'erzoening
«•3
spectrum IO
Zaterdag 30 juni 2012
Kl^erskerke met de moordenaar
Wanneer je partner wordt vermoord, of je een andere traumatische ervaring
doormaakt, staan'je allerlei fasen van rouw te wachten. Een van de stadia is samen te
vatten onder de zin 'ik schiet hem kapot'. Jo Crucq (80) uit Nieuw- en Sint Joosland
verloor zijn vrouw door een geweldsmisdrijf. Na een worsteling van achttien jaar
bereikte hij het laatste stadium van het verwerkingsproces: de wens om tot
verzoening te komen met de dader. Jo stelde zijn ervaringen te boek.
door Willem Staat
De gebeurtenis staat velen in Nieuw- en
Sint Joosland en ver daarbuiten nog
helder voor de geest; de moord op Ma
rie Crucq-Blok. Zij werd op 31 mei
1994 omgebracht door een buurman.
Een traumatische gebeurtenis; in het bijzonder voor
Jo Crucq, de echtgenoot van het slachtoffer, en de ne
gen kinderen.
Jo Crucq maakte na de moord alle stadia door die
mensen te verwerken krijgen na zo'n schokkend feit.
Daaronder zijn gevoelens van ontkenning en ontzet
ting. Gevoelens ook van ontreddering en het vluch
ten in excessief drankgebruik. En de reactie van 'als ik
de dader in het vizier krijg, dan schiet ik hem kapot'.
Wanneer je partner slachtoffer wordt van geweld,
laat dat je nooit meer los. Zoveel is wel duidelijk als je
praat met Jo Crucq. Maar hij slaagde erin om zich los
te worstelen uit de gevoelens van wraak. Na achttien
jaar van innerlijke strijd en het doortrekken van veel
bergen en dalen kwam het 'V-woord' in zicht: verzoe
ning. En dat resulteerde uiteindelijk in een boek met
de titel: Rust in de polder.
De titel markeert een belangrijk keerpunt in het pro
ces dat Crucq doormaakte. Volledig vergelijkbaar met
wat Hank Heijn doormaakte na de op moord uitgelo
pen ontvoering in 1987 op haar man Gerrit Jan. Me
vrouw Heijn beschreef haar wederwaardigheden in
het boek De Verzoening.
Toen Jo vorig jaar na veel strijd kwam tot aan
vaarding van het gebeurde en vervolgens bij
hem de wens tot verzoening ontstond, be
sloot ook hij tot een boek. „Ik wil met dit boek in de
eerste plaats aan mijn kinderen tonen wat mij be
weegt. En ik hoop dat andere mensen er iets aan heb
ben, al zou het er maar een zijn", zo verklaart Jo zijn
initiatief
Aan de moord ging een langdurig proces van belaging
vooraf tegenwoordig meestal aangeduid met stalking.
De latere moordenaar moest niets hebben van de fa
milie Crucq. Pesterijen in alle mogelijke vormen wa
ren het gevolg. Het begon ermee dat hij de kinderen
van Crucq sneed bij het fietsen. Het gebeurde dat pas
ingezaaid gewas plotseling verdwenen was. Twee
voorbeelden uit een proces dat na tien jaar uitliep op
de fatale gebeurtenis.
Een groot probleem bij stalking was het eind van de
20e eeuw de bewijsvoering. Was het werkelijk de
buurman die het gezaaide in jouw akker heeft vernie
tigd? Hoe kunt u bewijzen dat u door hem werd afge
sneden?" De politie stond in gevallen van belaging
veelal machteloos. „Onze handen jeuken, maar we
kunnen niets doen", kregen Jo en andere slachtoffers
van belaging te horen.
Crucq zocht niet alleen op allerlei manieren hulp in
zijn rouwproces, hij beet zich ook vast in het ver
schijnsel stalking. En zo gebeurde het dat deze agra
riër uit de Nieuw Sint-Jooslandpolder op 7 januari
1997 te gast was bij het televisieprogramma Barend en
Witteman van Sonja Barend en Paul Witteman. De
uitzending was gewijd aan belaging. Een van de ge
sprekspartners was Boris Dittrich. Dat toenmalige
Tweede Kamerlid van D66 toonde zich onder indruk
van de verwoestende effecten van stalking en het ge-
Herdenkingskruis aan de Derde Weg in Nieuw- en
Sint Joosland. foto Willem Staat
brek aan middelen om hier iets tegen te onderne
men.
Uiteindelijk leidde deze uitzending mede tot de
komst van de antistalkingswet in 2000. Deze werd be
halve door Dittrich voorbereid door de Kamerleden
Willie Swildens-Rozendaal (PvdA) en Otto Vos
(WD). Voornaamste winst: het werd veel gemakkelij
ker om aangifte te doen, het werd voor justitie gemak
kelijker in te grijpen en de strafmaat werd verzwaard.
Toen Jo vorig jaar besloot om zijn levensverhaal te
boek te stellen was dat min of meer de afronding van
een verwerkingsproces dat achttien jaar duurde.
Crucq dicteerde het aan Marjan van Dijke, de beheer
der van zorg- en kunstboerderij de Kunstwei in de
'Perponcherpolder onder Wolphaartsdijk, waar hij al
jaren over de vloer komt. Dat ging zonder veel hape
ringen want de 80-jarige Nieuwlander kon zijn le
vensverhaal gemakkelijk in chronologische volgorde
weergeven. En ook tijdens gesprekken met Jo rollen
de volzinnen er gemakkelijk uit: „Niet alleen de
slachtoffers, maar ook de daders hebben levenslang,
tenminste indien ze geestelijk volwaardig zijn."
"T o is ervan overtuigd dat het belangrijk is om te
I praten. Hij deed dat op vele fronten en is onder
I meer lid van de contactgroep 'Aandacht doet spre-
ken', een van de organisaties voor nabestaanden
van slachtoffers van geweldmisdrijven'. Het doet hem
zeer dat hij daarin de enige Zeeuw is. Daarom bereidt
hij met Slachtofferhulp de oprichting voor van een
Zeeuwse groep. „Nog altijd bestaat de Zeeuwse zwijg
cultuur. Die moet worden doorbroken. Ik heb een
proces van achttien jaar achter de rug. Daarin was ik
vaak alleen en heb ik veel nagedacht. Je moet praten!
Praten lucht zo op! Het spreekwoord 'Gedeelde smart
is halve smart' is een grote waarheid."
En zodoende wil Jo binnenkort spreekbeurten hou
den. Om mensen die een traumatische ervaring door
maakten de helpende hand te bieden. Het gaat Jo
daarbij om de boodschap en niet om grote getallen.
Want, zo citeert hij in zijn boek: „Wie één mens redt,
redt de wereld."
Daarin valt ook te lezen: „Huilen moet, er moeten
wat (emoties) uit anders komt er iets vast in je lijf te
zitten. Tranen zijn de parels van de ziel, dat is een
mooie uitspraak. Als ik goede reacties krijg op mijn
boek, dan zullen dat mijn parels zijn."
Het boek is afgelopen donderdag gepresenteerd tij
dens een besloten bijeenkomst voor familieleden en
andere genodigden. De aanwezigen zongen het lied
Geef vrede Heer, geef vrede en hoorden toe hoe aan het
slot de Last Post werd gespeeld door Cindy de Klerk,
lid van de befaamde plaatselijke muziekvereniging
Onda. De Last Post? Ja, ook dat was een weloverwo
gen keus van Jo. Tegenwoordig denk je bij het horen
van dit nummer vooral aan het herdenken van geval
lenen. Maar de Last Post werd oorspronkelijk ge
speeld als afsluiting van de dag. En zo markeerde het
spelen van dit beroemde stukje muziek, gevolgd door
het loslaten van een witte duif, het afsluiten van een
proces.
Jo Crucq: Rust in de polder, Verzoening met de moorde
naar - Uitgeverij Drvkkery\Schrijverspodium Middelburg,
98 pagina's, met kaartje en foto's, prijs 9,90 euro.
