Als de
klusser iets
overkomt
J
281 werken
zaterdag 7 juli 2012
Een opdrachtgever
is verantwoordelijk
voor de veiligheid
van ingehuurde
zelfstandige
bouwvakkers,
oordeelde dit
voorjaar de Hoge
Raad. Ook
particulieren
kunnen
verantwoordelijk
worden gesteld als
de door hen
ingehuurde
klusjesman of
bouwvakker iets
overkomt.
door Arnoud Cornelissen
illustratie Job van Gelder
Klussen aan huis is niet ieders
werk. Soms is het beter zo'n
klus uit te besteden aan een
professionele kracht. Maar
wat als hem of haar iets gebeurt bij u
thuis? Is het 'eigen schuld, dikke
bult', of krijgt de particuliere op
drachtgever de rekening gepresen
teerd?
In principe is de klusjesman zelf ver
antwoordelijk voor zijn veiligheid.
Maar er zijn omstandigheden, waar
onder dat juist niet opgaat. Dit voor
jaar oordeelde de Hoge Raad - het
hoogste rechtsorgaan in Nederland -
dat een hoofdaannemer ook verant
woordelijk is voor de gezondheid en
de veiligheid van onderaannemers
en ingehuurde individuele bouwvak
kers, die als zzp'er (zelfstandigen zon
der personeel) werkzaamheden ver
richten.
In 2005 verloor een reparateur na
een ongeluk op een bouwplaats zijn
been. Omdat hij zelf geen arbeidson
geschiktheidsverzekering had, stelde
hij zijn opdrachtgever aansprakelijk.
Daarin kreeg hij uiteindelijk van de
Hoge Raad gelijk. „Het ging daarbij
om werkzaamheden, die ook het ei
gen personeel van de hoofdaanne
mer had kunnen doen", legt Charles
Verhoef uit, voorzitter van vakbond
FNV Zelfstandige Bouw. „Dan be
grijp je al direct dat het niet om parti
culieren gaat. Dat betekent niet dat
een particulier dus ook niet verant
woordelijk gehouden kan worden
voor een ongeval. Als hij een klusser
een ondeugdelijke trap geeft of niet
vertelt dat het dak op bepaalde pun
ten zwak is, dan kan de particuliere
opdrachtgever wel degelijk aansprake
lijk worden gesteld."
Hans André de la Porte, van de Vere
niging Eigen Huis, spreekt van 'een
grijs gebied'. „Er zijn wel degelijk si
tuaties waarin particuliere opdracht
gevers aansprakelijk gesteld kunnen
worden. Als een schilder tijdens de
klus een dakpan op zijn hoofd krijgt,
dan is de particulier daarvoor verant
woordelijk." Toch ligt in eerste instan
tie de verantwoordelijkheid bij de
klusser zelf, stelt hij. Dat vindt ook
klussenier Fred van den Heuvel uit
het bij Arnhem gelegen Westervoort.
„Ik doe veel schilderwerk. Bij grotere
klussen neem ik altijd een rolsteiger,
die ik stevig neerzet. Bij mijn steiger
kun je ook binnendoor naar boven
klimmen. Dat is veel veiliger dan aan
de buitenkant omhoog gaan. Ik vind
veiligheid op een particuliere bouw
plaats mijn eigen verantwoordelijk
heid. Als je dat professioneel ver
zorgt, kan er ook niet zo veel mis
gaan", aldus Van den Heuvel.
Hoe vaak het dan toch verkeerd gaat,
is niet bekend. Weliswaar worden cij
fers bijgehouden van ongevallen op
bouwplaatsen, maar een onderverde
ling naar ongevallen op particuliere
bouwplaatsen wordt niet gemaakt.
Ook de Inspectie SZW (de voormali
ge Arbeidsinspectie) zegt niet over
dergelijke cijfers te beschikken. „Het
zal zeker voorkomen", weet Charles
Verhoef. „De kans op ongevallen is al
leen op professionele bouwplaatsen
in de praktijk groter. Daar werken
veel bouwvakkers met verschillende
opdrachten tegelijkertijd aan een
klus. Daarmee neemt het risico op
ongevallen toe. Op een particuliere
bouwplaats is het doorgaans overzich
telijker". Toch moeten hier ook alle
veiligheidsregels worden nageleefd.
Hoewel het volgens zelfstandige
bouwvakkers niet vaak voorkomt,
kan de Inspectie SZW (de voormali
ge Arbeidsinspectie) welk degelijk
een controle houden op particuliere
bouwplaatsen. „Als de bouwplaats
een woning is, vragen we in dat geval
wel eerst toestemming van de bewo
ner voordat we naar binnengaan",
voegt voorlichter Ivar Noordenbos
daaraan toe.
Bij zware ongelukken op particuliere
bouwplaatsen wordt net als op ande
re bouwplaatsen ook een onderzoek
ingesteld. „Dat hangt dus wel van de
omstandigheden af', legt Noorden
bos uit. „Als de buurman helpt met
een klusje in huis en er gebeurt een
ernstig ongeval, dan doen we geen
onderzoek. Maar als het gaat om een
persoon die in dienst is bij een be
drijf of werkt als zzp'er, of het is een
persoon die werkt in dienst van de
particulier, dan doen we wel onder
zoek bij een ernstig ongeval." Vol
gens Noordenbos is in het eerste ge
val de werkgever van de bouwvakker,
dan wel de zzp'er zelf verantwoorde
lijk. In het tweede geval is het vol
gens hem de particulier.
Hoewel daar niemand direct toezicht
op zal houden, dienen dus ook op
particuliere bouwplaatsen de bouw
vakkers zich aan alle veiligheidsvoor
schriften te houden. „Daar kan inder
daad op worden gecontroleerd", ver
telt Fred van den Heuvel. „Ik heb het
in de praktijk alleen nog nooit meege
maakt. Bouwvakkers lichten vaak op
grotere projecten de hand met veilig
heidsvoorschriften, omdat ze haast
hebben. De aannemer wil dat de klus
snel klaar is. Dat is bij particulieren
anders. Buiten dat, ik laat me niet op
jagen. Zeker niet als het om mijn ei
gen veiligheid gaat."
Het zou gemakkelijk zijn als je door
middel van een contract de aanspra
kelijkheid zou kunnen uitsluiten.
Dan ligt het risico helemaal bij de
klusjesman zelf. De wet heeft daar
echter een stokje voor gestoken. Je
mag met elkaar afspreken wat je wil,
het zogenoemde 'dwingend recht'
staat daar boven. Als de wet stelt dat
een particulier verantwoordelijk is
als hij niet voor gevaarlijke situaties
heeft gewaarschuwd, dan is daar
geen ontkomen aan. Het overkwam
een klusjesman, die op aanwijzing
van de particuliere opdrachtgever
vanaf een balkon een reparatie aan
de buitenzijde van de woning ver
richtte. Toen hij op de balustrade
leunde, brak deze en viel hij naar be
neden. De rechter oordeelde dat de
particulier had kunnen weten dat
het hekwerk rot was. Hij moest alle
schade en gederfd inkomen van de
klusjesman vergoeden.
Particulieren kunnen zich wel verze
keren tegen de financiële gevolgen
van zo'n ongeluk. In veel gevallen
valt dat onder de zogenoemde Aan
sprakelijkheidsverzekering voor Parti
culieren (AVP). Het is wel aan te ra
den bij grotere klussen aan het huis
of bij verbouwingen, na te gaan of de
bestaande verzekeringen wel voldoen
de zijn. De aansprakelijkheid van de
particuliere opdrachtgever wordt ove
rigens niet anders als een klus zwart
wordt betaald. Ook dan moet je een
klusjesman wijzen op gevaarlijke si
tuaties en dient de klusser zelf goed
op te letten. Mocht er dan toch iets
gebeuren; dan is alleen de kans groot
dat de schade extra groot wordt. Een
opdrachtgever die iemand zwart in
huurt, kan een boete krijgen die tot
4.500 euro kan oplopen. En Voor de
fiscus maakt het in dat geval niet uit
of de werkgever een ondernemer is
of een particulier.
reageren?geld@wegener.nl
GELD EN WERKL^JONLINE
zie onze website:geldenwerk
Geld en werk is ook te volgen op de
website van deze krant. Naast diverse co
lumns en rubrieken treft u op één over
zichtelijke plek al het nieuws aan dat
met uw persoonlijke financiën en het
werk te maken heeft
