14 I
De wilde achterkant
van Nederland
Overladen boek over ontvoering Boer zoekt vrouw in zuid-Tirol
BOEKEN KORT
zaterdag 16 juni 2012
door Paul de Vries
Heeft Nederland nog wil
dernis? Genoeg om er als
een 2ie-eeuwse
Thoreau in op te gaan?
De Amerikaanse schrijver verbleef
halverwege de negentiende eeuw
twee jaar in een bos in Massachu
setts en tekende zijn ervaringen
op in het vermaarde Walden.
Bram van de Klundert, program
mamanager bij het Wereldnatuur-
fonds, herhaalt dat experiment in
de Nederlandse natuur. Hij vond
tien plekken waar hij zijn tent kon
opzetten om een week wildernis
te ervaren. Zonder tv, zonder inter
net, zonder e-mail, en met een
iPod om alleen vogelgeluiden op
na te zoeken. Om uit te vinden
wat de wildernis met je.doet en of
je in de Nederlandse wildernis
nog een 'sublieme' ervaring kunt
opdoen.
Want in de Nederlandse wildernis
zijn overal de sporen van de be
schaving. Vanaf zijn praam in het
Naardermeer hoort Van de Klun
dert het lawaai van het verkeer, in
een eendenkooi op de Weerrib-
ben ziet hij het kunstlicht van de
kassen 's nachts de onderkant van
de wolken beschijnen.
De Nederlandse wildernis wordt
ook altijd beheerd. Mensen beslis
sen hoeveel zwijnen er mogen le
ven op de Veluwe. Er was een hele
serie rechterlijke uitspraken voor
nodig om de status van de herten,
runderen en paarden in de Oost-
vaardersplassen vast te stellen.
Ooit waren ze 'gehou- ;TV:~
den dieren', nu zijn het
'wilde dieren' en omdat
ze ook als 'inlandse die
ren' zijn bestempeld, is
het wettelijk toegestaan
ze te laten liggen als ze
dood zijn - wat bij 'exoti
sche dieren' weer niet 3.
zou mogen.
Toch zijn de plekken
waar Van de Klundert kampeert
wild genoeg om niemand tegen te
komen. Hij moet wennen aan al
leen zijn en is dan ook vaak blij als
de gast van die wildernisweek op
bezoek komt: een schrijver, natuur
beschermer of ecoloog om al wan
delend mee te praten over de bete
kenis van wildernis voor de samen
leving. Daarover komt nog een af
zonderlijk boek, belooft hij. Dat
maakt alvast nieuwsgierig, maar
maakt ook dat zijn gedachten nu
wat terloops zijn opgeschreven.
De band met dieren krijgt maar
weinig aandacht in de opvoeding
van onze kinderen, schrijft hij,
maar meer niet. Niet elke religie is
even 'geschikt' voor natuurbe
houd, tekent hij op, en stopt daar.
op dat volgende boek is
het dan nog even wach-
"11" vJilV: ten. Dit boek gaat over
persoonlijke ervaringen
in de wildernis. En die
weet hij mooi op te
schrijven. Een regen-
storm op het hoogveen,
stuifsneeuw over de
zandplaten van Schier
monnikoog, jagende
slechtvalken. Van de Klundert
moet zich verzoenen met 'niets
doen'. Hij beseft heel goed dat het
een voorrecht is om een week te
mogen verblijven op zulke bijzon
dere plekken. Hij mijmert over de
mogelijkheden van een wildernis
route langs 'de achterkant van Ne
derland', zodat meer mensen die
wilderniservaringen kunnen op
doen. Want dat wildernis 'ge
bruikt' moet kunnen worden, is
ook zo'n onvermijdelijke realiteit.
En ervaringen met het sublieme?
Van de Klundert onderging geen
'grootse doorbraak', maar wel in
tense schoonheidservaringen die
samen met momenten van een
zaamheid en stilte hem een tevre-
dener mens hebben gemaakt. Hij
is geïnteresseerd in boeddhisme
en meditatie en daar komen ook
de woorden vandaan waarmee hij
zijn ervaringen duidt: de natuur
helpt hem zijn 'oordelen uit te stel
len' en innerlijke 'boodschappen
lijstjes' af te werken. Hij ondergaat
het gevoel deel te zijn van een gro
ter geheel en een harmonieuze
band met de natuur te kunnen on
derhouden, opgewekt door zoiets
eenvoudigs als de roep van de wa
tersnip in het donker.
Op het eiland Griend, waar vrij
wel nooit mensen mogen komen,
ontvangt hij geen bezoeker. Het is
januari, ijzig koud, er ligt zout ijs
op het wad. Een verkleumde ka-
noet-strandloper komt hem tege
moet en nestelt zich tegen zijn
been. Even uit de wind. Het is de
verdienste van Van de Klundert
dat hij het voorrecht dat hij geno
ten heeft, zo goed heeft weten te
vangen in boekvorm.
Bram van de Klundert - Expeditie
Wildernis. Ervaringen met het su
blieme in de Nederlandse natuur.
KNNV Uitgeverij en Uitgeverij
Landwerk, 19,95 euro
Toen nog vrij
recent de grote roman 'De uit
verkorene van de heer' van Al-
bert Cohen (1895-1981) in verta
ling verscheen, schreef een re
censent dat niemand ooit zo
mooi over de liefde had geschre
ven. Ook in de tweede verta
ling van een boek uit Cohens
oeuvre, 'Het boek van mijn
moeder', draait het om de lief
de. Het is een portret dat Co-
hen in 1954 schreef van zijn
moeder na haar dood. Pas ach
teraf beseft hij dat hij nooit in
zijn leven meer een vrouw zal
vinden die zo onvoorwaarde
lijk van hem zal houden als
juist zijn moeder.
Albert Cohen - Het boek van mijn
moeder. Vertaling Paul Syriër. Van
Gennep, 9,90 euro
Radioluisteraars ken
nen wellicht de naam Marjolijn
Uitzinger (1947) nog. Zij was ja
renlang een van de scherpste
politieke interviewers van het
VARA-opinieprogramma 'In de
Rooie Haan'. Nu, rond de pen
sioengerechtigde leeftijd, debu
teert ze als thrillerschrijfster
met 'Een fatale primeur'. Over
een jonge journaliste die naar
Berlijn trekt - waar Uitzinger te
genwoordig woont - en daar te
gen een zaak aanloopt waar de
Stasi, de voormalige geheime
dienst van de DDR, bij betrok
ken is.
Marjolijn Uitzinger - Een fatale
primeur. De Geus, 18,99
euro/14,99 euro e-book
Zoals ook veel Ameri
kaanse auteurs, met name thril
lerschrijvers, koesteren Italia
nen de innige band die ze heb
ben met de steden waar hun
boeken spelen. Twintig steden
in Italië, van grote en bekende
als Rome, Florence en Venetië
tot kleinere als Crotone en Urbi-
no, vormen het decor voor de
twintig verhalen in de bundel
'De stedenverzamelaar'. Ook bij
de auteurs bekende namen als
Carmine Abate, Andrej Longo
en Giorgio Vasta.
o De stedenverzamelaar. Italiaanse
auteurs en hun stad. Serena Libri,
22,50 euro
door Mieske van Eek
I Svea Ersson -
Zonder Lisa
Verbum, 14,95 euro
Svea Ersson (1965) keert
in haar derde misdaadro
man terug naar de hel
din uit haar debuutthriller Ai-
Zeen Eva, een roman over een
vrouw die door misbruik in
haar jeugd aan een meervou
dige persoonlijkheidsstoornis
lijdt. In dit nieuwe boek blijkt
Eva zich te hebben bevrijd
van al haar andere ikken, op 1
na: de 4-jarige Klaartje.
Eva is gescheiden van haar
eerste man en heeft met haar
nieuwe geliefde Tommie drie
kinderen en een vierde op
komst. Uitgerekend op de dag
dat Eva's dochtertje Lisa
spoorloos verdwijnt, blijkt
ook Klaartje te zijn verdwe
nen. Via hypnose probeert
Eva Klaartje te bereiken,
maar die lijkt met Lisa te zijn
meegegaan.
Het boek speelt zich groten
deels af in Zweden, maar in
tegenstelling tot wat haar
naam doet vermoeden, is Ers
son een Nederlandse schrijf
ster. Zij dankt haar naam aan
haar Zweedse opa, die met
een Nederlandse trouwde.
Ersson sleept haar lezers
langs het ene na het andere
belangrijke thema: seksueel
misbruik, ontvoering, liefde,
psychiatrie, handel in verbo
den medicijnen, vrouwenhan
del, machtsmisbruik bij de po
litie en falend ouderschap.
Het is stof om minstens vier
romans te vullen, maar Ers
son stopt het allemaal in dit
ene boek. Dat is te overladen
om geloofwaardig te blijven,
temeer daar aan het slot van
de roman het toeval wel een
erg grote rol speelt. Dat is jam
mer, want Ersson kan een
spannend verhaal vertellen
en dat nog wel met als uit
gangspunt zo'n platgetreden
pad als de ontvoering van
een kind.
door Karin Overmars
Ernest van der Kwast
Giovanna's navel
De Bezige Bij,
16,90 euro
ERNEST
VAN DER KWAST
'XI.fOVAMN A'S
..Navel
Emest van der Kwast
(1981) is een man van
mystificaties, pseudonie
men en pastiches. Hij debu
teerde drie keer onder ver
schillende namen - Yusef el
Halal, Ernest Van der Kwast
en Sièger Sloot.
En toen, in 2010, brak Van
der Kwast zowaar door met
de roman Mama Tandoori.
Giovanna's navel, zoals zijn
nieuwste boek heet, bevat
een novelle en vier 'omlijsten
de verhalen'. Wat die omlijs
ting betreft, die bestaat eruit
dat we nogmaals lezen wat
we al uit de novelle hadden
begrepen, namelijk dat het
plattelandsleven in zuid-Tirol
eerlijk, robuust en simpel is.
Volgens de flaptekst woont
Ernést van der Kwast ook in
zuid-Tiról, dus dat is leuk om
te weten. Als het allemaal
waar is wat Van der Kwast
schrijft, moeten we morgen
met zijn allen de knoop door
hakken en in zuid-Tirol gaan
wonen - je zou wel stapelgek
zijn om in de Hollandse misè
re te blijven zitten.
Ezio, de man uit de novelle,
komt na een lang en teleur
stellend leven weer in contact
met zijn jeugdliefde Giovan-T
na: sluiten de twee hoogbe
jaarden elkaar alsnog in de ar
men? Mooi geformuleerd is
het allemaal niet, maar dat
past wel bij de ongekunstelde
'Boer zoekt vrouw'-sfeer.
Waarom ingewikkeld doen
als je morgen weer vroeg op
moet om appels te gaan pluk
ken? Het is moeilijk te gelo
ven dat Giovanna's navel de
opvolger is van Mama Tandoo
ri, want een sprong voor
waarts kun je dit niet noe
men. Toch is het wel een
boek om vrolijk van te wor
den, juist omdat Van der
Kwast het zo serieus brengt.
In totale eenzaamheid opgaan in de natuur. In Nederland klinkt dan bijna altijd
het geruis van de snelweg op de achtergrond. Toch leverde de expeditie van
natuurkenner Bram van de Klundert prachtige ervaringen op.
De Oostvaardersplassen.
foto Evert-Jan Daniels/ANP
