9
'Het lijkt wel alsof de dood je eigen schuld is, als je niet hard
genoeg hebt geknokt. Die suggestie vind ik eigenlijk heel gemeen'
II
Niet het leven verlengen
tegen beter weten in
Met morfine rustig overleden
Bang om over de dood te praten
Moeilijk behandeling te stoppen
Ondanks wens gereanimeerd
Wilsverklaring niet besproken
Afgeweken van wilsverklaring
Job Kievit, hoogleraar medische besliskunde
zaterdag 9 juni 2012
de dood
kwart van de mensen duidelijke
ideeën heeft over het levenseinde
maar slecht 13 procent heeft die
wensen vastgelegd in een wilsver
klaring. „Iedereen heeft recht op
zorg maar dat betekent niet dat je
zorg kunt opeisen. Zorg moet iets
toevoegen. Het besluit om wel of
niet door te behandelen kan niet
eenzijdig een beslissing van de
arts zijn. Patiënt en arts moeten sa
men alle voor- en nadelen bespre
ken: zowel het sprankje hoop, als
ook hoe zwaar het kan zijn."
In menig overlijdensadvertentie
staat 'Hij bleef knokken tot het ein
de'. Maar tot het laatst - soms in
blinde woede - doorvechten is
niet altijd de beste keuze, zegt chi
rurg en hoogleraar medische beslis
kunde Job Kievit. „De meeste men
sen grijpen alles aan wat ze aange
boden krijgen. Al is de kans op suc
ces maar 1 op 1000, dan nog kiest
de overgrote meerderheid voor die
zware kuur. En velen kiezen zelf
voor een behandelscenario dat de
vooruitzichten slechter zou ma
ken, blijkt uit onderzoek. 'Dan heb
ik tenminste alles gedaan wat ik
kon.' Het is magisch denken dat
als je alles aangrijpt je daar uitein
delijk voor wordt beloond. Vroe
ger werd de dood wel gezien als de
straf van God. Nu lijkt het wel als
of als je niet hard genoeg knokt de
dood je eigen schuld is. De sugges
tie dat je overlijdt omdat je niet de
juiste winnaarsmentaliteit hebt ge
had, vind ik eigenlijk heel gemeen.
Natuurlijk zijn er kankers die met
te veel drinken en roken te maken
hebben. Maar overlijden aan kan
ker is doorgaans gewoon domme
pech."
Het is volgens Westendorp logisch
dat dit debat in 'economisch som
bere tijden' opnieuw bovenkomt.
Toch moet de discussie niet vanuit
geld worden gevoerd, benadrukt
de NPCF, maar vanuit kwaliteit
van leven. Job Kievit beaamt dat.
„Maar langer doorbehandelen ver
taalt zich ook in extra kosten die
wij gezamenlijk moeten opbren
gen. Verkeer, veiligheid, overal han
gen we een prijskaartje aan, maar
in de gezondheidszorg willen we
geen grenzen trekken. Dat is raar.
Als het over de gezondheid van
jou of jouw familie gaat, mag geld
van niemand een rol spelen. Maar
als de premies stijgen, is iedereen
boos. Dat gaat niet samen."
zie onze website:binnenland
Drie artsen praten over wel of
niet doorbehandelen
De Nederlandse Patiënten Consumen
ten Federatie (NPCF) kent vele voorbeel
den van hoe patiënten en hun familie
worstelen met medische behandelingen
bij het levenseinde. Enkele voorbeelden.
Toevallig werk ik zelf als vrijwilliger in de gezondheidszorg. Ik
zie hoe sommige mensen in leven gehouden worden, terwijl de
mensen zich er zelf helemaal niet meer van bewust zijn. Dat is
vaak heel triest. Omdat deze mensen geen wilsverklaring heb
ben, kan er geen actie ondernomen worden. Uit principe (ge
loofsovertuiging) vind ik, dat een mens niet zelf mag beslissen
wanneer hij dood moet gaan. Ook een ander heeft hier niet over
te beslissen. Wel vind ik, dat mensen mogen leven maar ook mo
gen sterven, dus niet de mensen maar medicijnen en voeding
blijven geven, terwijl ze dat niet willen omdat er ook geen gene
zing mogelijk is. We beschikken tegenwoordig over zoveel mo
gelijkheden een mensenleven te verlengen, daar ben ik dus op
tegen. We moeten niet proberen te verlengen tegen beter weten
in. Wel pijn verlichten, dat is belangrijk.
Bij het overlijden van mijn vader (gestorven aan de gevolgen
van darmkanker) hadden we met de huisarts afgesproken om
hem niet onnodig lang te laten lijden en dan het stervensproces
actief te stimuleren. Toen het zover was heeft mijn vader nog
ongeveer een week langer gelegen dan hij nodig vond. Dit werd
voornamelijk veroorzaakt door mijn moeder die veel moeite
had met euthanasie. Mijn vader wilde wel, mijn moeder nog
niet. Uiteindelijk heeft het extra toedienen van morfine ervoor
gezorgd dat hij alsnog, ook wel met eigen goedkeuring, rustig is
overleden.
Mijn moeder is vijfjaar geleden overleden, wij hebben moeite
moeten doen om haar leven te laten beëindigen, ze was een kas
plantje, zestien dagen zonder eten en drinken, mensonwaardig.
Men heeft ons niet gevraagd naar een wilsverklaring, wij had
den deze trouwens ook niet. Mijn moeder was altijd bang om
over de dood te praten en ook om dit te laten vastleggen.
Mijn zus kreeg een hartstilstand. Het was erg moeilijk voor de
naaste familie om de beslissing te nemen om de behandeling te
stoppen. Dit wil ik niet als er met mij wat zou gebeuren. Ik heb
altijd de regie over mijn eigen leven gehad dus wil ik ook de re
gie over mijn dood.
Een kennis had laten vastleggen dat hij bij een riskante operatie
niet gereanimeerd wilde worden (er was 50 procent kans op
overlijden). Toch werd hij gereanimeerd en lag hij drie weken
op de intensive care en maanden in het ziekenhuis om uiteinde
lijk nog een jaar door te sukkelen met twee stoma's.
Totaal geen communicatie betreffende behandeling en medicijn
gebruik tussen het personeel. Ook al was er duidelijk aangege
ven dat mijn vader niet wilde lijden, heeft hij ondragelijke pijn
gehad en de wilsverklaring kwam niet eens ter sprake!!!
Bij het overlijden van mijn vader werd afgeweken van de wils
verklaring. Terwijl alles correct was geregeld. Hij is overleden
aan darmkanker.
