spectrum 4
Terra Maris: Zeeuws
paradepaardje naar slachthuis?
Koning winter?
TO
Zaterdag 9 juni 2012
'OCZ3
0=9
CD
c
=3
.o
*j-T
Z3
3
z
Het uitbrengen van de sticker 'Ik hou van mijn
Zeeuwse Landschap' in 1986 was ongetwij
feld de geslaagdste publieksactie die Het
Zeeuwse Landschap ooit gehouden heeft.
Een kleine steekproef die een half jaar later uitgevoerd
werd maakte duidelijk dat meer dan 10% van alle in
Goes geparkeerde auto's de sticker op de achterruit had
en dat was in Temeuzen, Middelburg of Zierikzee niet
anders. Zo'n succes is alleen mogelijk als een actie ap
pelleert aan breed gedragen, dieper liggende gevoelens.
De snaar die we bij de actie geraakt hadden was die van
de Zeeuwse trots, een trots die nauw verbonden is met
onze provinciale identiteit
Natuurlijk kan trots makkelijk omslaan in bekrompen
provincialisme of ongezond chauvinisme. Maar mogelij
ke uitwassen zijn uiteraard geen reden om onze Zeeuw
se identiteit niet te koesteren en er zuinig op te zijn.
Het draagt bijvoorbeeld bij aan het maatschappelijk wel
bevinden van de Zeeuwen, maar ook aan de regionale
economie, omdat een gebied toeristisch aantrekkelijker
is naarmate het een sterkere eigen identiteit heeft. En
die identiteit van Zeeland ligt voor een belangrijk deel
in ons landschap. Getekend en gevormd door een eeu
wenlange strijd tegen het water. Dijken en dammen,
kreken, welen en inlagen: het zijn de stille getuigen van
foto's Chiel Jacobusse
evenzovele overwinningen en nederlagen in die strijd.
Vanuit die gedachte is het Museum Terra Maris opge
richt Het heeft als thema de geschiedenis van het
Zeeuwse Landschap en in die zin zou je het niet zozeer
een museum als wel een permanente expositie kunnen
noemen. Toen Het Zeeuwse Landschap acht jaar gele
den het Zeeuws Biologisch Museum overnam, stond
van meet af aan vast dat er een nieuwe formule moest
komen, die de landschapsgeschiedenis van Zeeland tot
thema moest krijgen. Dankzij grote steun en commit
ment van de provinciale overheid lukte het om die am
bitie waar te maken. De permanente expositie in de
Oranjerie van kasteel Westhove wordt alom gewaar
deerd, zowel door tienduizenden toeristen als door de
vele schoolklassen die het museum jaarlijks bezoeken.
Een paar voorbeelden:
Het indrukwekkendste vind ik het onderdeel waar de
verdronken dorpen herdacht worden. Dat gebeurt in
een exhibit die de vorm heeft van een grafsteen. Daarin
zijn de namen gegraveerd van alle verdronken dorpen
die uit Zeeland bekend zijn. Hun ondergang wordt ge
symboliseerd door het water wat voortdurend over de
'grafsteen' naar beneden stroomt In al zijn soberheid is
dit beeld zo indrukwekkend en tegelijk zo puur dat je
als bezoeker onmiddelijk op zoek gaat in de elektroni
sche database die de geschiedenis en de achtergronden
van de 118 verdronken Zeeuwse dorpen belicht.
Of neem de herkomst van de in Zeeland veel voorko
mende plaatsnaam Nisse, die we onder meer terug vin
den in Valkenisse, Bruinisse, Scherpenisse, Stavenisse,
Ossenisse en Nisse. Die naam is gebaseerd op de plaatse
lijke landschapsgeschiedenis: een nisse (neus) is een
landtong die ontstaat tegenover de plaats waar een ge-
tijdenkreek zich vertakt, zo maakt de expositie duide
lijk. Het zijn maar een paar voorbeelden van wat Terra
Maris te bieden heeft.
Terra Maris laat ook zien dat de zee behalve een gevaar
lijke vijand ook alle eeuwen door een belangrijke bond
genoot was. Denk bijvoorbeeld aan koophandel in de
gouden eeuw, de bloeiende visserij en onze omvangrij
ke toeristische sector. Dat heeft ook het Provinciebe
stuur goed begrepen en ook verwoord in de inhoudelij
ke focus vanuit het perspectief: LAND IN ZEE
Voor ons is het onbegrijpelijk dat de nieuwste provin
ciale bezuinigingsronde botweg een einde dreigt te ma
ken aan Terra Maris; het paradepaardje van onze Zeeuw
se trots. Daarom de hartenkreet: handen af van Terra
Maris dat we samen met u met zoveel inzet en harts
tocht hebben opgebouwd. Zoek astublieft iets anders
om geld te besparen.
Verwachtingsvol kijk ik uit over het weilandje dat achter
onze tuin ligt De dag begint schitterend al is het nog
wat dampig boven het groene gras. Het zonlicht dringt
al met een warme gloed door de hogere luchtlagen en
je krijgt zo'n gevoel dat het een mooie dag zal worden. Plotseling
verschijnt bijna uit het niets een 'duimpje' ofwel een winterko
ninkje op een paal van de afrastering. Het beestje schijnt mij niet
op te merken, of negeert me gewoon, en begint zijn luid ratelen
de territoriumlied met schelle tonen te vertolken. Hij mag dan
klein zijn, bescheiden is hij niet, dat manneke. Zie hem zich uit
sloven om te laten weten dat hij hier heer en meester is. De agres
siviteit spat er vanaf. Inderdaad, 'klein jantje', zoals hij ook wel ge
noemd wordt, zingt niet omdat het een mooie dag gaat worden
of omdat ik daar zo van zou genieten, het zal hem een zorg zijn.
Hij heeft wel wat anders aan z'n hoofd. Het broedgebied van zijn
eega veilig stellen, zorgen dat zij niets tekortkomt en straks een
flink aantal kindermonden vullen. De winterkoning is niet de
enige die zich met de voortplanting bezighoudt Talloze vogel
soorten zijn al enkele maanden bezig met dezelfde activiteit. Ve
len hebben zelfs al een huishouden achter de rug en beginnen, of
zijn allang bezig met een tweede broedsel Met de keldering van
de temperaturen van de afgelopen week mag het dan soms lijken
alsof koning winter geen afscheid kan nemen, flora en fauna
wachten niet op mooi weer.
