeeuwse bibliotheek naar
keuze. Inleveren kan ook bij iedere
bibliotheek. Meer informatie is te
vinden op www.bibliotheekzeeuws-
vlaanderen.nl
Tip? redactie@pzc.nl
David Teniers de Jonge schilderde dit tafereel. Onmiskenbaar een bolling.
door Raymond de Frel
HOEK - Het beroep dat dominee
Marien van Manen aantekende te
gen het besluit dat hij niet langer
zijn ambt mag uitoefenen in de
Protestantse kerk in Hoek, is onge
grond verklaard.
Van Manen vocht een besluit van
het landelijk kerkbestuur aan, dat
niet meer met hem verder wilde
omdat 'de spanningen in de ge
meente dusdanig ernstig waren
dat er duidelijkheid moest worden
geboden'. Er was sprake van een
onwerkbare verhouding tussen de
predikant en de kerkenraad. Van
Manen werkte sinds 2006 in
„Dat was een balspel. Maar aange
nomen wordt dat het gebruik van
een krulbol een late variant is van
een kegelspel."
Op het computerscherm klikt hij
een afbeelding van een soort clave-
cimbel aan. „Kijk, aan de binnen
kant van de klep van het instru
ment staat een afbeelding waarop
mannen aan het bollen zijn. Uit
1650. Die afbeelding is te zien in
Het Vleeschhuys in Antwerpen."
In zijn zoektocht vond Van Gelder
verder een boldiploma dat in 1900
bij wedstrijden in Gent werd uitge
reikt aan de deelnemers en vond
hij in een boekje over oude volks
sporten een fraai lied dat gemaakt
werd in 1918.
Van Gelder: „Mooi verhaal. In 1918
probeerde België Zeeuws-Vlaande
ren te annexeren. Dat ging uitein
delijk niet door en toen dat be
kendgemaakt werd, barstte er een
feest los. Er werd onder andere ge
zongen: Op d'Ee, op d'Ee, speelt ie
der mee, op 't biljartspel; En 't bollen
gaat zeer wel; de toneelmaatschappij
is de best van ver en bij, op d'Ee, op
d'Ee, speelt ieder mee. Je ziet dat het
bollen op veel plekken opduikt."
Hij is nog lang niet klaar met zijn
zoektocht naar de oorsprong van
het bollen dat, stelt Van Gelder,
vooral door oud-directeur M. Aal-
bregtse van het VW Oostburg na
de Tweede Wereldoorlog nieuw le
ven werd ingeblazen. „Die man
heeft er veel voor gedaan. Hij heeft
de spelregels voor Zeeuws-Vlaan-
deren op papier gezet. Dankzij
hem is de bolsport weer gaan
bloeien." Van Gelder pakt nog een
Vlaams boekje en laat wat illustra
ties zien. „In Vlaanderen werd er
op verschillende manieren gebold.
In sommige gemeenten werd er
een ladder op de grond gelegd en
dan moest je met een bol vanaf
acht meter tussen de twee stokken
over de sporten gooien. Zo ontdek
je telkens wat niéuws."
fp»zr
www.pzc.nl
Hoek, maar na vier a vijf jaar ging
het volgens kerkenraadvoorzitter
Henk Siersema mis.
Van Manen legde de situatie voor
aan het Generale College voor de
behandeling van Bezwaren en Ge
schillen. Dit college stelde hem in
het ongelijk. Dat betekent dat Van
Manen vanaf 1 september officieel
afzwaait in Hoek. Op 1 december
moet de pastorie zijn verlaten.
De gemeente in Hoek en de classis
Zeeuws-Vlaanderen hoeven zich
nu ook niet bezig te houden met
een nieuwe gemeente voor Van
Manen. De kerkenraad bekijkt hoe
op waardige wijze van Van Manen
afscheid kan worden genomen.
MOLEN
Kijk naar foto's in en bij de molen
van Spui op de website van de PZC.
www.pzc.nl/zeeuws-vlaanderen
MEEST GELEZEN
1. Hennepkwekerij in Zaamslag.
2. Avondmarkten Sluis groot succes.
3. Ravage na ongeluk op rotonde.
TIPS NAAR redtern@pzc.nl
Zet uw foto in een album op
www.pzc.nl/foto