Geliefd politiek doelwit io jsf De Tweede Kamer praat vandaag over de Joint Strike Figh ter (JSF). Een meer derheid is tegen nu ook de PvdA wil stoppen. donderdag 5 juli 2012 door Arjen de Boer f ""W" ""W" et JSF-project kent alleen W I I maar winnaars." Staatsse- LbJ cretaris Henk van Hoof I (Defensie) stak zijn en- I thousiasme in juni 2002 X .JL. niet onder stoelen of ban ken. Volgens hem zou vrijwel iedereen profite ren Van de ontwikkeling van de F35 Joint Stri ke Fighter. Niet alleen de krijgsmacht, maar ook het Nederlandse bedrijfsleven, dat veel geld zou verdienen. Ja, ook de belastingbetaler zou een graantje meepikken, zei Van Hoof kort nadat hij zijn handtekening onder het JSF-con- tract had gezet. Tien jaar later is de eindstreep nog lang niet in zicht en dreigt de JSF juist een verliespost te worden. Keer op keer moesten de kosten om hoog worden bijgesteld, was er sprake van tech nische problemen en moest de datum waarop het eerste vliegtuig in gebruik zou worden ge nomen worden opgeschoven. En dat is de ultra korte samenvatting van wat inmiddels een poli tiek hoofdpijndossier is. De PvdA-fractie besloot eergisteren dat het mooi is geweest: Nederland moet niet meer meedoen aan het ontwikkelingstraject van de JSF want de kosten rijzen de pan uit. Daarmee is een nipte Kamermeerderheid, 76 van de 150 leden, tegen verdere deelname. De SP, Groen- Links en PW zijn ook tegen. Met de verkiezingen in zicht, heeft deze actie verdacht veel weg van 'symboolpolitiek', zegt defensie-expert Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Maar nu uit het project stappen kan Nederland duur komen te staan, waarschuwt hij. „Er zijn samenwerkingsovereenkomsten ge tekend met andere landen, met daarin de clau sule dat als een land voortijdig uitstapt de ande re landen de extra kosten kunnen verhalen. Zo zijn er vier overeenkomsten gesloten, allemaal met zo'n boeteclausule." Zoiets kan flink in de papieren lopen, waar door er van een bezuiniging in crisistijd nauwe lijks sprake is. Wijninga rekent verder: Dit kabi net heeft 1,4 miljard euro gereserveerd voor de ontwikkelings- en testfase. „Daarvan is 1,3 mil jard al betaald of ligt contractueel vast, daar kom je niet onder uit. Hier zijn ook de twee testtoestellen van betaald. Er is nu zoveel geïn vesteerd in geld, kennis en invloed dat het on verstandig is uit het project te stappen." Toch is dat laatste precies waar de Kamer van daag over praat. Dit tot afgrijzen van onderne mers in Drenthe, Brabant en Noord- en Zuid-Holland waar bedrijven zitten die profite ren van de JSF-deal omdat zij onderdelen voor het gevechtsvliegtuig maken. De grootste angst is het verlies van banen, in de eerste jaren honderden, vanaf 2016 duizen den, stelde Nifarp, de combinatie van bedrij- 'Er is de clausule dat als een land voortijdig uitstapt de andere landen de extra kosten kunnen verhalen' ven die bij de JSF-productie zijn betrokken. HCSS-deskundige Wijninga onderschrijft de angst van de ondernemers. „Nu staan wij dicht bij het punt van oogsten. Van de achthonderd miljoen voor alleen de ontwikkelingsfase zijn er 792 uitgegeven. Het zure is dat nu uitstappen betekent dat het restant wordt weggegooid ter wijl daar juist de projecten voor Nederlandse bedrijven bij zitten." Overigens is het nog maar de vraag of het JSF-project vandaag werkelijk crasht. Door de stap van de PvdA ontstond een situatie die veel gelijkenis vertoont met de politieke werke lijkheid van 2010. Ook toen zat er een demissio nair kabinet, ook toen gaf de PvdA aan uit het project te willen stappen waardoor er een Ka mermeerderheid tegen was. Maar toenmalige defensieminister Eimert van Middelkoop legde een motie hiertoe naast zich neer, herinnert onafhankelijk JSF-watcher Johan Boeder zich. „Het demissionaire kabinet mocht niet zulke grote beslissingen nemen, stelde de minister. Toen kwamen er verkiezingen, coalitieonder handelingen en zijn we gewoon verder gegaan met de JSF. Ook al was een meerderheid nog steeds tegen. Dat valt voor de mensen niet meer te snappen." Maar ja, stelt Boeder, de belangen zijn enorm 4 en de druk vanuit het machtige Amerika is groot. Hij ziet zomaar gebeuren dat een vol gend kabinet toch weer doorgaat met de JSF. SP-Kamerlid Jasper van Dijk, tegenstander van het eerste uur, snapt de scepsis. „Maar als er vandaag een ruime meerderheid tegen is, dan mag ik aannemen dat dat na de verkiezingen nog steeds is."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2012 | | pagina 10