23 spectrum
De aloude
natuurgeneeskundige
vastenkuren maken plaats
voor de hype van detox.
Hip en modern ontgiften
met sapjes, poedertjes,
een sportprogramma
en/of yoga en meditatie.
Overgang naar een
nieuwe, gezondere
leefwijze? Of dweilen met
de kraan open? „Van een
week hongeren krijg je
juist vreetaanvallen."
'In de loop van
je leven vervuil
je steeds meer'
Zaterdag 16 juni 2012
voor hobbyisten'
door Marjolijn de Cocq
Toen Kyra de Vreeze tijdens haar op
leiding voor natuurgeneeskundig
therapeut voor het eerst werd gecon
fronteerd met ontgiften en proefon
dervindelijk een vastenkuur moest
ondergaan, had ze daar een 'behoorlijk' pro
bleem mee.
„Er werden me dingen voorgeschreven, er
werd me verteld wat ik niet mocht eten. Ik
werd daar recalcitrant van. Het was een strijd,
de eerste keer. Maar mijn chronische darmklach
ten verminderden en ik bleek er echt baat bij te
hebben."
Nu is Kyra de Vreeze een van de nieuwe, hippe
voorvechters van het vasten. In haar onlangs
verschenen boek Daytox combineert ze een ze
vendaagse vastenkuur met veganistische recep
ten, muziek- en relaxtips en een op ontgiften
toegesneden yogapraktijk.
Vasten, ontgiften, ontslakken. Het bestaat al eeu-
wenlang. Vast onderdeel in de Indiase genees
kunde. Ook Duitsland heeft een diepgewortel
de kuurtraditie. In Nederland zaten vastenku
ren vooral in de natuurgeneeskundige hoek,
maar de laatste jaren komen ze steeds meer los
van wat ook wel als geitenwollensokkencircuit
wordt beschouwd.
Denk niet langer aan kuuroorden, witgejaste
masseurs en darmspoelingen. 'Detox' is het
ding om te doen, modern ontgiften met sapjes,
poedertjes, een veganistisch of 100 procent gif-
vrij dieet. Met sportbegeleiding, met yoga, dan
wel meditatie. Detox verandert niet je leef- en
eetpatroon maar reset je lifestyle. Wie er aan
wil, kan 'Daytoxen', sapvasten, sportvasten.
Voel je fitter, verlies kilo's, word prachtig mooi.
De echte fanatiekeling maakt de overstap naar
een 100 procent gifvrij bestaan.
Zin of onzin? Komt de zomer eraan, zegt Patri
cia Schutte van het Voedingscentrum, dan pie
ken de detoxkuren. Veel mensen beschouwen
ze als een snel dieet waarbij de kilo's eraf vlie
gen. „Maar een blijvende verandering van
lifestyle bieden ze echt niet. Detox wordt neer
gezet als makkelijk en snel, maar we weten alle
maal hoe moeilijk het afleren van slechte ge
woontes is. Na verloop van tijd komen die ki
lo's er gewoon weer bij."
Het ontgiftingsverhaal is volgens Schutte ner
gens op gestoeld. En fanatiek detoxen is ook
niet zonder gevaar, waarschuwt ze. Drie dagen
louter sap is echt het maximale. „Het lichaam
moet gevoed worden. Bij streng kuren gaat het
lichaam zelf op zoek naar bouwstoffen en dat
betekent dat spierweefsel wordt afgebroken."
Wetenschapper en auteur Ivan Wolffers - vele
boeken over voeding op zijn naam - kan er kort
over zijn. Detoxen is, bezien vanuit een weten
schappelijke bril, een lachertje. „Wie gezond
wil zijn en gewicht wil verliezen, moet daar
niet zijn geld op zetten. Het heeft echt geen en
kele zin. Ik had het liever anders gezien, iedere
methode om de mensen te helpen een gezond
gewicht te houden, is meegenomen."
Wie dat wil, onderstreept Wolffers, moet elke
dag goed, gevarieerd en gematigd eten. Zorgen
dat hij of zij voldoende vezels binnenkrijgt, goe
de vetten versus verkeerde, minder suikers. „Je
kunt je lichaam zelf zuiver houden. Het is door
de evolutie zo gevormd dat het zelf het best om
gaat met de bedreigingen die er zijn. Je moet je
niet op dwaalwegen laten brengen. Dit soort
modedingetjes leiden ongelooflijk af van waar
het werkelijk om gaat."
In die wetenschappelijke wereld voelt Remco
Verkaik zich een soort Don Quichot. Hij be
dacht zo'n 'modedingetje': de sportvastenkuur
waaraan inmiddels zo'n 9.000 mensen zich heb
ben onderworpen. „In Duitsland is de heilzame
werking van vasten algemeen aanvaard. Maar
in Nederland is objectieve informatie eigenlijk
niet beschikbaar."
Als medisch bioloog werkt hij met topsporters
aan voedingsprogramma's die hun prestaties
rond trainingen en wedstrijden kunnen verbete
ren. Zo ontstond het sportvasten, een trainings
programma dat gecombineerd met sapvastenda-
gen en voedingssupplementen zorgt dat het
lichaam overschakelt op vetverbranding. Dat
het ook werkte en aansloeg bij recreatieve spor
ters was een 'toevalstreffer'.
Sportvasten is geen dieet, benadrukt Verkaik.
Het is ook geen detoxkuur in traditionele zin,
maar een trainingsprogramma. Met gewichtsver
lies en ontgiftingseffecten als prettige en goed
verkoopbare bijkomstigheid. „Er is een wissel
werking met de enorme behoefte in de markt
die er kennelijk is. Door de toenemende stress
hebben mensen steeds meer de behoefte er tij
delijk uit te breken en hun lichaam en brein te
reinigen. Ik heb volgens de marketeers eigenlijk
per ongeluk een hip lifestyle-reset-programma
gelanceerd."
Het verdienmodel, erkent Verkaik, zit 'm in de
verkoop van de voedingssupplementen, zoals
een speciaal ontwikkelde multivitamine en een
poeder dat de stofwisselingsomschakeling helpt
bewerkstelligen. Daarop wordt hij ook aangeval
len. „Ik zeg niet dat je ze móét nemen", zegt
Verkaik. „Maar de ervaring leert dat de mensen
beter door het kuurprogramma heen komen. Er
zijn allerlei dogma's om geen supplementen te
gebruiken tijdens het vasten, maar fysiologisch
snijdt het hout."
Het geld gaat naar onderzoek om de methode
wetenschappelijk onderbouwd te krijgen. In
middels zijn meer dan tweehonderd personal
trainers, fysiotherapeuten en sportpsychologen
tot sportvastencoach opgeleid. Veiligheid voor
op, stelt Verkaik. „Er zijn allerlei kuren die je ge
woon over de toonbank kunt kopen en op ei
gen houtje kunt doen. Het zal vaak goed gaan,
het lichaam is flexibel en kan wel tegen een
stootje. Maar ik wil per se niet dat het fout gaat.
Vasten is niet voor hobbyisten."
Kyra de Vreeze schrijft daarom bij haar Daytox-
methode voor elke dag bescheiden maaltijden
voor. Bewust een milde aanpak, versus de veel
strengere leuren als ahornsiroop- en sapvasten.
„Ik wil af van het denken in extremen. Mensen
werken er vaak nog gewoon naast. In zulke ge
vallen is vasten lang niet voor iedereen onder
steunend. Het is heel belangrijk dat je niet zo
maar wat gaat detoxen. Daarmee kun je jezelf
echt schade aandoen", zegt De Vreeze.
Julia Kang, auteur van het boek 100% gifvrij dat
sinds het verschijnen in november zijn vijfde
druk beleeft, wil zelfs liever helemaal niet met
detox worden geassocieerd. Want dat, vindt zij,
is louter symptoombestrijding en dweilen met
de kraan open. „Ik pleit voor een veel structure-
lere aanpak. Feit is dat je na een detox als sap
vasten twee keer zoveel gaat eten. Van een
week uithongeren krijg je juist vreetaanvallen."
Kang richt haar pijlen op alle gifstoffen die on
der meer via voedsel, verzorgingsproducten en
kleding ons lichaam binnenkomen en daar ge
deeltelijk worden opgeslagen. Zij baseert zich
op de Detox Diet-theorie van de Britse arts
Paula Bailie-Hamilton, die stelt dat die chemica
liën onze stofwisseling verstoren en onder
meer overgewicht kunnen veroorzaken. Wie
louter biologisch eet, valt volgens Kang lang
zaam maar duurzaam af.
Iemand met een normaal functionerende lever
is heel goed in staat zijn eigen lichaam te ontgif
ten, is haar stelling. Maar dan moet je er wel
voor zorgen geen nieuwe gifstoffen binnen te
krijgen. „We worden gehersenspoeld door de
reclames. Eet dit, want dit is lekker. Gebruik
dat, want het maakt je jonger en mooier. Dan
maakt het ons niet meer uit hoe het wordt ge
maakt, dat het vol zit met chemische stoffen.
Hoe kan het dat iets uit de supermarkt twee we
ken houdbaar is, terwijl het als ik het thuis zelf
maak na één dag bedorven is?"
Volgens het Voedingscentrum vallen de toevoe
gingen aan en resten van bestrijdingsmiddelen
op voedsel binnen de Europese normen. Het
gaat ook niet om zoveel residu dat we er licha
melijk schade van ondervinden. Patricia Schut
te: „Dat chemicaliën de stofwisseling beïnvloe
den, is ook niet wetenschappelijk onderbouwd.
Het lichaam is in staat afvalstoffen zelf weg te
halen middels de stoelgang. Daar is de darm-
peristaltiek voor."
Het zijn woorden die natuurgeneeskundig arts
Robert Linschoten in woede doen ontsteken.
Hij begeleidt al 27 jaar sapvastenkuren en is hei
lig overtuigd van het heilzame effect. „Het Voe
dingscentrum is het conservatisme zelve. Daar
weten ze er niks van, dus moeten ze hun mond
houden. In de loop van je leven vervuil je
steeds meer."
Als je altijd maar rotzooi eet, zegt Linschoten,
valt daar bijna niet tegenop te vasten. Hij voert
zichzelf op als levend bewijs. „Ik ben mijn hele
leven vegetariër geweest, ik eet biologisch. Voor
mij volstaat één keer per jaar een week sapvas
ten. Ik ben 84, ik zwem om de andere dag, men
sen van 60 kunnen zich aan me meten."
De wind raast door zijn mobieltje, maakt een
verder gesprek onmogelijk. „Als u het me niet
kwalijk neemt, stap ik nu weer op mijn fiets
want ik ben een tour aan het maken."
reageren?
spectrum@wegener.nl
