41 binnenland
Dichten was voor Kopland 'franje voor de vrije
'Brood voor het hart', zo omschrijft vriend en dichter Anton
Korteweg het werk van Rutger Kopland. De loftuitingen wa
ren zondag legio toen diens overlijden werd bekendgemaakt.
In Memoriam
1934 - 2012
Ontdek Het Noorden
van DUITSLAND
1 r
KRAS.NL
maandag 16 juli 2012
14
dichtbundels publiceerde
Rutger Kopland tijdens
zijn leven. Daarnaast
schreef hij vele (literaire)
essays.
Rutger Kopland maakte
naam als psychiater en dich
ter. Zijn gedichten waren
dan soms misschien braaf,
hij stond wel degelijk
kritisch in het leven.
Rutger Kopland
door Joep van Ruiten
Rudi Hendrik van den
Hoofdakker, de woens
dag op 77-jarige leeftijd
overleden dichter Rutger
Kopland, komt de eer toe dat hij
poëzie geliefd wist te maken in een
land dat weinig met poëzie op
heeft. Zijn bundels beleefden diver
se herdrukken, poëziefestivals tel
den pas mee als Kopland er had op
getreden en hij won bijna alle prij
zen die een dichter in Nederland
kan winnen.
Het pseudoniem Kopland werd
Van de Hoofdakker aan de hand ge
daan door Aad Nuis, die in hem de
jaren zestig overhaalde zijn poëzie
te publiceren. Hij had een talent
voor cabaret, maar koos na zijn stu
die medicijnen voor een carrière
als psychiater: „Dat was geen beslis
sing, dat ging vanzelf Schrijven
was franje voor je vrije tijd."
Van den Hoofdakker promoveerde
in 1966 op een proefschrift over
slaapstoornissen. In hetzelfde jaar
publiceerde hij als Rutger Kopland
zijn debuutbundel Onder het vee,
waarin een verlangen naar jeugd,
natuur en geborgenheid botst met
de onontkoombare realiteit. Zijn
tweede bundel, Het orgeltje van yes
terday uit 1968 met onder meer het
geliefde uitvaartgedicht Weggaan,
zorgde voor een doorbraak. Het is
met negentien drukken zijn meest
verkochte bundel gebleven.
In 1969 schreef hij zijn bekendste
gedicht, het ironische Jonge Sla,
over de kwetsbare mens. De klas
sieker vertelt ook over zijn motiva
tie om psychiater te worden: „In
de grond van de zaak heeft het er
Rutger Kopland in 2005.
mee te maken dat ik hulpeloosheid
niet kan verdragen."
Van den Hoofdakker werd geboren
in 1934 in Goor, in een strenggelo-
vig christelijk milieu. Zijn vader
werd in de oorlog gezocht door de
Duitsers. „Het was beter dat wij
weggingen, zei vader. Moeder,
broertje, geit, allemaal in een grote
auto. Ik wil nooit meer naar
Goor", vertelde hij ooit. Na zes jaar
Bussum verhuisde het gezin in
1946 naar Assen, waar Van den
Hoofdakker het gymnasium vol
tooide. In de jaren '70 maakte hij
naam als psychiater. Hij werd in
Nederland het gezicht van de biolo
gische psychiatrie, die problemen
niet alleen via therapeutische ge
sprekken maar ook met andere
technieken probeert te benaderen.
„Het is soms om wanhopig van te
worden - we begrijpen zo weinig
van psychische stoornissen", relati
veerde hij zijn vak. „Dat geldt ook
voor de biologische psychiatrie: je
weet dat iets werkt, maar je weet
vaak absoluut niet waaróm het
werkt."
In 1981 werd hij in Groningen be
noemd tot hoogleraar in de klini
sche en biologische psychiatrie. Hij
gold als autoriteit op het gebied
van depressiebestrijding door licht
therapie en slaapverschuiving. Zijn
finest hour als dichter beleefde hij
in 1988 toen hem de PC Hooftprijs
werd toegekend. Volgens kenners
was zijn poëzie na 'een anekdoti
sche en mild-ironische fase' toen al
'kaler en strenger' geworden.
Zijn populariteit had veel te ma
ken met zijn schijnbaar laagdrem
pelige parlando-poëzie. Volgens
sommige lezers schreef hij 'per
soonlijk' en over 'emoties', maar
volgens anderen werden zijn ge
dichten na lezing steeds raadselach
tiger. Volgens dichter Ilja Leonard
Pfeijffer zijn ze 'sentimenteel,
braaf, netjes, verantwoord en poli
tiek correct'. Toen Kopland begin
2000 werd gekozen als eerste Dich
ter des Vaderlands reageerde hij:
„Ik heb een uitstekend leven en ik
vermaak me goed, ik heb niets te
klagen over belangstelling. Je kunt
net zo goed vragen of ik comman
dant van een duikboot wil wor
den. Ik weet niet wat het inhoudt."
Na voor de eer bedankt te hebben
('een serieuze invulling vergt te
veel inspanning') ging de erebaan
naar Gerrit Komrij. Van den Hoofd
akker, hartpatiënt, was toen al vijf
jaar opgehouden als hoogleraar. In
de jaren die volgden, trad hij veel
vuldig op. Hij deed het graag, en is
dat tot het einde van zijn leven blij
ven doen. Zijn gedichten mochten
dan soms braaf lijken, hij stond kri
tisch in het leven. Zo wees hij een
verzoek uit Den Haag voor een ge
dicht af omdat hij als hoogleraar
had ervaren dat het ministerie
voor Onderwijs, Cultuur en We
tenschap schade berokkende aan
onderzoek en onderwijs. Twee
maal weigerde hij een koninklijke
onderscheiding. „Een lintje is voor
mensen die gratis en voor niets
werk doen, zonder dat iemand dat
echt in de gaten heeft." In 2005
sprak hij zich uit voor een generaal
2- t/m 8-daagse autovakanties
verblijf in het 4-sterren Park Inn Hamburg, op ca. 10 km
van het stadscentrum, inclusief ontbijtbuffet
maak een stadswandeling en bezoek de wijk Speicherstadt
Aankomstdata: van 23/7 t/m 31/12
Zie www.kras.nl/51331
1 r
1 verblijf in het 4-sterren NH Schwerin, op ca. 4 km van het
Oostzeestrand, inclusief ontbijtbuffet
1 neem een kijkje bij het Schweriner Schloss
Aankomstdata: van 23/7 t/m 31/12
Zie www.kras.nl/17586
NOORD-DUITSLAND
Geniet van de natuur van het Mecklenburgs merengebied
verblijf in het 3-sterren Landhotel Van der Valk Hotel
Sporn'rtz, in de schitterende provincie Mecklenburg-Vor-
Pommern, inclusief ontbijtbuffet
Aankomstdata: van 23/7 t/m 28/12
Zie www.kras.nl/26037
Ga er deze zomer heerlijk tussenuit
waarom zou je meer betalen
BOEK ONLINE of bel 0900-9697 i5cPm
Pr:<;rr icr. n -, jnJers vc-.-vi..' Pnjzen eiclt s:e< .-eserveringskoslen en PslamiteHen(, iids. 3
