Serviesrevolutie
Tuinorchidee
j
4l
Stoer lampje
vrijdag 22 juni 2012
Rietorchis.
foto RvdK
Tropische orchideeën
groeien vaak op
boomtakken. Als je
een orchidee koopt, wordt
die dan ook in een potje
met boomschors aangebo
den; in bemeste potgrond
wil de plant niet groeien.
Maar dan heb ik het over ka
merplanten. Ie hebt ook or
chideeën voor de tuin. Die
zien er zo anders uit, dat je ze op het eerste gezicht niet als
orchidee herkent. Zo lijkt de rietorchis in niets op de vlin
derorchidee die we kennen van ontelbare vensterbanken.
De rietorchis wordt ook wel juniorchis genoemd. Hij bloeit
nu, in juni, hoewel hij in een vroeg jaar ook wel eens in
mei bloeit. Rietorchissen worden zo'n 40 centimeter hoog
en bloeien met paarsig roze bloemen. De kleur is variabel.
Sommige planten bloeien lila, maar ook paars komt voor.
De rietorchis groeit vaak in de buurt van riet en water. In ie
der geval op plekken waar de grond vochtig is.
We hebben in Nederland nogal wat wilde orchidee
ën, maar de meeste soorten groeien op kalkrijke
grond. In Limburg of op het kalkrijke zand van de
Waddeneilanden. Aan die orchideeën hebben we
weinig voor onze tuin, tenzij we op Texel of in
Zuid-Limburg tuinieren. Maar gelukkig zijn er ook
soorten die op neutrale of zure grond groeien.
Zo'n soort is de rietorchis die in het wild ook op zu
re veengrond groeit. Van alle inheemse orchideeën
is het misschien wel de meest algemene soort, ze
ker in het westen van Nederland. Dat wil niet zeg
gen dat je de plant daar kunt uitgraven, want alle
orchideeën zijn in ons land beschermd. Uitgraven
is strafbaar. Daarnaast zou het weinig zin hebben,
want orchideeën leven samen met bodemschim
mels en die zijn lastig over te planten.
Het is ook helemaal niet nodig orchideeën uit te
graven, want er zijn kwekers die tuinorchideeën uit
zaad opkweken en ze in potjes verkopen. Een bekende kwe
ker van tuinorchideeën is Judith Prins uit Monster.
Waar je de rietorchis plant, ligt voor de hand: in bet riet.
Maar ook iets wat daarop lijkt, komt in aanmerking: tussen
dottérbloemen, lissen, kattenstaarten of andere planten die
van vocht houden. Een moerasje of vijverrand van turfbrok
ken is ideaal. Ook zonder vijver of moeras is het de rietor
chis wel naar de zin te maken. Je zou hem zelfs kunnen
planten in een kuip of een oude, zinken teil op een balkon.
Ook in een niet te droog grasveld groeit de rietorchis. Wie
genoeg heeft van het maaien van zijn gazon, kan het gras la
ten groeien en het alleen een paar keer in de zomer maaien.
Door het afgemaaide, lange gras af te voeren, verschraal je
de grasmat, waardoor er meer ruimte komt voor wilde bloe- -
men. Zaai vooral ook ratelaar, een plant die parasiteert op
wortels van gras, waardoor je grasveldje sneller verarmt.
Dit is de laatste rubriek van Romke van de Kaa vóór de zomer
vakantie. In september pakken we de draad weer op.
Hij doet me denken aan Lampje,
het kleine vriendje van uitvinder
Willy Wortel, bekend van de Do
nald Duck-strips. Net zo simpel,
onverwoestbaar en functioneel
oogt deze Kozo Man, de nieuw
ste creatie van de Israëlische pro
ductontwerper David Shefa.
De robuust ogende lampen die
hij ontwerpt, hebben één ding
gemeen: het gebruik van gegal
vaniseerd ijzer. De lampen kun
nen na verloop van tijd aan de
buitenzijde een roestlaag verto
nen, wat de lampen een oude,
nóg stoerder uitstraling geeft.
Grappig aan bureaulamp Kozo
Man is de aan- en uitschakeling
in de vorm van een eenvoudig
handkraantje. De armen van
Kozo Man zijn verstelbaar en
aan de uiteinden magnetisch:
heel handig om bijvoorbeeld je
autosleutels aan op te hangen.
Prijs: 499 dollar (395 euro).
www.kozo-lamp.com
Met het nieuwe servies Sarjaton wil het
Finse merk littala een revolutie in servies
ontketenen. „We hebben niet langer een
traditioneel gedekte tafel met één servies.
Dat voorspelde Kaj Franck (Finlands
meesterontwerper) vijftig jaar geleden al."
door Suzanne Dijkstra
Een revolutie in servies. In deze tijd
klinkt het wat vreemd. Want hoeveel
mensen besteden nog echt aandacht aan
het dekken van de tafel? Is het belangrijk
dat het bordje op schoot voor de televi
sie er mooi uitziet? En hebben we niet al genoeg
in de kast staan?
Volgens het Finse merk littala zijn we juist nu toe
aan het genieten van mooie spullen en goed, ver
antwoord eten. „Veel ménsen denken na over de
herkomst van hun spullen. Ze willen dingen die
lang meegaan en herontdekken authenticiteit.
Die visie past goed bij littala", vertelt Siru Nori,
pr-manager van het Finse merk.
Het is lang geleden dat littala een heel nieuw ser
vies presenteerde. Liefhebbers kennen het tijdlo
ze en nog altijd populaire Teema-servies, dat dit
jaar zestig jaar bestaat. Daarnaast komt het merk
regelmatig met nieuwe glazen, kommen en scha
len. Het nieuwe servies, dat de naam Sarjaton
draagt, is uitgebreider dan ooit. Met niet alleen
borden, bekers en schalen, maar ook glazen en
zelfs theedoeken, tafellopers en een houten dien
blad. Toch besloot littala alleen die onderdelen te
produceren die echt worden gebruikt in een ser
vies.
Deze werkwijze en dit concept achter Sarjaton
zijn totaal nieuw voor littala. Voor de 26 items tel
lende serie vroeg het merk zes onafhankelijke, Fin
se ontwerpers met dezelfde visie. Resultaat: een
nieuwe benadering van serviesgoed. Het nieuwe
servies is opvallend rond van vorm. Heel anders
dan het geometrische, strakke design van nu. „lit
tala was toe aan warmte, zachte vormen en een
nieuw lifestyle-aspect in de collectie", vertelt
Jopsu Ramu, één van de ontwerpers van het Sar-
jaton-servies.
De naam Sarjaton geeft meteen de essentie weer.
Sarjaton is Fins voor 'zonder serie'. „Dit servies is
niet bedoeld om in zijn geheel te kopen en alles
samen op tafel te zetten, al mag dat natuurlijk
wel. Je kunt losse items gebruiken en combineren
met het serviesgoed dat je al hebt", zegt Lesley
Go, verantwoordelijk voor hetriiterlijk van de Iit-
tala-winkels in de Benelux.
Mixen en matchen is helemaal van deze tijd, zou
je denken. Toch heeft Kaj Franck (1911-1989) - zeg
maar de Jan des Bouvrie van Finland - dit con-
cept in de jaren vijftig al bedacht. Hij vond het
zonde dat er stapels kostbaar en ongebruikt ser
viesgoed in keukenkastjes stonden. Liever ont
wierp Franck producten die multifunctioneel en
onderling combineerbaar waren.
Dat geldt ook voor het nieuwe Sarjaton-servies.
„Met dit servies willen we een revolutie ontkete
nen, net zoals destijds met het Teema-servies is
gebeurd. Toen was het enorm vernieuwend on
derling te mixen en te matchen. Ook bij het Sarjat
on-servies kies je zelf welke items je wilt gebrui
ken en hoe je ze gebruikt. De beker voor koffie tij
dens het werken en de borden en glazen bij een
chic diner én gewoon in het dagelijks avondmaal.
Mensen schuiven hun pizzadozen aan de kant en
gaan weer bewust eten", verklaart Siru Nori.
De keuze om zes verschillende designers te vra
gen voor één collectie is ongebruikelijk voor litta
la. „We wilden een zeer uitgebreide collectie met
niet alleen porselein, maar ook met glaswerk en
textiel. Daarom vroegen we ontwerpers met de
zelfde visie en Finse roots, maar ieder met hun ei
gen expertise."
Zo is Aleksi Kuokka een meester in het ontwer
pen van glazen en kan Harri Koskinen zijn onmis
kenbare stempel drukken op de vorm van een ser
vies en heeft Samuji veel ervaring opgedaan bij
stoffenmerk Marimekko. Het duo Musuta ont
werpt in het dagelijks leven animatiefilms voor be
drijven.
Nori: „Met dit servies laten wé echt onze roots
zien, maar dan in een moderne vorm."
Het Sarjaton-servies, dat vanaf september verkrijg
baar zal zijn, is te herkennen aan een stempel met
een vis op de bodem van elk product. De geteken
de vis verwijst naar een oud Fins gezegde: 'Het
heeft geen zin om verder dan de zee te gaan vis
sen'. Oftewel: alles wat we nodig hebben, is hier.
Nu is het aan ons om in de servieskast te kijken
of we écht nog iets nieuws nodig hebben.
H www.iittala.com
www.sarjaton.com (met filmpje over ontstaans
geschiedenis van het nieuwe Sarjaton-servies)
Reageren?
wonen@wegener.nl
ïnde d
Sarjaton-coüectie zijn er i
ssins en kleuren.
Koskmen. Doofde vorm van de
randen komt het gerecht op natuur
lijke wijze in het midden te liggen.
O O
Of.sèfe
