Emoties niet alleen voor watjes
i6| gezondheid
zaterdag 14 juli 2012
paalde doelen te verwezenlijken.
„Het eerste wetenschappelijke artikel waar
in die term werd genoemd, dateert van
1990. Inmiddels is het een serieus onder
werp van wetenschappelijke studie. Er
wordt gewerkt met opdrachten en assess-
ment-achtige situaties. Die blijken een voor
spellende waarde te hebben over succes in
het leven of relaties en de manieren waarop
mensen zijn opgewassen tegen situaties."
Niet verwonderlijk dat Van Kleefs toeganke
lijke, verhelderende en amusante boek veel
belangstelling geniet in kringen van (perso
neels) managers en mensen die bezig zijn
met leiderschapsvraagstukken. Wat maakt
dat mensen goede leiders zijn of worden ge
vonden? „Onderzoeken laten een gespleten
beeld van macht en emotie zien. Zo plaats
ten we twee mensen tegenover elkaar die
aangrijpende verhalen vertelden over ziekte
en dood of pesten. Tegelijk hebben we ge
meten hoe machtig die mensen zichzelf in
het dagelijks leven voelden. Naarmate ze
zich machtiger voelden, lieten ze zich steeds
minder gelegen liggen aan emoties van de
ander en waren minder in staat tot meevoe
len. Machtige mensen zien de emoties van
anderen nog net, maar ze doen er steeds
minder mee, vinden het al snel gezeur."
©Cerben van Kleef - Op het gevoel - Hoe we
elkaar beïnvloeden met onze emoties. Atlas,
19,95 euro.
www.op-het-gevoel.nl
reageren?
gezondheid@wegener.nl
Politiek is emocratie
We leven in een emocratie en vaak lijkt poli
tiek meer op een personalityshow dan op rege
ren. Politici worden erop getraind dat uit te
buiten. Voorbeelden van hoe het goed en ver
keerd kan vallen:
De brede lach van Mark Rutte viel in goede
aarde, maar schoot velen in het verkeerde
keelgat toen hij na de val van het kabinet
bleef grijnzen.
Ad Melkerts technocratische, onaangedane
optreden kostte hem de kop en droeg waar
schijnlijk mee aan het succes van de flam
boyante Pim Fortuyn.
De tranen om 'de goede zaak' (Afrika) door
Jan Pronk werden gepikt, maar die van Karin
Adelmund (over allochtone leerlingen) ge
zien als teken van zwakte.
De bijtende en agressieve toon van George
Bush (na 9/11en Geert Wilders waren uit
stekend getimed om ongenoegen en onder-
buikgevoelens te mobiliseren.
Nicotinegenot kan worden
voorkomen met een vaccin
Een in de VS ontwikkeld vaccin
kan beginnende rokers mogelijk
beschermen tegen rookversla
ving. Het vaccin laat het lichaam
antistoffen aanmaken die beletten
dat nicotine de hersenen bereikt.
Zo ervaart de roker alleen negatie
ve effecten en niet de prettige
(verslavende) van roken op de her
senen. Het vaccin is nog niet op
mensen getest, wel bij muizen.
http://bit.ly/ND6z2n
Kattenpoep ook gevaarlijk
voor niet-zwangere vrouwen
Besmetting met 'Toxoplasma gon
dii' is gevaarlijk voor zwangeren
(ongeboren kind kan blind of
geestelijk gehandicapt worden)
én niet-zwangeren. Na onderzoek
bij 46.000 vrouwen stellen Deen
se onderzoekers dat besmetting
met de parasiet de kans op zelfver-
wonding of -moord vergroot.
Dus: pas op met kattenbak, rauw
vlees en ongewassen groente!
http://bit.ly/LTr8gf
Volle mond leidt
tot minder eetlust
Niet een volle maag, maar een vol
le mond vermindert het hongerge
voel. Dat stellen Wageningse on
derzoekers na experimenten waar
bij vloeibaar voedsel rechtstreeks
in de maag van mensen ging en/
of ze op voedsel mochten kauwen
zonder doorslikken. Vooral als
het voedsel enige tijd in de mond
aanwezig is (8 minuten in het ex
periment) daalt het hongergevoel.
http://bit.ly/Pjiedb
Vooral vuurwerkdeeltjes
zijn schadelijk voor ogen
Bij vuurwerkexplosies ontstaat
oogschade vooral door vuurwerk
deeltjes die in het oog komen. Dit
concluderen Amerikaanse onder
zoekers uit proeven waarbij vuur
werk op diverse afstanden van
ogen (van overledenen) tot explo
sie werd gebracht. Hoe dichterbij
de ontploffing, des te meer delen
komen er in het oog. De drukgolf
zelf veroorzaakt geen schade.
http://bit.ly/KYN06S
Bacterie op zeewier
breekt tandplaque af
Niet vreemd opkijken als er op de
ingrediëntenlijst van tandpasta
en mondwater over enkele jaren
zeewier staat. Onderzoekers van
Newcastle University ontdekten
dat 'Bacilus licheniformis', de bac
terie die groeit op zeewier, tand
bederf kan tegengaan. Die scheidt
een eiwit uit dat de biofïlm - laag
je waarmee tandplaque bacteriën
zichzelf beschermen - afbreekt.
http://bit.ly/NxweZo
Tranen van Hans Wiegel, woede
van Louis van Gaal, verbetenheid
van Geert Wilders, eeuwig grijnzen
van Mark Rutte. Door het tonen
van emoties, echt of gespeeld, beïn
vloeden we elkaar voortdurend.
door Yvonne Jansen
Hoe vaak vluchtte ik op mijn werk
naar het toilet? Wel tien keer in
dertig jaar, schat ik. Niet voor een
sanitaire stop, maar om woede te
verbijten en buiten het zicht van anderen
mijn vuisten te ballen over een situatie die
ik onrechtvaardig vond. Deed ik er verstan
dig aan of had ik beter op een andere ma
nier de situatie het hoofd kunnen bieden?
„In die context was het verbergen van je
-woede de best denkbare keus", zegt Gerben
van Kleef, hoogleraar sociale psychologie
aan de Universiteit van Amsterdam en
schrijver van Op het gevoel - Hoe we elkaar
beïnvloeden met onze emoties. „Het is een
voorbeeld dat je in relatie tot werksituaties
vaak hoort. Meestal een verstandige reactie,
omdat er sprake is van macht- en afhanke
lijkheidsrelaties: iemand is je baas, bepaalt
of je contract wel of niet wordt verlengd.
Maar er zijn situaties waarin het niet per de
finitie zinnig is emoties weg te duwen."
De mythe die Van Kleef graag wil ontkrach
ten is dat emoties een teken van zwakte
zijn, voor watjes en mensen die zichzelf
niet in de hand hebben. Zeker in onze wes
terse cultuur is dat volgens hem net zo on
zinnig als het idee dat emoties niet samen
gaan met rationeel gedrag.„Boosheid kan
aanzetten tot situatieverbetering. Een keer
wél met de vuist op tafel te slaan, waardoor
onrecht wellicht aan de kaak ge
steld wordt. Door gesprekken
met en lezen van het werk van
collega's, kwam ik op het idee
dat emoties nuttig zijn tussen
mensen onderling."
Van Kleef was een van de eer
sten die systematisch onderzoek
deed naar emoties en sociale in
teractie. Hij wilde algemene pa
tronen ontdekken en moest daar
toe emoties in verschillende si
tuaties onderzoeken. Dat deed
hij samen met collega's in Euro
pa en Amerika.
Van Kleef: „Ik vermoed dat emoties een pri
mitieve taal zijn. Dat zie je tot op zekere
hoogte ook bij andere ontwikkelde dieren
als apen, ratten en honden, die met elkaar
foto Merlijn Doomernik
angst, woede, vreugde, walging, verdriet.
Die staan op ons gezicht geschreven. Wie in
staat is emoties te lezen bij anderen of de ei
gen emoties strategisch in te zetten bij ande
ren, kan er voordeel mee doen. Een spel dat
met veel raffinement gespeeld moet wor
den. Zij die er behendig in zijn, beschikken
over emotionele intelligentie (EQJ, het ver
mogen emoties zo te gebruiken, dat ze het
functioneren bevorderen of helpen om be-
Gerben van Kleef.
communiceren via gelaatsexpres
sie en geluiden. In specifieke si
tuaties brengen ze hoge, schelle
kreten voort, die door soortgeno
ten worden herkend als waar
schuwing. Emoties zoals wij die
nu kennen, zijn complexer, maar in de kern
ongeveer hetzelfde. Ze bevatten waardevolle
informatie."
Van Kleef gaat uit van vijf basisemoties:
