5 spectrum
I 8
li
lil 1
Q mm
i:i*
mmi
'In '48 controleerden
kinderen van de
scouting de kaartjes'
Zaterdag 21 juli 2012
I 8 li,
811 «I
Bil
F IS»
111
§1 Uü 1
P m v
i iVfj1
I
W-V-
O
':pf
I'I
•;4:i ij»
Vliegdekschip, helikopters, scherpschutters: al geruime tijd worden in Londen ook op de
Theems veiligheidsoefeningen gedaan. foto's AP
In het centrum van Londen ontkomt
niemand de laatste weken nog aan
de Spelen. Olympische werknemers
en vrijwilligers, gekleed in paarse po
lo's, lijken zich met de dag te verme
nigvuldigen. Het aantal straatafzettingen
neemt hand over hand toe, net als de
sportleuzen op dubbeldekkers en taxi's.
Naast de plekken waar wordt gesport, is in
de metro het beste te merken dat het mo
ment bijna daar is. Ontelbaar veel roze bor
den, stickers en flyers moeten de verwach
te massa door de Britse hoofdstad leiden
en de gewone Londenaar adviseren welke
metrolijnen juist niét te pakken.
Londen sluit vrijdag met de openingscere
monie de voorbereiding op de Spelen af.
Dat proces stond onverwacht helemaal in
het teken van veiligheid. De euforie van
6 juli 2005, de datum dat de stad de Spe
len kreeg toegewezen, maakte een dag la
ter plaats voor diepe rouw. Terroristische
aanslagen boven en onder de grond kost
ten 52 burgers het leven, ruim 700 raakten
gewond. Dat bepaalde het denken bij de
voorbereiding voor de Spelen, met een be
veiligingsmachinerie die zijn weerga niet
kent. Aan alles lijkt gedacht.
Omdat de Spelen volgens inlichtingen
diensten een zeer aantrekkelijk doelwit
vormen voor terroristen, zijn de Britten
bezig aan hun grootste veiligheidsoperatie
sinds de Tweede Wereldoorlog. Kosten:
bijna twee miljard euro. Doordat beveili
gingsbedrijf G4S faalde in het leveren van
de beloofde 13.000 beveiligers, zijn er deze
zomer meer Britse militairen actief in Lon
den dan de afgelopen jaren in Afghanis
tan. In de Theems ligt het grootste vlieg
dekschip van de Britse marine, terwijl op
zes flats in de buurt van het olympisch
park luchtafweergeschut op het dak staat.
Naast inzet van landmacht, luchtmacht en
marine, moeten tienduizenden zichtbare
politieagenten en beveiligers alles in goede
banen leiden. Bezoekers krijgen van veel
maatregelen niets mee, zoals de inzet van
een onbekend aantal scherpschutters en
verdekt opgestelde beveiligingscamera's.
Waar ze wel onverwacht mee te maken
kunnen krijgen, is het beleid van stop and
search: het recht iedereen zonder opgaaf
van reden van top tot teen te fouilleren.
Hoe anders was dat bij de vorige Olympi
sche Spelen in Londen, in 1948. „Aan be
veiliging werd niet eens gedacht. Kinderen
van de scouting controleerden de kaart
jes."
Historica Janie Hampton schreef twee boe
ken over de vorige Olympische Spelen in
Londen en ziet weinig parallellen. „De
stad lag destijds in puin, het was armoede
troef. Ze wisten niet eens waar ze de spor
ters moesten laten, laat staan ze te beveili
gen. Daar hoorde je toen echter niemand
over. Wel was er veel kritiek dat de Spelen
überhaupt werden georganiseerd. Het
eten was nog op de bon."
Ruim zestig jaar later is daarvan geen spra
ke. Sterker, sommige producten zijn zelfs
verboden tijdens de Spelen. Er is niet al
leen goed nagedacht over beveiliging, ook
op het gebied van optimaal reclamebereik
zijn alle draaiboeken uit de kast getrok
ken. Zo is er op en rondom het olympisch
park louter friet van McDonald's te koop.
Andere horecagelegenheden geven hun fri
tuurpan verplicht een maand rust. Er is
een uitzondering gemaakt voor de authen
tieke fish-and-chipsverkopers. Maar zij
mogen de patat alleen samen met vis ver
kopen. Ook worden bezoekers doodge
gooid met reclame van de Visa-creditcard,
waardoor je uit protest bijna een Master
card zou aanschaffen. Probleem is dan ech
ter dat je op en rondom het olympisch
park volkomen machteloos bent Pinauto
maten accepteren immers alleen kaarten
van de hoofdsponsor, waardoor pinnen
op het vliegveld of buiten het olympische
geweld is aan te raden. Omdat bij binnen
komst op het park alle vloeistoffen boven
100 milliliter niet zijn toegestaan en 'te gro
te hoeveelheden' voedsel in beslag wor
den genomen, ontkomt niemand aan het
kopen van producten die geleverd worden
door de sponsors.
„Weer precies tegenovergesteld aan 1948",
benadrukt Hampton. Omdat er een groot
voedseltekort bestond, brachten veel lan
den grote vrachten eigen producten mee.
Amerika stuurde kwalitatief zulk hoog
waardig brood, dat het eigenlijk verboden
was vanwege het dure productieproces.
„Speciaal voor het toernooi werd een uit
zondering gemaakt. Nederlandse boeren
stuurden bakken groenten en fruit, 100 ki
lo kaas en ruim 2.000 eieren." Het gros
van het eten ging naar sporters, die vanwe
ge het ontbreken van een olympisch dorp
over het hele land verspreid zaten. „Logis
tiek gezien was dat een immense opgave.
Door grote gaten in de wegen konden op
veel plaatsen geen bussen rijden."
Nu kwamen de atleten ongestoord van
het vliegveld naar het olympisch dorp,
toch lijken wachtrijen op vliegvelden,
treinstations en in de ondergrondse onver
mijdelijk. Tijdens de viering van het dia
manten regeringsjubileum van koningin
Elizabeth kreeg vervoersbedrijf Transport
for Londen bakken kritiek over zich heen
toen de Piccadillylijn, een van de drukste
metrolijnen, vanwege de enorme drukte
tijdelijk niet reed. Nadat vorige maand
ook nog enkele metrotunnels blank kwa
men te staan en bezoekers te voet verder
moesten, was de angst compleet. De me
tro zit dagelijks al vol en is niet per defini
tie het snelste openbaar vervoer. De goed
kopere dubbeldekker is soms een beter al
ternatief
In Stratford, waar het olympisch park is,
zijn gloednieuwe verbindingen aangelegd,
wat de kans op fikse opstoppingen in het
hart van olympisch Londen aanzienlijk
verkleint. Maar de organisatie nam het ze
kere voor het onzekere: speciaal voor atle
ten, hoogwaardigheidsbekleders en belang
rijke gasten is een aparte rijbaan gereser
veerd op de verkeersader M4 van het vlieg
veld Heathrow naar hartje stad.
„Fanny Blankers-Koen, de succesvolste
sporter in 1948, ging gewoon met de bus",
zegt Hampton, die kan blijven vertellen
over de Spelen van toen. „Toen waren de
kosten nog geen miljoen euro. Inflatie
meegerekend, zou dat nu zo'n 25 miljoen
euro zijn." De kosten voor het huidige
toernooi bedragen ruim elf miljard euro.
Hampton: „Het valt nog te bezien of dat
wordt terugverdiend. In 1948 was de
winst zo'n 37.000 euro, naar nu vertaald
ongeveer een miljoen euro."
Waar de atleten vastzitten in hun luxueu
ze dorp, liet de organisatie de huisvesting
van bezoekers grotendeels aan de markt
over. Al was de Oranjecamping door regel
geving genoodzaakt zijn heil te zoeken in
het minder aantrekkelijke Waltham For
rest, ten noorden van het park. Prijzen
van hotelkamers zakken sinds enkele we
ken weer, mede doordat de organisatie
een derde van de gereserveerde kamers te
ruggaf. Hoewel ruim een jaar geleden be
richten doorsijpelden dat het storm liep
bij de kaartverkoop, blijkt nu dat voetbal
tickets, vooral voor het vrouwen voetbal,
niet te slijten zijn. Ook voor andere spor
ten zijn nog enkele tienduizenden tickets
verkrijgbaar.
De organisatie wil zelfs de natuur te slim
af zijn. Om een zo Brits mogelijk beeld te
schetsen, kan er vrijdag tijdens de ope
ningsceremonie regen worden opgewekt
in het olympisch stadion, dat wordt omge
doopt tot weide, inclusief boerderijdieren.
Gelet op het huidige weerbeeld lijkt dat
niet nodig. De Britten beleven een van de
natste zomers ooit, er wordt louter regen
verwacht. Voor sommige buitensporten
wordt gewerkt aan noodplannen, om de
Spelen zo goed mogelijk te laten verlopen.
reageren?
spectrum@wegener.nl
