Egypte een gespleten land
io arabische opstanden
De presidentsverkie
zingen in Egypte
zijn niet het hoogte
punt geworden van
de 'Arabische Len
te'. Velen hadden
dat wel gehoopt.
dinsdag 26 juni 2012
zie onze website:buitenland
President Mohammed Mursi
roept op tot eenheid
MAROKKO
Nadat in februari 2011 duizenden
mensen de straat op gaan om poli
tieke hervormingen te eisen, besluit
koning Mohammed tot een referen
dum over de nieuwe grondwet. Hij
'wint' de volksraadpleging maar be
togers eisen meer hervormingen. In
november 2011 winnen gematigde
islamisten de parlementsverkiezin
gen. Zij vormen in januari 2012 een
coalitieregering. Ondanks hervor
mingen vinden er in mei dit jaar nog
steeds demonstraties plaats.
LIBIË
Na de gewelddadige dood van kolo
nel Muammar Kaddafi in oktober
2011, valt het verzet uiteen en be
ginnen de verschillende facties het
centrale gezag in Tripoli en elkaar
(soms gewapenderhand) te betwis
ten. Daarbij zijn inmiddels tientallen
doden gevallen. In de kleine stad
staten gaan lokale milities door met
martelen. Het land dreigt uiteen te
vallen langs de Middeleeuwse stam-
menlijnen die Libië voor de machts
greep van Kaddafi kenmerkten.
EGYPTE
Na het verdrijven van president Mu
barak houden protesten aan omdat
demonstranten ontevreden zijn
over het tempo van de hervormin
gen. In januari 2012 winnen de Mos
limbroeders parlementsverkiezin
gen. Vlak voor de tweede ronde van
de presidentsverkiezingen in juni
doet het leger een machtsgreep: de
parlementsverkiezingen worden on
geldig verklaard en legerkandidaat
Shafïq (eerder uitgesloten) mag aan
de tweede ronde meedoen.
JORDANIË
Tijdens de straatprotesten van be
gin 2011 benoemt koning Abdullah
II een nieuwe premier en laat politie
ke hervormingen doorvoeren. De be
togingen blijven de hele zomer van
2011 doorgaan maar in kleinere om
vang. In april moet Abdullah op
nieuw de premier vervangen, omdat
diens voorganger niet aan de hervor-
mingseisen voldoet. Evenals in ande
re koninkrijken in de regio, lijkt Jor
danië minder vatbaar voor revolutie
dan de presidentiële republieken.
SYRIË
In maart 2011 komt het in de zuid-
Syrische stad Deraa tot demonstra
ties waarbij veiligheidstroepen beto
gers doodschieten. De protesten en
gevechten tussen opstandelingen en
leger verspreiden zich vliegensvlug
over het hele land met inmiddels
rond de 15.000 doden tot gevolg.
De VN, die Kofi Annan als bemidde
laar stuurt, verklaren in juni 2012
dat Syrië in staat van burgeroorlog
verkeert. Uitzicht op een spoedig
einde daarvan is er niet.
IRAK
Omdat Irak veel eerder van zijn regi
me was ontdaan, viel het land niet
zo op tijdens de 'Arabische Lente'.
Dat wil niet zeggen dat Irak een
voorbeeldstaat is geworden in de re
gio. Sektarisch geweld tussen soen
nieten en sjiïeten eist nog wekelijks
tientallen levens, de Koerden ruziën
met de centrale macht over oliecon
tracten voor buitenlandse bedrijven
en president Jalal Talabani wordt in
toenemende mate verweten zich te
ontwikkelen tot een dictator.
door Hans Jaap Melissen
Wakeel heeft gestemd op Ahmed
Shafïq, de kandidaat van het leger.
„Dit land heeft juist meer leger no
dig, niet minder." Hij is blij dat het
leger nog veel macht uitoefent.
Maar waarom vreest hij dan een
president met weinig macht? Hij
lacht: „Een zwakke vader zorgt er
voor dat zijn familie alles kwijt
raakt."
Ook bij de jonge revolutionairen is
de overwinning van Mursi met ge
mengde gevoelens ontvangen. „Ik
ben blij met de verkiezingsuitslag.
Maar vooral omdat het betekent
dat Shafiq heeft verloren, niet om
dat Mursi heeft gewonnen", be
kent Mohammed Safaa (26). Hij
had op geen van beiden gestemd.
Safaa vond wel dat de beloften die
Mursi deed, meteen na zijn over
winning, goed klonken. „Prima als
hij gaat samenwerken en een soort
TUNESIË
In de 'bakermat' van de Arabische
Lente breken eind 2010 na rellen
uit nadat een fruitverkoper zich uit
protest in brand steekt. In januari
2011 vlucht president Ben Ali.ln ok
tober wint de islamistische partij En-
nahda de verkiezingen. Eind 2011
wordt mensenrechtenactivist Mon-
cef Marzouki tot president gekozen.
In mei 2012 botsen veiligheidstroe
pen met salafi's, extremistische mos
lims, die alcoholverkopers aanval
len.
eenheidsregering vormt. Maar dan
moet hij die beloften wel nako
men. Zo niet: Tahrir is dichtbij!"
Safaa vindt de opmerkingen van
Shafiq aanhanger El Wakeel
vreemd. „Die mensen blijven
maar dwepen met het oude regi-
'Wij moeten de baas
van het leger zijn,
niet andersom'
me. Vanwege de veiligheid en de
economische stabiliteit? Kijk hoe
Egypte er ook voor de revolutie al
bij lag."
De vraag is hoe stabiel Egypte zou
zijn geworden onder 'president
Shafiq'. Het zou voor de Egyptena-
Het feest hebben de Mos
limbroeders achter de
rug. Hoeveel macht ze
in Egypte krijgen, nu
hun kandidaat Mohammed Mursi
president wordt, is echter onduide
lijk. Het leger heeft de touwtjes
nog steeds stevig in handen. Re
den voor een groep van enkele
honderden Mursi-aanhangers om
op het Tahrirplein te blijven.
„Wij moeten de baas van het leger
zijn, niet andersom", zegt een
schor geschreeuwde Ali Balchi.
Vrezen veel Moslimbroeders dat
Mursi te weinig macht krijgt, ande
ren zijn bang voor te veel macht
voor de partij die door oud-presi
dent Mubarak werd onderdrukt.
„Ik heb ze nooit vertrouwd en dat
zal ik nooit doen." Mohammed El
ALGERIJE
In januari 2011 breken rellen uit we
gens de hoge voedselprijzen en
werkloosheid. De regering laat on
middellijk de prijzen dalen voor de
essentiële voedselproducten. In fe
bruari heft president Bouteflika de
negentien jaar durende noodtoe
stand op. Twee maanden later moet
een commissie gaan onderzoeken
hoe er meer democratie in het land
kan komen. Demonstraties zijn er
nog steeds in Algerije, maar niet erg
overtuigend.
ren die de revolutie zijn begon
nen, terug naar afhebben bete
kend als nota bene een vriend van
Mubarak president was geworden.
Het zou waarschijnlijk aanleiding
zijn geweest voor nog meer protes
ten en ongeregeldheden.
Maar de overwinning van Mursi
heeft van Egypte een gespleten
land gemaakt, waar de nieuwe pre
sident de zware taak wacht 'presi
dent van alle Egyptenaren' te zijn.
Historisch is het allemaal wel, zeg
gen zowel voor- als tegenstanders.
Mursi, de man die ooit gevangen
zat onder Mubarak, zit straks in
het presidentieel paleis, terwijl Mu
barak nu gevangen zit. Al wordt er
nu ook al gegrapt dat Mubarak in
gevangenschap, meer bewegings
ruimte heeft dan Mursi, zolang het
leger hem zijn elektronische enkel
band niet afdoet.
