Het pluche plakt1
iol Tweede Kamer
8
Politici blijven steeds korter in de
Tweede Kamer. Na de verkiezingen
van 12 september zal het aantal ervaren
rotten nog verder dalen.
dinsdag 10 juli 2012
Verlies aan ervaring
De Tweede Kamer dreigt bij de ko
mende verkiezingen verder erva
ring te verliezen. Op basis van de
jongste peiling van Maurice de
Hond (8 juli) heeft een gemiddeld
Kamerlid dat na 12 september aan
treedt slechts drie jaar en drie
maanden parlementaire ervaring.
Daarmee zet de daling door die in
de jaren negentig van de vorige
eeuw is begonnen.
De SGP zal na 12 september met
gemiddeld vijfjaar en drie maan
den jaar de meest ervaren fractie
zijn, die van D66 de minst erva
ren. De aantredende Democraten
hebben gemiddeld maar één jaar
en negen maanden in het parle
ment doorgebracht.
Belangrijke oorzaken van de hoge
re omloopsnelheid zijn de snelle
opeenvolging van verkiezingen,
waardoor Kamerleden minder tijd
krijgen ervaring op te bouwen, en
de vernieuwing die partijen op
hun kandidatenlijsten doorvoeren.
Daarnaast zorgen grote schomme
lingen in zetelaantallen ervoor
dat veel ervaren Kamerleden ver
dwijnen en onervaren leden instro
men.
Ervaring per partij (tussen haak
jes het aantal zetels) in een nieuwe
Tweede Kamer, gebaseerd op de
peiling van De Hond van 8 juli:
SGP (3): 5 jaar en 3 maanden
PvdA (19): 5 jaar en 1 maand
PvdD (3): 3 jaar en 6 maanden
WD (29): 3 jaar en 6 maanden
PW (20): 3 jaar en 6 maanden
SP (3]): 2 jaar en 11 maanden
Overig - DPK en 50PLUS (2): 2
jaar en 10 maanden
CDA (14): 2 jaar en 9 maanden
GroenLinks (5): 2 jaar en 4 maan
den
Christenunie (7): 2 jaar
D66 (17)1 jaar en 9 maanden
door Frits Bloemendaal
illustratie Mark Reijntjens
Na 'tien tropenja
ren' houdt Twee
de Kamerlid Boris
van der Ham
(D66) het voor ge
zien. Met tien jaar
ervaring was je een kwart eeuw ge
leden als Kamerlid net droog ach
ter de oren. Maar Van der Ham
voelt zich een veteraan.
En als alles relatiefis, geven de cij
fers hem gelijk. Hij valt net buiten
de Top-15 van langstzittende Ka
merleden. Net boven hem staat Ka
mervoorzitter Gerdi Verbeet, die
in september ook na amper tien
jaar de deur achter zich dichttrekt.
Maar ook Kamerleden met veel
minder ervaring kappen ermee.
Zo hebben Mariko Peters en Bru
no Braakhuis van GroenLinks la
ten weten dat ze niet terugkeren,
terwijl ze nog maar sinds 2006 in
de Kamer zitten. Dat is net zo lang
als Elly Blanksma, de nummer 4
van het CDA, die haar partij er
mee verraste dat zij burgemeester
van Helmond wil worden. Esmée
Wiegman (Christenunie) houdt
het na vijfjaar voor gezien, en
Jeroen de Lange (PvdA) al na 232
dagen - hij vindt dat hij te laag op
de kandidatenlijst zou komen.
De gemiddelde ervaring van Twee
de Kamerleden loopt al jaren te
rug. Als de peilingen van nu ook
de verkiezingsuitslag worden, heb
ben de nieuwe parlementariërs
straks gemiddeld niet meer dan
drie jaar en drie maanden erva
ring.
Dat gemiddelde loopt daarna wel
weer op, maar doordat verkiezin
gen elkaar de afgelopen tijd snel
zijn opgevolgd, komt het amper
meer boven zes jaar uit. Ter verge
lijking: in 1994 lag het op negen
jaar en vier maanden.
In dat jaar begon de kentering,
zegt Carla van Baaien van het Cen
trum voor Parlementaire Geschie
denis in Nijmegen. Een politieke
aardverschuiving bij de verkiezin
gen sloeg een gat in de collectieve
ervaring.
Vooral D66, dat sterk groeide,
bracht toen veel nieuwelingen.
Maar partijen zorgden ook op hun
lijst voor veel nieuwe gezichten.
Van Baaien: „PvdA-voorzitter Felix
Rottenberg wilde de boel flink op
schudden."
Tot dan kwam het regelmatig voor
dat een Tweede Kamerlid tiental
len jaren in het parlement zat.
ARP-Kamerlid Lodewijk Duymaer
van Twist, bijgenaamd 'Duympie'
en onder meer oprichter van de
Bond tegen het Vloeken, is record
houder, met 44 jaar en vijf maan
den (1901-1946). Hendrik Willem
Tilanus (CHU, 1922-1963) haalde
veertig jaar en negen maanden.
„In die tijd", zegt Van Baaien,
„was het de gewoonte dat je het
eerste jaar je mond hield.-Je moest
eerst het vak leren. Nu zie je dat
Kamerleden al heel snel hun mai-
'De wijze van ondervragen
is verhard. Je moet een
dikke huid hebben'
den speech houden."
Vernieuwingsdrang is een belang
rijke oorzaak van de hoge omloop
snelheid, zegt Van Baaien. „Aan er
varing lijkt minder waarde te wor
den gehecht. Maar je moet toch de
procedures kennen, en de regels -
geschreven en ongeschreven. Daar
heb je zeker een termijn voor no
dig. Maar het lijkt belangrijker ge
worden dat je zichtbaar bent in de
media, dan dat je goed bent in het
maken van wetgeving."
In de jaren negentig voerden CDA
en GroenLinks als regel in dat een
Kamerlid maximaal drie termij
nen (twaalf jaar) mag blijven. Dat
moest 'pluche-plakken' te voorko
men. Die regel is rekbaar gebleken.
Zo mochten Femke Halsema en
