Kunst uit Worpswede
laat mysterie intact
i6l zeeland
Eindelijk Scherpenisse
FZC
zeeland
in de
vorige
eeuw
maandag 18 juni 2012
Een nieuwe opgave uit de collectie kaarten en foto's van Hans
Lindenbergh. Onze vraag: waar is deze foto genomen?
We zijn nieuwsgierig naar de locatie en lezen graag anekdotes of
verhalen over deze plek.
Stuur uw oplossingen naar: redactie@pzc.nl of stuur een brief
naar de PZC, postbus 91, 4330 AB Middelburg. Drie inzenders van
goede antwoorden ontvangen een waardebon.
Eindelijk, zucht Witte
Andriesse uit Scherpenisse
blij. „Daar zie ik mijn ge
boorteplaats (1956) en
woonplaats in de rubriek Raad-
kaart. Dat kan niet missen dus."
Andriesse heeft gelijk. Op de kaart
staat deze keer het centrum van
Scherpenisse met het voormalige
gemeentehuis op de Markt en
links op de foto hotel-restaurant
De Gouden Leeuw. „Het gemeen
tehuis heeft al veel gebruikers ge
had", zegt Andriesse, „de gemeen
te, de bibliotheek, horeca." Ook
Ineke Traas-Andriesse uit Rilland
weet dat. „Boven op de zolder ver
gaderden altijd het Gilde dat heel
lang actief was in Scherpenisse."
Ineke herinnert zich nog levendig
de 'winkelweek'. „Dat was altijd in
het najaar", zegt ze. „Toen waren
er nog veel winkels in Scherpenis
se. Winkeliers hielden dan acties
en je kreeg bonnen met nummers
waarmee je iets kon winnen. Ook
voor de kinderen werd er iets geor
ganiseerd. Aan het eind van die
week was het altijd prijsuitreiking.
De prijzen werden dan omgeroe
pen vanaf het bordes van het oude
gemeentehuis. Het was dan op de
markt echt een hele happening."
Leen Hoek uit Arnemuiden vertelt
dat het gemeentehuis andere ge
bruikers kreeg op het moment dat
Scherpenisse werd samengevoegd
met Sint-Maartensdijk.
„Het was de eerste gemeentelijke
herindeling op het eiland. Later, in
1971 zijn alle kernen samenge
voegd tot één gemeente Tholen."
Ook bewaart Leen Hoek herinne
ringen aan het café van de familie
Sturris in de jaren zestig. „Zij ver
huurden ruimtes voor vergaderin
gen en dergelijke. Daar heb ik in
de avonduren les gehad voor het
Middenstandsdiploma. Nu is het
gebouw in gebruik als hotel en res
taurant bij de familie De Koninck
en het heet tegenwoordig Vis aan
de Markt." Ook het voormalige ge-
meenthuis is bij dezelfde eigenaar
in gebruik als restaurant.
Hoek meldt verder dat rechts van
het centrum - dat net niet te zien
is op de raadkaart - de kerk van de
gereformeerde gemeente staat.
„Vroeger was daar de lagere school
waar ik altijd op mijn fietsje naar
toe reed."
Winnaars: Willy van der Kleijn-Jasperse
uit Tholen, Witte Andriesse uit Scherpe
nisse en Peter de Rooij uit Kloetinge
Museum Domburg richt blik op Duitse kunstenaarskolonie
Als kunstenaarskolonie verwierf
Domburg internationaal naam
en faam. Het Marie Tak van
Poortvliet Museum wil de ko
mende tijd regelmatig exposi
ties wijden aan vergelijkbare ko
lonies in Europa. De eerste in de
reeks is het Duitse Worpswede.
door Rolf Bosboom
Domburg heeft zijn
'Zeeuwse licht', dat
kunstenaars begin vori
ge eeuw naar de bad
plaats lokte. Voor Worpswede, ge
legen nabij Bremen in de Duitse
deelstaat Nedersaksen, geldt iets
vergelijkbaars, zegt Francisca van
Vloten. „Het licht is er bijzonder
door de veenafgravingen. Worps
wede is ook bekend om zijn prach
tige kleuren en vreemde wolken
partijen."
Van Vloten stelde voor het Marie
Tak van Poortvliet Museum de ex
positie Naar buiten! samen over
Worpswede als kunstenaarskolo
nie. De tentoonstelling werd afge
lopen weekeinde officieel geo
pend. Bovendien schreef zij een
rijk geïllustreerd boek over de Duit
se kolonie, dat bij de expositie is
verschenen.
Het Marie Tak van Poortvliet Mu
seum wil regelmatig kunstenaars
kolonies in Europa gaan belichten,
zegt Van Vloten. „Domburg stond
indertijd niet alleen. Het zat in de
lucht: overal zag je dergelijke kolo
nies ontstaan. Ik vind het fascine
rend om te zien hoe kunstenaars
elkaar beïnvloedden en welke wer
ken daaruit voortkwamen."
In Worpswede werd de kiem ge
legd in 1884, toen Fritz Mackensen
erheen ging en onder de indruk
raakte van de opvallende atmo
sfeer van de omgeving. Vijfjaar la
ter volgden zijn studievrienden Ot
to Modersohn en Hans am Ende
en nadien ook Fritz Overbeck en
Heinrich Vogeler. Zij legden uitein
delijk de basis voor de kunstenaars
kolonie.
Nadat de grondleggers in 1895 en
1896 successen hadden geboekt op
de internationale tentoonstellin
gen in München, streken veel
meer kunstenaars neer in Worps
wede. Onder hen waren schilderes
Paula Becker (die met Otto Moder
sohn trouwde en later uitgroeide
tot de Duitse voorloopster van het
expressionisme), beeldhouwster
Clara Westhoff dichter Rainer Ma
ria Rilke en later ook Ottilie
Reylaender.
Net zoals de kunstenaars in Dom
burg richtte de artistieke gemeen
schap in Worpswede zich vooral
op het vastleggen van het land
schap en de plaatselijke bevolking.
In het Marie Tak van Poortvliet
Museum zijn nu vele sprekende
voorbeelden daarvan te zien, zoals
De reidans van Ottilie Reylaender,
waarop de plaatselijke omgeving
bijna lijkt te zinderen.
Vrijwel alle landschappen, maar
ook de afgebeelde personen - die
vaak hun hoofd hebben afgewend
- hebben iets mysterieus, iets raad
selachtigs, alsof ze iets verbergen.
„In 1903 schreef Rainer Maria Ril
ke een monografie over Worpswe
de, waardoor de kolonie internatio
naal bekend werd", zegt Van Vlo
ten. „Rilke vond dat kunstenaars
dingen zo moesten weergeven, dat
ze hun geheimen bewaren. Dat
zag hij terug in Worpswede."
Er is veel te zien op de tentoonstel
ling, al is het helaas niet gelukt
schilderijen van Paula Moder-
sohn-Becker naar Domburg te krij
gen. De bezoekers kunnen wel re
producties bekijken, een tekening
en enkele etsen. Van de enige Ne
derlander in de kolonie, Bram van
Velde, hangen twee werken.
Om te tonen dat de kunst niet uit
Worpswede is verdwenen zijn in
de tuin werken te zien van vier he
dendaagse beeldhouwers: Bernd
Altenstein, Gisele Eufe, Christoph
Otto Modersohn: Herfstzon (ca. 1902, olieverf op paneel)
Scherpenisse,- dêrnesntehuts en )<5iel dé Qbude»; Leeuw
Ottilie Reylaender: De Reidans
Jteftk&ipiizzetetiMt
Puzzel ouderwets gezellig mee
en win een weekend of
midweek bij FarmCamps!
Kijk snel op www.lekkerpuzzelen.nl
