Ons
voortbestaan
hangt er
vanaf
spectrum 4
MARJAN BERK:
Zaterdag 7 juli 2012
Seks?
Marjan Berk
Marjan Berk: 80 jaar, 35 jaar schrijverschap 40 boeken, 2
echtgenoten, 5 kinderen, 8 kleinkinderen. 'Er is geen beginnen aan
dat lange leven aan iemand uit te leggen', zegt Lena Steketee, een
van haar hoofdpersonages, die veel gemeen hebben met de
schrijfster zelf. Niet uit te leggen? Dan maar lustig meanderen door
het veelkleurig bestaan van deze vrouw, die zichzelf omschrijft als
'een kakelkip met enorme spreekdrang'.
tekst Ali Pankow
foto Lex de Meester
Bedvrienden heet het zojuist uit
gekomen nieuwe boek van
Marjan Berk. Ook verscheen er
recent een herziene editie van
haar 'Oma en Opa boek'. Later
dit jaar verschijnt nog 'Madonnakindje'
over het leven Catharina van Rennes
(1858-1940), een biografie van een ten on
rechte vergeten componiste.
'Bedvrienden' is een bundeling van eroti
sche episodes uit het werk van Berk. Keus
genoeg. De schrijfster heeft er nooit een ge
heim van gemaakt dat seks een belangrijke
rol speelt/speelde in haar leven. „Natuur
lijk, het is zo de basis. Wij komen er alle
maal uit voort. Kijk naar de dieren. Die
drang is ons gegeven. Ons voortbestaan
hangt er vanaf. Mathilde Santing, die ik
ooit heb geïnterviewd, heeft er iets leuks
over gezegd: 'De erotiek is één lange lijn
met links de familieseks, lekker lief, knuffe
len en dan heb je rechts de harde fïick. Op
die lijn zitten we allemaal, dan hier en dan
een beetje daar'. Zo is het. Je hebt mensen
die seksloos zijn en je hebt mensen die het
alleen met citroengeraniums doen. Die lan
ge lijn is het beste beeld om de zaak te vat
ten. Het is ook net een prismadoos met
schitterende kleuren. Je schudt, het lijkt al
tijd weer anders, maar het blijft toch het
zelfde."
Maar... citroengeraniums?? Berk lacht:
„Ach ja, die zijn er hoor. Ik had zelf altijd
liever donkere mannen, slechte donkere
mannen. De eerste was de zoon van de bu
ren."
Vrij jong viel zij ook voor de man die haar
eerste echtgenoot zou worden. „Hij was
mijn Gregory Peck, mijn favoriete filmster
uit begin jaren vijftig. Hij was muzikaal,
speelde piano heel jazzy, speelde viool. Ik
las hem gedichten voor. Heel romantisch.
Hij studeerde psychologie. Het was een
beetje een jongemeisjesdroom. Het was
voor mij een spannende man en we kre
gen samen drie heel leuke kinderen. Een
romantische liefde, maar er was geen spra
ke van passie, bij geen van tweeën. Daar
waren we ontstellend eerlijk over tegen el
kaar. We waren beiden nogal 'out-going',
daar praatten we openlijk over. Ik dacht
dat het zo hoorde. Mijn moeder was ook
altijd buitengewoon libertijns. Zij was op
haar 34e al gescheiden en ze had minnaars.
Degelijke mannen die iets met haar wil
den, vond ze saai. Ze viel eigenlijk altijd op
foute kerels en dat leverde soms veel hilari
teit op. Mijn moeder was absoluut niet
van plan haar vrijheid nog een keer prijs te
geven. Het is jammer dat ze zo kort heeft
geleefd."
In haar boek 'Het schreien niet verleerd'
beschrijft Berk haar eigen herinneringen
aan de oorlogsjaren 1940 -1945 en aan de
worsteling van haar jonggestorven moeder
met eerst borstkanker en daarna botkan-
ker. Die sterke vrouw is van grote invloed
geweest voor haarzelf. De herinnering aan
haar levert momenten om kracht uit te
putten. „Ik roep haar tegenwoordig soms
aan. „Mijn moeder was klein en fragiel,
schoenmaat 35, rood haar. Ze leefde vol
gens een remonstrantse gedachte: vrijheid
in gebondenheid. Je kunt nooit ten koste
van iemand vrij zijn. Dat geldt ook in de
liefde. Als er plotseling sprake is van ver
liefdheid op een derde, is er altijd iemand
de dupe, want aan de liefde moet je gevolg
geven. Dat heb ik wel geleerd in de loop
van mijn leven."
Daarmee brengt Berk het verhaal terug bij
haar echtgenoten. „Ik heb ze beiden een
tijd lang genomen zoals ze waren. Totdat
het niet meer ging. Bij de eerste was het
puur zelfbehoud. Ik werd teveel verpleeg
ster en dat is geen liefde meer. En de twee
de was zo buitengaats bezig. Als dat was
doorgegaan dan was het pathetisch ge
weest. Ik had vaak niks door. Dan bevroeg
ik hem wel en dan stelde hij mij gerust,
dus wie was ik om hem te wantrouwen.
Dat schijnt ook symptomatisch te zijn
voor vrouwen die zich laten bedriegen. Je
wilt hem niet kwijt, want hij maakt je ge
lukkig. Tot op zekere hoogte dan, want ik
ben niet jaloers, maar ik werd jaloers ge
maakt Alle mooie herinneringen waren
besmet, maar Douwe Draaisma heeft me
mijn herinneringen terug gegeven. 'Jouw
geluk is jouw geluk. Dat is niet aan te tas
ten door wat de ander deed'. Toen hij me
dat duidelijk had gemaakt, kon ik dat be-
derfgevoel los laten."
Marie-Janne van Baaren (de naam Berk -
