io I succesvolle turken
De kinderen van Turkse gastarbeiders
hebben een slecht imago. Özden Karaba-
ba, zelf sinds vier en een halfjaar in Ne
derland woonachtig, probeert de negatie
ve beeldvorming met fotografie te nuance
ren. 'Turken achter de dijken' heet haar
fotoproject.
Karsu Oönmez:
'Ik wil de wereld
mijn muziek
laten horen'
donderdag 21 juni 2012
Kinderen
van twee
culturen
door Alexander Wielemaker
Het lijkt misschien
wel de laatste
plek voor een zo
merse romance.
De islamitische re
publiek Iran.
Özden Karababa (39) was er met
haar rugzak voor haar passie: foto
grafie. Op het Koningsplein in Isfa
han ontmoette ze haar man. Bei
den hadden hun statiefjes opgezet
voor een van de monumentale
moskeeën. Zij voor haar reisrepor
tage, hij voor zijn hobby. Hij was
het perfecte kiekje: een oerholland-
se leraar uit Amsterdam. Ze raak
ten aan de praat, werden verliefd
en trouwden. Eind 2007 kwam ze
naar Nederland.
Dit jaar vieren Nederland en Tur
kije het vierhonderdjarig bestaan
van de betrekkingen, die begon
nen met de eerste handelsverdra
gen. Veel recenter is de komst van
de gastarbeiders die nu zo'n drie
generaties in Nederland wonen.
Karababa brengt de tweede genera
tie en hun tweestrijd in beeld.
„Vaak wordt gezegd dat die genera
tie tussen wal en schip valt. Ze
voelt zich thuis in Nederland,
maar zal zichzelf nooit Nederlan
der noemen. Aan de andere kant
worden ze in Turkije ook als
vreemden gezien."
Karababa nam dat gegeven niet
voor lief. Ze ging op zoek naar suc
cesvolle Turkse Nederlanders. De
mensen die zij sprak lijken dan
ook de gulden middenweg gevon
den te hebben: „Ze noemen zich
zelf 100 procent Turks noch Neder
lands, maar ervaren dat niet als
een nadeel. Ze voelen zich hier
thuis en zien het als een voordeel
in twee culturen opgegroeid te
zijn."
Karababa heeft zelf geen last van
de vooroordelen, maar herkende
het fenomeen 'allochtoon' wel uit
Istanbul. De stad telt zo'n 16 mil
joen inwoners en dijt alsmaar ver
der uit. Ze is er opgegroeid. „Daar
wordt ook geklaagd over de laag
opgeleide migranten uit het oos
ten van het land. Mensen denken
'vroeger was alles beter'. Minder
mensen, minder auto's. Er zijn pro
blemen bijgekomen en iemand
moet als schuldige worden aange
wezen."
Haar project belicht de succesver
halen. Maar in haar vriendenkring
kwamen aanvankelijk alleen maar
Nederlanders voor. Hoe heeft ze
die succesvolle Turken dan gevon
den? Zoals dat tegenwoordig gaat:
via Google. En sociale media zoals
Linkedin en Facebook brachten
haar een heel eind. Advocaten, art
sen, ondernemers en artiesten
doen inmiddels mee.
Zoals Atilay Uslu, miljonair en op
richter van reisagentschap Coren-
don. Of Atilla Aytekin. Hij is baas
van Triodor en sprak drie jaar gele
den nog met de Amerikaanse pre
sident Barack Obama over succes
vol ondernemen in Nederland.
De Turkse gemeenschap in Neder
land is naar buiten toe gesloten. Er
heersen sterke familiebanden.
Maar volgens Karababa vormde
dat voor de mensen die zij fotogra
feerde geen belemmering. Integen
deel. Ze voelden zich juist enorm
gesteund. „Het zijn misschien tra
ditionele gezinnen waar ze in op
groeiden, maar de ouders hebben
hen altijd aangemoedigd naar
school te gaan. En vooral door te
leren."
Status wordt in Turkije ontleend
aan een diploma. Hoe hoger, hoe
beter. Dat geldt net zo goed voor
de generaties in Nederland. „Stuk
voor stuk zijn het winnaars. Hen
wil ik in beeld brengen."
Is zij al een echte kaaskop?
„Nee, maar ik voel me hier wel
thuis. Nederlanders zijn heel erg
hartelijk, maar nuchter in de om
gang. In Turkije zouden we na vijf
minuten vrienden zijn", lacht ze.
Haar familie en vrienden liet ze
achter in Istanbul. Ze heeft geko
zen voor Nederland. „Maar ik mis
Istanbul wel."
Karsu Dönmez (21) wordt ook
wel de Norah Jones van de La
ge Landen genoemd. Volle za
len trok ze in de Carnegie Hall
in New York, de hotspot voor
muzikaal talent in de Verenig
de Staten. Het was het start
schot voor haar carrière. Van
jongs af aan leerde ze piano spe
len. Terwijl haar vriendinnetjes
liedjes van Britney Spears of de
Backstreet Boys neurieden, luis
terde zij naar de symfonieën
van Beethoven. Haar klassiek
pianospel bracht haar ver. Maar
ook haar gouden keeltje. Het
restaurant van haar ouders in
de Amsterdamse Pijp waar ze
opgroeide was haar eerste po
dium. Terwijl Turkse specialitei
ten hun weg naar de tafels von
den, zong zij nummers van
Turkse artiesten.
Dönmez was net zeventien
toen ze 's avonds uit ging en in
eens in Carnegie Hall optrad.
„Ik was nog minderjarig dus
het mocht eigenlijk niet, maar
het was echt zo gaaf. Opeens
stond ik mee te jammen op het
podium."
Ze kwam er in contact met jazz
muziek. Nederland maakte
voor het eerst kennis met haar
in een uitzending van Pauw en
Witteman waar ze onbevangen
het ene na het andere nummer
speelde. Ze schrijft haar eigen
liedjes. „Het liefst over dingen
die je eigenlijk niet mag zeggen
en niemand wil horen." Zo
gaat haar lied met de titel Mis
tress over de relatie tussen een
getrouwde man en zijn minna
res. Momenteel werkt ze aan
haar debuutalbum, een mix
van jazz, blues en oriëntaalse
invloeden. Grenzeloosheid fas
cineert haar: „Ik wil de wereld
zien en mijn muziek laten ho
ren."
De fototentoonstelling 'Turken ach
ter de dijken' is van juli tot en met
augustus in de Rabobank expositie
ruimte op de Dam in Amsterdam te
zien. Daarna verhuist de expositie
naar het Turks consulaat in Leiden,
waar die in september en oktober te
bekijken is.
