niet meer
Van der Staaij wil
volle rit uitzitten
'Er moet altijd een mix zijn van ervaring en vers bloed, maar de d,nsdagio,ui,2oi2
laatste tijd lijkt het naar het laatste door te slaan' 11
Kees van der Staaij, SGP-Kamerlid
Carla van Baaien
foto Erik van 't Huilenaar
Ineke van Gent (GroenLinks) lan
ger aanblijven, en bij het CDA
werd niet moeilijk gedaan over de
langere verblijfsduur van Jaap de
Hoop SchefFer. De regel is nu nau
welijks meer nodig: na 12 septem
ber zijn er nog maar zes van de 150
leden die langer dan twaalf jaar in
de Kamer zitten.
De snelle doorloop komt ook door
de grote schommelingen in de ver
kiezingsuitslagen sinds 1994 en de
komst van nieuwe (en dus per defi
nitie onervaren) partijen, zoals de
LPF en de PW. Vooral voor grote
re partijen is het lastig geworden
een evenwicht te vinden tussen
vernieuwing en ervaring. Zo werd
het CDA twee keer, in 1994 en
2010, gehalveerd, waardoor veel 'ze
kere' kandidaten afvielen. In 2010
waren dat bijna alle nieuwelingen.
Dat gebeurt ons niet weer, dacht
het CDA, met als gevolg dat de lijst
voor de komende verkiezingen ex
treem sterk is vernieuwd. Bij de hui
dige peilingen wordt het CDA een
van de minst ervaren partijen.
Maar de SP en de WD, die de
meesten van de huidige Kamerle
den op verkiesbare plaatsen hebben
gezet, doen het amper beter. De
WD had bij de verkiezingen van
twee jaar geleden juist veel nieuw
bloed, en bij de SP daalt het gemid
delde sterk door het grote aantal
nieuwkomers dat wordt verwacht.
Uiteindelijk zullen de PvdA en de
SGP de meest ervaren partijen zijn.
Van Baaien vermoedt dat veel Ka
merleden ook sneller zijn "opge
brand door de sterk toegenomen
hectiek. „Door e-mails, de thuis
computer en Twitter word je voort
durend beziggehouden, ook in het
weekend. Mensen zijn na acht of
tien jaar heel erg moe. En de wijze
van ondervragen is verhard. Je
moet een dikke huid hebben."
Dat vooral jonge mensen het Ka
merlidmaatschap niet meer als roe
ping zien, maar gewoon als een
stap in een carrière, gaat er bij Van
Baaien niet in. „Tijdens onderzoek
dat we in de Kamer hebben gedaan,
hebben we gemerkt dat Kamerle
den hun werk nog steeds heel bij-
zonder vinden. En wie zegt dat het
Tweede Kamerlidmaatschap vroe
ger als roeping werd gezien?"
Als na 12 september de nieu
we Tweede Kamer wordt
geïnstalleerd, zal Kees van
der Staaij het meest erva
ren Kamerlid zijn. Die positie deelt de
fractievoorzitter van de SGP met
Mariëtte Hamer (PvdA), Harry van
Bommel (SP) en Jan de Wit (ook SP),
die net als hij in 1998 in de Tweede Ka
mer werden gekozen.
Als opvolger van Bas van der Vlies,
die liefst 29 jaar in de Kamer zat, weet
Van der Staaij hoe belangrijk ervaring
is. Hij ziet met lede ogen aan hoe het
parlement meer en meer een duiven
til is geworden.
„Dat is niet goed voor de tegenkracht
die de Kamer moet zijn voor de rege
ring", zegt hij. „Er moet altijd een mix
zijn van ervaring en vers bloed, maar
de laatste tijd lijkt het naar het laatste
door te slaan. De krampachtige ma
nier waarop partijen naar bekende na
men en gezichten zoeken, verhult een
gebrek aan inhoud."
Het leidt, zegt hij, tot een 'kortademig
heid', waarbij nieuwe Kamerleden am
per de kans krijgen hun draai te vin
den. Tot zijn verdriet houden sommi
gen het zelfs al na één periode voor ge
zien. „De Kamer wordt een soort door
gangshuis. Het zou mooi zijn als het
lidmaatschap als een voorrecht werd
ervaren. Dat mensen zich afvragen:
hoe kan ik het algemene belang die
nen, en niet: in hoeverre past dit in
mijn carrière?"
De vluchtigheid, meent Van der
Staaij, wordt versterkt door het hoge
tempo waarin verkiezingen elkaar op
volgen. „Elke keer denken partijen dat
ze weer vers bloed op de lijst moeten
zetten. Maar twee jaar geleden was
dat ook zo. Zijn de omstandigheden
in de tussentijd dan zo veranderd?"
Daar wil hij iets aan doen. Hij wil dat
de nieuwe Tweede Kamer direct na de
verkiezingen een debat houdt over dit
onderwerp, en hij zou graag zien dat
de Kamer daarin de intentie uit
spreekt dat de volle periode van vier
jaar wordt uit gediend. Als er tussen
tijds een crisis ontstaat, moet die wor
den opgelost zonder dat nieuwe ver
kiezingen worden uitgeschreven, bij
voorbeeld door de samenstelling van
een kabinet te veranderen.
„Het is meer regel dan uitzondering
geworden om meteen verkiezingen
uit te schrijven", zegt Van der Staaij.
„Maar dat heeft enorme nadelen. Het
gaat ten koste van daadkracht. Veel
wetsvoorstellen worden bijvoorbeeld
controversieel verklaard, sommige nu
al voor de tweede keer. Dat schept
veel onduidelijkheid en onzekerheid."
Kees van der Staaij
