Rem op 'export' uitkering
werken 129
zaterdag 21 juli 2012
Royaler leven met een uitke
ring buiten Europa dan
'thuis', kan sinds begin deze
maand niet meer. Uitkerin
gen en toeslagen worden
voortaan afgemeten aan de
kosten van levensonder
houd in het woonland.
door Yvonne Jansen
illustratie Job van Gelder
Passen en meten met een
uitkering in Nederland
terwijl je er elders geriefe
lijk van kunt leven. Emi
greren lijkt dan een aan
lokkelijk alternatief De Wet
Woonlandbeginsel haalt gedeelte
lijk een streep door de rekening
van mensen met een uitkering die
een gerieflijk plekje op Bali of een
appartementje aan de Kroatische
kust op het oog hebben, of die wil
len terugkeren naar het oorspron
kelijke land van herkomst.
De wet heeft gevolgen voor perso
nen met een uitkering die wonen
of nog gaan verhuizen naar een
land buiten de EU, en geldt zowel
voor huishoudens met Nederland
se 'roots' als van allochtone her
komst. Ongelijke behandeling en
aantasting van reeds verworven
rechten? De politiek vindt het re
delijk dat (r)emigranten en nabe
staanden die in Nederland aange
wezen zijn op het sociaal mini
mum elders met hun uitkering
'Het kostenniveau wordt
bepaald aan de hand van
het PPP-cijfer, vastgesteld
door de Wereldbank'
niet 'stil' kunnen leven, simpelweg
omdat het er goedkoper is. Demis
sionair minister Henk Kamp van
Sociale Zaken en Werkgelegen
heid stelt dat een uitkering in het
buitenland qua koopkracht soms
wel vijf tot zes keer zo hoog uit
valt. Uitkeringen worden zo veel
mogelijk beperkt tot personen die
in Nederland wonen of, als dat
niet het geval is, verlaagd naar een
niveau dat in Nederlandse ogen lo
kaal aanvaardbaar is. De uitkering
krijgt zo hetzelfde doel als in Ne
derland, namelijk het garanderen
van een bestaansminimum of een
tegemoetkoming in kosten van kin
deren, aldus de wetgever. Een uit
kering buiten Europa kan nooit ho
ger zijn dan in Nederland, ook
niet als het woonland duurder is.
De nieuwe wet leidt tot - soms for
se - kortingen op uitkeringen van
personen die in een land buiten
de Europese Unie, de Europese
Economische Ruimte (Liechten
stein, Noorwegen, IJsland) of Zwit
serland wonen. Een uitkering mee
nemen buiten de EU of de EER
kan bovendien alleen als Neder-
land met dat land een verdrag
heeft gesloten (zie kader). Het
woonlandbeginsel heeft ook be
trekking op Caribisch Nederland
(Bonaire, Saba en Sint Eustatius,
de BES-eilanden) en de andere ko-
ninkrijksgebieden. Op de BES-ei
landen is veel onrust ontstaan
over de maatregel. Feitelijk zijn de
eilanden gemeenten van Neder
land. Het woonlandbeginsel
creëert in de ogen van de eilanders
ongelijkheid ten opzichte van an
dere Nederlanders. Nu zij
voortaan aanspraak kunnen ma
ken op 70 procent van genoemde
uitkeringen, voelen zij zich als
'tweederangs' ingezetenen behan
deld. Dat steekt des te meer, om
dat de regeling niet geldt voor
'overzeese gebieden' van andere
EU-landen, zoals de Canarische
Eilanden.
Hoe worden de lokale kosten van
levensonderhoud vastgesteld? Niet
door ambtenaren op pad te sturen
om te kijken wat een kopje thee
op het terras in Turkije, een kilo
wattuur stroom in Australië of een
kilo rijst in Indonesië kost. Vol
gens een woordvoerster van het
Ministerie van Sociale Zaken heeft
SZW zelf geen 'boodschappen-
mandje' producten en diensten sa
mengesteld, maar stoelen de uitke
ringspercentages op een internatio
nale standaard. „Het kostenniveau
wordt bepaald aan de hand van
het PPP-cijfer, vastgesteld en
up-to-date gehouden door de We
reldbank. PPP is de afkorting voor
Purchasing Power Parity (koop
krachtpariteit)." De percentages
worden volgens haar afgerond op
tientallen procenten, waarbij de af
ronding geschiedt naar boven. Zo
krijgt iemand die Gambia kiest als
domicilie 30 procent uitgekeerd,
een verzekerde die naar Indonesië
verkast 70 procent, iemand die in
Turkije of Marokko gaat wonen
60 procent en een persoon die
naar (verdragland) Australië emi
greert behoudt het volle pond. Zo
als gezegd heeft wet ook betrek
king op personen die kinderbijslag
krijgen voor in het buitenland wo
nende kinderen. Dat zijn er onge
veer 50.000, waarvan circa 14.000
buiten de EU. Een groot deel daar
van woont in Marokko en Turkije,
vanouds migrantenlanden. Ook
voor kinderen daar moet volgens
de wetgever gelden: goedkoper le
ven, betekent minder krijgen.
Rijksoverheid.nl, zoek op woonland
beginsel. Een lijst met landen waarop
de regeling van toepassing is, met
kortingspercentages, op 27 april ge
publiceerd op Staatscourant.nl, zoek
op woonlandbeginsel.
reageren? geld@wegener.nl
zie onze website:geldenwerk
Geld en werk is ook te volgen op de
website van deze krant. Naast diver
se columns en rubrieken treft u op
één overzichtelijke plek al het nieuws
aan dat met uw persoonlijke financi
ën en het werk te maken heeft.
Welke uitkeringen?
Het 'woonlandbeginsel' is van toepassing op de gedeeltelijke arbeidsonge
schiktheidsuitkering (WGA-Vervolguitkering), de nabestaandenuitkering
(ANW), de kinderbijslag (AKW) en de extra kinderbijslagmaatregelen
('kindgebonden budget') voor de lagere inkomens.
Bijstandsuitkeringen en WW kunnen sowieso niet worden meegenomen.
Op de AOW is het woonlandbeginsel niet van toepassing.
Voor nieuwe gevallen is de wet per 1 juli jongstleden ingegaan voor de
AKW, ANW en WGA-vervolguitkering.
Voor 'lopende gevallen' is de wet pas per 1 januari 2013 van kracht, zodat
uitkeringsgerechtigden een half jaar hebben om aan hun nieuwe budget te
wennen.
Voor de kinderbijslag geldt, om uitvoeringstechnische redenen, ook 1 janua
ri 2013 als startdatum.
Verdragslanden van Nederland
De verdragslanden zijn: Argentinië, Australië, Belize, Bosnië-Herzegovina, Ca
nada, Chili, Ecuador, Egypte, Filippijnen, Hongkong, India, Indonesië, Israël, In
dia, Japan, Jordanië, Kaapverdië, Kosovo, Kroatië, Macedonië, Marokko, Mona
co, Montenegro, Nieuw-Zeeland, Pakistan, Panama, Paraguay, Servië, Surina
me, Thailand, Tunesië, Turkije, Uruguay, Verenigde Staten, Zuid-Afrika en
Zuid-Korea.
De verdragen met de verschillende landen zijn niet allemaal gelijk.
De uitkeringsinstantie (SVB of UWV) kan vertellen of 'export' naar het ver-
dragsland mogelijk.
Zo kan naar Japan en India geen kinderbijslag worden meegenomen en is
het plafond voor Pakistan het gehuwdenpensioen AOW (50 procent mini
mumloon) en kun je verder geen enkele andere uitkering meenemen.
