Aangezichtspijn,
verdwaald in
een doolhof
141 gezondheid
Happen naar lucht
donderdag 7 juni 2012
Benauwdheid, weinig adem, piepen en hoesten. Astma is een
chronische ontsteking van de luchtwegen en manifesteert
zich in aanvallen, veelal uitgelokt door een allergische prikkel.
Hoe krijg je astma onder controle?
Wereldwijd lijden 100 tot 150 miljoen mensen aan astma. Het aantal patiënten
groeit elke tien jaar met circa 50 procent. Genezing is niet mogelijk, maar de patiënt
kan de klachten wel binnen de perken houden. Jaarlijks sterven 180.000 mensen aan
astma.
Wat lokt astma uit:
Blootstelling aan allergenen, zoals de
huisstofmijt, pollen, stuifmeel, dieren-
vacht of vogelveren. Of irriterende stoffen
als tabaksrook en chemicaliën. Astma kan
ook in de familie zitten.
Weersomstandigheden, stress, enkele
medicijnen en sport kunnen de ziekte
toestand verslechteren.
Medicatie
Een astma-aanval kan door het inhaleren van
luchtwegverwijders worden afgeslagen. Ze
laten de spieren in de luchtwegen ontspan-
nen, waardoor het ademen gemakkelijker
gaat. Andere medicijnen verminderen de ont
steking en zwellingen in de luchtwegen. Er
zijn ook medicijnen die luchtweg-verwijders
en ontstekingsremmers combineren.
Aangezichtspijn drijft mensen tot wanhoop. Een
passende behandelwijze wordt lang niet altijd ge
vonden, laat staan de oplossing. Een groep deskun
digen werkt nauw samen om die te realiseren.
door Arnoud Kluiters
illustratie Mark Reijntjens
De klap van de mast was enorm,
achttien jaar geleden. Terwijl Trix
Brugman (nu 55) voorovergebogen
op het dek bezig was, landde het
gevaarte in haar nek. In eerste instantie leek
er niets aan de hand, maar drie weken later
kreeg ze alsnog klachten. „Opeens kon ik
geen harde geluiden meer verdragen. Nog
wat later leek het of er continu spelden in
mijn hoofd werden geprikt."
Niemand kon Brugman van het ongemak af
helpen. Ze ging van huisarts, chiropractor
en neuroloog tot masseur en manueel thera
peut. Haar sociale leven belandde op een
nulpunt, werken lukte niet meer en de op
voeding van haar kinderen moest ze overla
ten aan echtgenoot en moeder.
Uit wanhoop zocht Brugman haar heil bij
een chirurg in de Verenigde Staten, die een
nekhernia constateerde. Na vier risicovolle
operaties verergerde de kwaal na de vijfde
ingreep. Nu kreeg ze óók te maken met een
niet ophoudende aangezichts- 'en kiespijn.
Het laat zich haast al raden: er was geen
gaatje te vinden in welke tand of kies dan
ook.
Ella Lever is senior adviseur van de werk
groep Aangezichtspijn, een onderdeel van
de Nederlandse Vereniging van Hoofdpijn
patiënten (NVHP). Als chronisch patiënt
herkent ook zij de voortdurende zoektocht
die Brugman maakte om de gekmakende
pijn te laten stoppen. „Het is een aandoe
ning die je leven tot een hel kan maken.
Hoeveel teleurstellende behandelingen je
ook achter de rug hebt, tóch stap je uit wan
hoop weer naar een volgende therapeut."
Aangezichtspijn is pijn in het gedeelte van
het hoofd waar geen hoofdhaar groeit.
Soms is de pijn acuut, bijvoorbeeld door
een ontsteking in één van de holten of door
kiespijn. Bij tijdige behandeling is die pijn
van korte duur. Maar de aangezichtspijn
kan zomaar chronisch worden en zich ver
volgens uiten in één van de ruim honderd
bestaande varianten (zie kader 'Soorten
chronische aangezichtspijn').
Naar schatting hindert aangezichtspijn in
ons land zesduizend mensen. Het gecompli
ceerde van de aandoening is de grilligheid.
Iedere patiënt ervaart de pijn op een andere
manier. De één heeft deze continu, een an
der voelt de pijn soms niet, maar weet er
een volgend moment geen raad mee. Pijn
stillers brengen geen uitkomst meer, niets
lijkt te helpen om de pijn te onderdrukken.
„Wie zijn hand tegen iets heets aanlegt,
trekt deze meteen terug", legt Lever uit. Dat
is een reflex, de nociceptieve pijnprikkel
vliegt van je hand naar het centraal zenuw
stelsel. Daar wordt beslist dat je je hand snel
moet terugtrekken. Chronische aangezichts
pijn is geen nociceptieve pijn, die gaat door,
die blijft. Het vervelende bij deze pijn is dat
het signaleringssysteem wordt ontregeld,
het reageert sneller en intensiever. Dit ver
schijnsel heet sensitisatie. Vergelijk het met
een rij dominostenen: een klein duwtje te
gen de eerste steen heeft gevolgen voor de
rij stenen erachter. Vertaald voor mensen
met chronische aangezichtspijn: zelfs een
zuchtje wind, een lichte prikkel, op een
ogenschijnlijk windstille dag kan ze al een
zware pijnaanval bezorgen."
Naar een oplossing zoekende patiënten wa
nen zich in een doolhof: wie helpt me hier
uit? Waar moet ik heen? Lever: „Zolang nie
mand de klacht herkent als aangezichtspijn,
kijken behandelaars er vaak slechts vanuit
hun eigen discipline naar." Zo zouden afwij
kingen aan het kauwstelsel, oorpijn of nek-
klachten de oorzaak kunnen zijn. Of een in
grijpende behandeling bij tandarts of kaak-
chirurg, waarbij een zenuw is beschadigd of
een slecht passende prothese is geplaatst.
Kijk verder niet vreemd op als een scheef
neustussenschotje of tandenknarsen als
boosdoener wordt genoemd, zegt Lever.
„Nog steeds hoort onze werkgroep bijvoor
beeld dat er onnodig kiezen worden getrok-
Dtukgasflesje Inhalator
Oestrogeen maakt CF bij
vrouwen ernstiger
Het vrouwelijk geslachtshormoon
oestrogeen is er voor verantwoor
delijk dat vrouwen met de long
aandoening cystic fibrose (CF of
taaislijmziekte) gemiddeld meer
longklachten hebben dan man
nen met CF. Onder invloed van
oestrogeen omhullen bepaalde
bacteriën in de longen zich met
een kapsel waardoor het afweer
systeem geen vat op ze heeft.
http://bit.ly/Kqx8H4
Dagnachtritme van belang
bij zwanger worden
Verschuivingen in het slaaprïtme,
bijvoorbeeld door ploegendien
sten, verminderen de kans zwan
ger te worden. Van vrouwtjesmui
zen bij wie het dag-en-nachtritme
6 uur achteruit of 6 uur vooruit
werd verschoven, raakte respectie
velijk 22 procent en 50 procent
zwanger. Van de vrouwtjesmui
zen die 'gewoon' mochten slapen,
raakte 90 procent zwanger.
http://bit.ly/KMkzdm
Overgewicht gerelateerd aan
verkeerde darmbacteriën
Mensen met overgewicht hebben
andere soorten bacteriën in hun
darmen dan mensen met een ge
zond gewicht. Ook hebben men
sen met overgewicht vaker ontste
kingen in hun darmen en maken
hun darmcellen minder antibacte-
riële stoffen aan. Niet duidelijk is
of het overgewicht de oorzaak of
het gevolg is van de afwijkingen
in de darm.
(J) http://bit.ly/JSHIwF
Overvloedig slijm
Ontstoken luchtweg
Lucht in blaasjes gevangen
1. De spiertjes rond de
luchtwegen trekken
zich samen.
2. Een ontsteking op
de bekleding van de
binnenwand
versmalt de
doorgang.
3. Overvloedig slijm
blokkeert de
luchtweg.
Samengetrokken
spiertjes
Luchtweg
vertakking
Slijmlaagje
Middenrif
Astma valt aan
Astma-aanvallen beginnen meestal als een
allergische reactie op een stofje dat door het
afweersysteem als een bedreiging wordt gezien.
Trachea (luchtpijp)
Astma
Ziekenhuisopname per
GGD-regio 2001-2004
Jaarlijks aantal opnamen
per 10.000 inwoners
2,2-2,7
2,7-3,2
liü 3*7 - 4^3
I— 4,3 - 4,9
I— 4,9 - 5,5
