5 spectrum
Zaterdag 7 juli 2012
Marjan Berk
Geboren in Zeist op 11 juli
1932
Cabaret bij Wim Kan Cor-
rie Vonk; Jaap van der Mer-
we, Lurelei
Toneel bij Guus Oster en
Willem Nijholt
Gespeeld in musicals als 'De
Stunt' en 'De Kleine Parade'
Tekst voor 66-delige tv-serie
'Vrouwen Vleugel'
Ruim 40 boeken waaronder:
1980: Het Bezuinigingskook
boek (met Jeroen Krabbé)
1981'Nooit meer slank'
1982: 'Liefde en Haat'
1983: 'De dag dat de mayo
naise mislukte'
1988: 'Recital'
1992: Traangas'
1998: 'Marjan Berks oma en
opaboek'
2005: 'Het bloed kruipt': op
zoek naar Jacob Cats'
2008: 'Rijk!: (over de 1 mil
joen euro in de Postcodelo-
terij)
2009: 'Boek voor Belle'
2010: 'Het schreien niet ver
leerd'
van haar eerste man - nam ze aan op ad
vies van Corrie Vonk, die het maar niks
vond dat iemand die al jong zwanger was
van haar tweede kind 'Van Baaren' heette)
kreeg muziek met de paplepel ingegeven.
Vanaf haar zesde jaar kreeg ze pianoles en
met de buurtkinderen, die muziek maak
ten op een kam met mica en op de pan
nen, vormde zij een huisorkestje. Mijn
moeder had een mooie mezzo-sopraan
„Het klassieke repertoire waren voor mij
meezingers, Schumann, Schubert, Strauss
kon ik noot voor noot meezingen. Ik speel
de thuis tussen de schuifdeuren ook 'De
Zelfmoordenaar' van Piet Paaltjes. Dat heb
ben al mijn kinderen later op de middelba
re school ook gedaan." De keus voor een
interne verpleegsteropleiding op haar acht
tiende was uitsluitend uit nood geboren:
om te voorkomen dat zij na de dood van
haar moeder bij haar vader moest gaan wo
nen. Pedicure, archeologe of kinderrechter
hadden gekund, maar verpleegster was
nooit in haar hoofd opgekomen. Op dat
moment echter bleek het de enige vlucht
route naar zelfstandigheid. De Toneel
school moest wachten en toen ze daar als
één van de twaalf van de tachtig aanmel
dingen werd toegelaten, bleek ze binnen
drie weken zwanger te zijn. „Op de dag
van het overgangsexamen wierp ik mijn
eerste zoon. Mijn kinderen hebben ook
een doorslaggevende rol gespeeld in mijn
leven. Ik verlangde al heel jong naar kinde
ren. Een soort animaal gevoel was het. Ik
wilde zo'n beschut en veilig gezin zoals ik
dat bij opa en oma Van de Wall had mee
gemaakt. En verder bestond de pil natuur
lijk nog helemaal niet. We hadden één con
doom, dat sopten we uit. Van de NVSH
kreeg je een pessarium, een klysma en een
tube zaaddodende pasta, maar als je zin
kreeg, had je natuurlijk nooit een klysma
of een zaaddodende pasta bij'de hand."
Berk begon haar theaterloopbaan bij het
cabaret van Wim Kan en Corrie Vonk. Zij
bleef daar tot haar derde kind zich aandien
de. Toneel bij Guus Oster, cabaret bij Jaap
van der Merwe, Lurelei, musicals De Stunt
en De Kleine Parade en eenakters met Wil
lem Nijholt bieden haar prachtige herinne
ringen, maar in haar binnenste moet het
schrijverschap op de loer hebben gelegen.
Het kroop voorzichtig naar buiten in de
nacht nadat haar vader was gestorven. 'In
het geniep' heette haar eerste liedtekst die
ze aan Guus Vleugel presenteerde. „Jij
moet een muzikale show schrijven", luid
de zijn reactie en dat deed Berk: 'Moeder
en haar jongens'. Als theaterproductie
werd het een flop, hoewel 75 keer ge
speeld, maar het was het begin van haar
schrijversloopbaan. Samen met Jeroen
Krabbé schreef ze 'Het Bezuinigingskook
boek', gevolgd door 'Nooit meer slank',
puttend uit eigen ervaring en niet bedrei
gend voor collega-auteurs. Maar toen ver
scheen haar bundel met twaalf korte verha
len 'Liefde en haat'. „Tot ergernis van ve
len plaatse Hans Warren mij toen direct in
de literaire hoek. Hij was een autoriteit. In
de Universiteitsbibliotheek van Amster
dam gingen redacteuren, uitgevers en jour
nalisten altijd lezen wat Warren had ge
schreven." Berk memoreert het nog steeds
met groot genoegen.
Sinds 2002 schrijft zij haar wekelijkse co
lumn voor de PZC. Dat doet zij ook voor
AD, Gay Krant en Margriet. „Er is maar
één ding dat telt bij columns: volhouden",
luidde het advies dat Jan Blokker haar des
tijds gaf „Dat heb ik in mijn oren ge
knoopt, Columns schrijven is een manier
van anticiperend leven. Ik zit nooit voor
het blok. Ik schrijf ze nooit vooruit, maar
speel zoveel mogelijk in op de actualiteit."
En ouder worden, hoe vergaat haar dat?
„Er is geen alternatief Ik heb eens een lied
je geschreven 'Meisjes van voor de oorlog'.
Heel lang is 'vooroorlogs' een kwaliteitscri
terium geweest. Dat was goed en sterk. In
eens is dat voorbij: het is oude meuk, het
is verroest, het zakt in elkaar. Ik ben niet
van schokbeton, ik heb artrose en ik moet
ongelooflijk veel aan gymnastiek doen om
mijn spierkorset intact te houden. Je wilt
leven en niet verstijfd raken, dus je moet
goed voor jezelf zorgen. Vorig jaar ben ik,
na heel veel lezingen onder andere voor
laaggeletterden, op de stoep van het Hil
ton in elkaar gezakt. Ik was zooo moe. Ik
merk dat de grenzen van mijn energie zijn
gedaald. Ik wil uitgerust zijn om te schrij
ven. Dat is mijn ambitie. En natuurlijk
mijn kinderen en mijn kleinkinderen. Per
soonlijke banden onderhouden, één op
één. Zelf daartoe het initiatief nemen. Ner
gens op wachten, zelf doen. Dat is het bes
te advies dat ik oude mensen kan geven."
Berk droomt wel eens over 'doodgaan met
een volle agenda'. „We praten er met de
kinderen ook openlijk over: jij krijgt dit en
jij krijgt dat. En ik heb besloten wat ik wil:
mijn as in de Noordzee laten uitstrooien
en het moet een beetje feestelijk zijn voor
de genodigden."
Maar eerst woensdag toch het tachtigste
verjaardagsfeest? „Natuurlijk, met een bor
rel en een taartje en daarna pizza eten.
Meer niet hoor, want het geld van dat mil
joen in de Postcodeloterij is op. Dat gelo
ven de mensen niet, ik moet het maar blij
ven uitleggen. Maar het is echt zo."
