Altijd die vrouw uit 'Taggart'
media
m
m
M
TERUGGESPOELD
Soldaat van Oranje
media@wegener.nl
024-3650570
27
Zaterdag 23 juni 2012
Ze speelde 21 jaar de rol van Jackie Reid in
de Schotse detective Taggart. Nu ziet actrice
BIythe Duff (49) zichzelf als de bewaarder van
de nalatenschap. „Ik kan zo een museum
beginnen." door Rivka Groenier
Ze is even in Neder
land om haar fans te
ontmoeten. Blythe
Duff, de Schotse ac
trice die liefst 21 jaar
de rol van Jackie
Reid speelde in Taggart. Die serie
is ter ziele - in 2010 waren de laat
ste opnames - maar de KRO zendt
nog regelmatig een aflevering uit
van de rauwe detectiveserie met
het vette Schotse accent.
In Tuschinski wacht een stoet da
mes van middelbare leeftijd achter
een provisorisch gespannen koord
op een onderonsje met Duff De
actrice is de aardigheid zelve. Voor
iedereen een vriendelijk woord,
een aai over de arm én een gesig
neerde fotokaart. Ze heeft er thuis
nog stapels van, fluistert ze als de
rij is geslonken. „Ik ben de bewaar
der van de nalatenschap van Tag
gart. Ik heb alle scripts nog en sta
pels memorabilia. Jasjes, T-shirts,
honderden fotokaarten, mijn huis
ploft uit elkaar van al het spul. Ik
kan zo een museum beginnen."
Haar personage Jackie maakte snel
promotie binnen het fictieve, door
mannen gedomineerde Crime In
vestigation Department Maryhill,
Glasgow. „Het is toch mooi dat ik
begon als agente in uniform en
eindigde als inspecteur?", zegt ze.
„Ik heb er hard voor gevochten
hoor. Bij de honderdste aflevering
kwam er een boek over de serie.
Het werd opgesplitst in drie sec
ties over de drie hoofdrolspelers
die Taggart heeft gekend. Hóe zit
het dan met mij, vroeg ik. 'Jouw
karakter gaat door alle lagen heen',
zeiden ze." Ze lacht: „Daar kon ik
me eigenlijk wel in vinden."
Duff kon in 1989, vers van de thea
terplanken geplukt, niet bevroe
den dat ze deze baan 21 jaar zou
volhouden. „Ik was zielsblij met
de rol, maar hield er rekening mee
dat het niet lang zou duren. Toen
ik begon, zeiden ze al dat dit het
laatste seizoen was en die onzeker
heid bleef altijd. Elk jaar was het
misschien wel, misschien niet."
Dat Taggart zo veel stormen door
stond, is volgens Duff te danken
aan de sterke Schotse identiteit.
„Die setting gaf de kans grappig,
maar ook hard en donker te zijn.
Mensen in Glasgow zijn open en
vriendelijk, maar ook rechtdoor
zee en bot. Daarom krijg je een bij
zondere sfeer, een soort werkman-
nenkwaliteit, die je inmiddels in
heel wat politieseries terug ziet. Ik
zie The killing (Deense detective
die eind juli bij de KRO te zien is,
red.) en Spiral (Franse politieserie)
en denk: Taggart. Wij hebben echt
internationaal een stempel op het
genre gezet."
Taggart werd door de jaren heen
steeds gewelddadiger, zo erg zelfs
dat de KRO sommige afleveringen
niet of op een later tijdstip toont,
ter bescherming van de jongste kij
kers. „Dat hoort helaas bij de tijd.
De smaak van het publiek vraagt
om meer expliciet gèweld. Afleve
ringen waarin alleen de suggestie
werd gewekt, vond ik het mooist.
Je weet dat er iemand is vermoord
en van de trap wordt gësleept,
maar je hoort alleen het gebonk.
Met dat soort camerawerk schets
Blythe Duff viel niet in een gat na Taggart: „Half zes 's ochtends in de vries
kou staan met extra jassen en truien aan, mis ik geen seconde." foto GPD
i Taggart - The ends of justice. (De laatstgemaakte aflevering).
Vrijdag 29 juni, Nederland 2 om 20.30 uur.
Terugkeer is mogelijk
De titel van Taggart verwijst naar Jim Taggart, de eerste Chief Inspector
die het team leidde. Acteur Mark McManus overleed in 1994 op 59-jari-
ge leeftijd. Zijn personage kreeg een uitvaart en er kwam een nieuwe
baas voor het Crime Investigation Department in Glasgow. De naam van
de serie werd echter nooit gewijzigd. De producent van Taggart sluit niet
uit dat de serie ooit terugkomt. „Er zijn nog geen concrete plannen, maar
we praten met omroepen en kijken naar financieringsmogelijkheden."
Reageren? media@wegener.nl
In de serie Teruggespoeld staat
wekelijks de spot gericht op
een filmklassieker die op veel
mensen een onuitwisbare
indruk heeft gemaakt.
In hoeveel studentenhuizen is het nog
verplicht minstens een keer per jaar
met alle huisgenoten 'Soldaat van Oran
je' te kijken? In mijn studentenhuis
was 5 mei 'Soldaat van Oranje'-dag. De vi
deoband werd door de huisoudste uit de
huiskluis gehaald, de koffiemokken wer
den tot de rand toe gevuld met Oranjebit
ter, samen met oranjetompouces gaf dat
een mierzoete smaak, die zich zelfs met
tien Grolsch-beugels niet liet wegspoelen.
De huistraditie begon in 1980. Aangezien
studenten hangen aan tradities, ben ik er
van overtuigd dat sindsdien elk jaar een
door Ivar Hoekstra
groep jongvolwassenen Rogier van Otter-
loo's filmtune meeroffelt op de versleten
leuning van de Chesterfield fauteuil. Want
al zijn er ongetwijfeld subtielere oorlogs
films, 'Soldaat van Oranje' is voor onweten
de groentjes de beste snelcursus 'Tweede
Wereldoorlog'. Het is de onweerstaanbare
cocktail van verzetsheroïek, rauw geweld,
romantiek en erotiek, gecombineerd met
de muziek van Rogier van Otterloo, die
van de film een klassieker maakt
De legendarische scènes zijn ontelbaar.
Mijn favoriet: Derek de Lint die als SS'er
wordt opgeblazen door een handgranaat
als hij zit te schijten. Typisch Verhoeven.
Net over de rand, maar daarom onvergete
lijk. Het leidt niet af van het tijdloze hoofd
thema: wat gebeurt er met vriendschappen
in oorlogstijd? Wat doe je als de ene vriend
bij de NSB en de ander bij het verzet gaat?
De hoofdrolspelers Rutger Hauer en Jeroen
Krabbé konden elkaar tijdens de opnamen
je een veel donkerder beeld. Hu
mor heeft ons altijd gered. Hoe
groezeliger het onderwerp, hoe
meer humor, dat gaf balans."
Ze viel niet in een gat na Taggart,
zegt Duff „Om half zes in de och
tend in de vrieskou staan, met een
kruik tegen mijn rug gepropt en
extra jassen en truien aan? Dat
mis ik geen seconde. Tegelijkertijd
besefik dat ik nooit meer een
baan zal hebben die me zo lang
thuishoudt. Omdat het in mijn
woonplaats Glasgow werd opgeno
men, zag ik mijn gezin elke avond.
Eigenlijk was het een gewone ne
gen-tot-vijfbaan. Ik moet nu veel
vaker weg, gelukkig hebben mijn
kinderen de leeftijd waarop ze
voor zichzelf kunnen zorgen."
Duff is getrouwd met een ex-poli
tieman, die op haar promotietripje
naar Amsterdam niet van haar zij
de wijkt Hij is haar tweede echtge
noot, ze speelde al in Taggart toen
ze hem leerde kennen. „Het werd
een stuk makkelijker door hem.
De avond voor de opnames las hij
mijn script door: dat klopt wel, dat
klopt niet. Tot die tijd deed ik het
met adviseurs op de set, nu had ik
mijn eigen specialist thuis." Ze
volgde zijn raad niet altijd op. „Hij
begreep dat het drama was en niet
alles hoefde te kloppen."
Haar toekomst als actrice? „Ik ben
een eigen productiemaatschappij
begonnen en ben mezelf opnieuw
aan het uitvinden in het theater.
In oktober speel ik een gevangene
in het stuk Iron, over een vrouw
die vijftien jaar in de bak heeft ge
zeten. Heerlijk om eens aan de ver
keerde kant te staan. Mensen zien
me altijd als goed en loyaal, niets
is fijner als het publiek iets van je
verwacht en je ze opeens iets com
pleet anders geeft."
Dat ze altijd die-vrouw uit Taggart
blijft, ziet ze als pluspunt. „Omdat
die titel aan me kleeft, komen
mensen ook eerder naar het thea
ter. Als acteur wil je toch een rui
me houdbaarheidsdatum? Nou
die heb ik, dankzij Taggart."
Rutger Hauer (links) en Jeroen Krabbé (mid
den) in Soldaat van Oranje.
niet luchten of zien. Hauer wilde Krabbé
duidelijk maken dat hij de ster van de film
was en deed dit door Krabbé voortdurend
te negeren. Die spanning is het beste zicht
baar in een scène waarin Hauer als een trot
se Viking vooraan op het schip staat en
Krabbé mokkend achter hem. Slimmigheid
je van Hauer, die Krabbé wijsmaakte dat de
scène alleen een cameratest was. Misschien
wel dankzij de koude oorlog presteren Hau
er en Krabbé uitstekend, als twee corpsbal
len die met bravoure de oorlog inrollen,
om er vijfjaar later dood (Krabbé) en gedes
illusioneerd (Hauer) weer uit te rollen.
Al wordt de film nu als klassieker gezien,
in 1977 werd er lauw op gereageerd. Het
was de duurste Nederlandse film aller tij
den en dus bij voorbaat verdacht Filmcriti
ci waren dan ook niet onverdeeld positief.
NRC, Parool en Trouw vonden het een on
belangrijke film. Maar het publiek vond dat
niet. Dik anderhalf miljoen Nederlanders
zagen de film in de bioscoop in 1977 en
minstens anderhalf miljoen studenten
daarna. En anno 2012 tellen we nog steeds.
Want je bent pas écht een student, als je de
mores van Soldaat van Oranje kent.
