Homeopathie:
geneeskunde
of bedrog?
'HET TEGEN GRIEP
Samuel Hahnemann
'Als je de moeite neemt de publicaties waarmee homeopaten
schermen goed te lezen, vallen ze allemaal door de mand'
II
vrijdag 13 juli 2012
Jan Willem Nienhuys, secretaris Stichting Skepsis
Homeopathie is volgens te
genstanders onwetenschap
pelijk en voor sommigen
zelfs puur bedrog. Zij reke
nen de leer tot de 'pseudo-wetenschap-
pen'.
Samuel Hahnemanns idee om men
sen te behandelen was volgens hen in
de 18e eeuw een interessante hypothe
se, maar inmiddels door de moderne
geneeskunde volstrekt achterhaald. De
'werking' van de homeopathie zou
louter bestaan uit het placebo-effect;
wie denkt dat een middel helpt, heeft
daar soms inderdaad baat bij, ook al
doet het middel feitelijk helemaal
niets.
Homeopathische artsen geven vaak
meer tijd en aandacht aan patiënten.
Dat alleen al zou een deel van de men
sen genezen en in ieder geval een be
ter gevoel geven, stellen opmerkelijk
genoeg zowel voor- als tegenstanders.
Voorstanders van homeopathie voelen
zich verketterd door die 'reguliere ge
neeskunde', vooral door de farmaceu
tische industrie die geen concurrentie
zou dulden. Zij beroepen zich juist op
de inmiddels twee eeuwen oude 'tradi
tie', die zich in hun ogen wel degelijk
'bewezen' heeft, zij het niet op weten
schappelijke wijze.
Omdat homeopathie niet gebaseerd is
op 'chemische interactie' is ze volgens
hen veiliger dan 'gewone' genees
kunst. Zij verdedigen de homeopathie
vaak door te wijzen op de schadelijke
kanten van en de fouten en missers in
de reguliere geneeskunde.
Uit onderzoek van Synovate in 2010
bleek dat 20 procent van de Nederlan
ders een voorkeur heeft voor homeo
pathische middelen. Uit datzelfde on
derzoek bleek ook dat een kwart niet
in homeopathie gelooft. Voor de groot
ste groep is homeopathie 'aanvullend';
baat het niet, dan schaadt het niet.
Voor- en tegenstanders schermen met
onderzoeken. Het aantal wetenschap
pelijke publicaties dat de vloer aan
veegt met homeopathie is echter een
veelvoud van het 'bewijs' dat het ho
meopathische kamp aanlevert.
Homeopaten verwijzen naar onder
zoeken onder patiënten waaruit de
werkzaamheid zou blijken. Bij deze
'dubbelblinde' onderzoeken krijgen
mensen echte en nepmiddelen, zon
der dat ze zelf weten welke van de
twee. Er zijn overigens veel meer on
derzoeken die laten zien dat homeopa
thische middelen niet werken.
Geneesmiddelen moeten om te wor
den toegelaten zeer uitgebreide klini
sche tests ondergaan, waarin werking
en veiligheid wetenschappelijk wor
den aangetoond. Deze tests duren lang
en vergen grote groepen proefperso
nen. Een totaal nieuw geneesmiddel
op de markt brengen, kan zo miljar
den euro's kosten.
Homeopaten stellen dat zij daar nooit
aan mee kunnen doen. De klinische
onderzoeken zijn erg kostbaar en om
dat niet bekend is hoe homeopathie
werkt, zijn tests die de werking verkla
ren volgens de fabrikanten (in Neder
land zijn VSM en A. Vogel de groot
ste) onuitvoerbaar. Zij voelen zich zo
buitenspel gezet door de reguliere ge
neeskunde en de bijbehorende farma
ceutische industrie.
De Duitse arts en chemicus Sa
muel Hahnemann (1755-1843) is de
grondlegger van de homeopathie.
Hij dacht ziekten en kwalen wel
licht te kunnen bestrijden door ex
treem verdunde stoffen toe te die-
ne die in onverdunde vorm hun
symptomen veroorzaken. Hahne
mann had zelfs een voorkeur voor
een 'C30' verdunning, een 1 met
60 nullen.
Door die extreme verdunning zijn
er in de middelen geen werkzame
stoffen meer te vinden; de wer
king van de homeopathie zou ge
baseerd zijn op de 'voetafdruk' die
de symptoomveroorzakers door
heftig schudden in de tinctuur
achterlaten.
Hoe dat precies werkt? Dat weten
homeopaten zelf niet; zij vinden
dat ook niet relevant en baseren
zich op de ervaringen die ze me
nen te hebben.
Niet alle 'kruidenmiddeltjes' zijn
dus homeopathisch. Wel worden
tegenwoordig ook niet extreem
verdunde extracten van bijvoor
beeld planten als homeopathisch
verkocht. Dan gaat het dus niet
om de 'klassieke' homeopathie vol
gens de leer van Hahnemann.
