IJ NA NOOIT BANG
27 spectrum
Zaterdag 16 juni 2012
kelijk helpt, is ouderwets politiehandwerk,
goed opsporingswerk, goede informanten
en achter de schermen opereren. Maar dat
is niet sexy. Daar win je de verkiezingen
niet mee. Dus worden soms opzienbaren
de maatregelen genomen, die de schijn
van veiligheid bieden."
Een voorbeeld. „Op Schiphol worden men
sen ingedeeld op grond van een risicopro
fiel. Sinds ik in Egypte ben geweest, word
ik steeds uit de rij gehaald. Maar mensen
met een duur ticket kunnen via priority la-
nes aan die controles ontsnappen. Is het
dan veiliger geworden? Een beetje terrorist
omzeilt die controles met gemak. Veel
maatregelen op luchthavens suggereren
veiligheid, maar bieden die niet."
De Graaf is nu bezig met een boek over
vrouwelijke zelfmoordterroristen. „Velen
worden overgehaald of gerekruteerd door
familie of kennissen. Binnen hun organisa
tie dienen ze als kanonnenvoer, maar daar
buiten worden ze als extreem gevaarlijk ge
zien. Want iemand die haar taak als vrouw
en moeder verzaakt, moet wel extreem ge
vaarlijk zijn. Die opvatting vind je vaak te
rug in de media en soms ook bij politie en
justitie. Kijk naar de veroordeling van één
van de vrouwen van de Hofstadgroep.
Haar proces moet opnieuw van de Hoge
Raad omdat ze misschien toch te snel als
gevaarlijk is bestempeld, zonder dat er har
de bewijzen waren dat ze heeft meege
daan aan de aanslagen.
„Een ander, precies omgekeerd voorbeeld
is Tanja Nijmeijer, die bij de Fare in Colom
bia in de jungle woont. Ach, wat een leuk
meisje en wat danst en zingt ze leuk. Blijk
baar is haar verhaal spannend. Er komt
zelfs een film over. Terwijl zij aantoonbaar
heeft meegewerkt aan grote aanslagen
waarbij in ieder geval één kind is omgeko
men. Maar dat pikt niemand op. Hier
werkt de beeldvorming precies omge
keerd. Tanja lijkt zo'n leuk buurmeisje, zo
gewoon. Door dit soort vooroordelen
wordt terrorisme geromantiseerd en kan
een dreiging te lang onderbelicht blijven."
Of ze zelf ook wel eens bang is? In haar
eentje heeft ze nazi-veteranen, Stasi-gene
raals en terroristen geïnterviewd. Ze reisde
alleen naar verre oorden, maar bang? Vo
rig jaar was ze een keer bang. In Egypte,
vlak voor de uitbarsting van de Arabische
lente. Ze was uitgenodigd op een veilig
heidsconferentie en werd nadien ineens in
een busje met alleen Egyptische mannen
gezet. Niemand sprak Engels, niemand
kon haar vertellen waar ze heen gingen.
Toen ze over het Suezkanaal richting woes
tijn reden, kon ze haar man dat nog net
sms'en alvorens haar telefoon uitviel. Uit
eindelijk stopten ze bij een oase, waar een
barbecue was georganiseerd. „Daar ben ik
ook nog eens doodziek van geworden."
Op die momenten heeft ze steun aan haar
geloof De Graaf is actief lid van een protes
tantse gemeente en afkomstig uit een
RPF-milieu. „Geloof geeft zin aan mijn le
ven en inspireert me ook om op een zin
volle manier bij te dragen aan de samenle
ving. Onderzoek en onderwijs geven pas
sen daar prima in."
Ooit liet ze zich op de kieslijst van de
Christenunie voor de Eerste Kamer zet
ten, maar niet op een verkiesbare plek.
„Voorlopig ben ik vooral onderzoeker en
wetenschapper."
Hoe ze het allemaal bolwerkt met twee
kinderen en een volle baan? Ze lacht: goed
organiseren. Als wetenschapper heb je ook
veel vrijheid. Schrijven doet zé bijvoor
beeld thuis. Dan zitten de kinderen van 4
en 2 soms bij haar aan de grote tafel te spe
len. Net als zijzelf vroeger bij haar opa.
„Mijn kinderen hebben precies hetzelfde
speelgoed, zodat ze daar in ieder geval
geen ruzie over maken. De een zit dan met
een rood, de ander met een groen duplo-
bord te bouwen.
„Mama vangt terroristen", zegt de oudste.
„Nee, mama typt over terroristen", verbe
tert ze. Eén keer had de oudste twee to
rens gebouwd waar een vliegtuig tegenaan
botste. Gelukkig was de brandweer snel
ter plekke en werd iedereen gered. „Soms
krijgen ze wel iets mee van wat ik doe. Zo
klaagt mijn dochter wel eens dat ik alleen
maar boeken over terrorisme heb en niet
één over prinsessen."
Verder probeert ze te sporten, piano te spe
len, familie en vrienden te bezoeken. Daar
mee is de tijd wel zo'n beetje op. Winke
len doet ze tijdens terrorismeconferenties.
„Onlangs was ik in Florence en daar heb ik
roze schoenen gekocht. Normaal niet mijn
kleur, maar nu ik zwanger ben, vind ik het
prachtig."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Beatrice de Graaf
Geboren in Putten, op 19
april 1976.
1994-1998: studies Duits en
geschiedenis in Bonn en ge
schiedenis in Utrecht (cum
laude).
O 2002: documentaire met
Tom Verheul: Op de drempel
van het grote vergeten.
2004: gepromoveerd op:
Over de muur. De Nederlandse
kerken, de vredesbeweging en
de DDR.
Wordt docent aan het Insti
tuut Geschiedenis in
Utrecht.
2005: krijgt de Max van der
Stoel Human Rights Award
voor haar proefschrift.
2007: onderzoeker Universi
teit Leiden, Centrum voor
Terrorisme en Contraterro-
risme.
2011Prijs van het Landelijk
Netwerk van Vrouwelijke
Hoogleraren; KNAW-onder-
wijsprijs met studenten.
2012: Hoogleraar veiligheid
en conflict in historisch per
spectief aan de Universiteit
Leiden.
Beatrice de Graaf heeft tal
van publicaties op haar
naam staan.
