zonder monarchie
ii spectrum
Zaterdag 2 juni 2012 9
y
Links:
Kroonprins Aleksandar pleit
voor herstel van de monarchie
in Servië.
Rechts:
Prins Nikola van Montenegro,
meer architect dan vorst.
foto's GPD
rol is hij zijn leven lang voorbereid.
Zulke bespiegelingen zijn niet besteed
aan prins Nikola II. De regering van Mon
tenegro heeft zijn familie weliswaar weer
een ereplaats gegeven en zelfs het ge
bruik van een paleis beloofd, maar het
duurt nog wel even voordat de woorden
ook in daden zijn omgezet „In het paleis
huist nu een museum. Ze moeten eerst
een plek vinden voor de spullen", legt Ni-
kola uit. Hij heeft geen haast, er zijn drin
gender zaken. Niet het herstel van de mo
narchie maar de ontwikkeling van Monte
negro staat bij hem voorop.
Hij ziet zijn bijdrage daaraan meer als ar
chitect dan als vorst Nikola maakt zich
sterk voor ecologische bouwprojecten in
het land. „Montenegro moet het laborato
rium van Europa worden", meent hij.
„In de grondwet staat dat Montenegro
een 'groene republiek' is. Dat moet meer
zijn dan een zinnetje of een slogan. Daar
moet werk van worden gemaakt. Her
land moet na het afdanken van de zware
industrie weer helemaal op nul beginnen.
Daarmee kunnen we de rest van Europa
tot voorbeeld zijn. Op ecologisch gebied
zaken uitproberen en een rol gaan spelen
in de Europese Unie* stelt hij bevlogen.
„Daarbij wil ik mij nuttig maken. Helpen.
De jeugd heeft er wel oren naar."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Prinsen
makshalve bij 'kroonprins'.
Tot een ceremoniële herbegrafenis van
zijn familieleden, zoals Nikola in Monte
negro mocht bijwonen, is het echter nog
niet gekomen. Aleksandars vader stierfin
ballingschap in de Verenigde Staten. „Ho
pelijk kan hij volgend jaar in Servië wor
den herbegraven", aldus Aleksandar die
al meer dan tien jaar probeert een staats
begrafenis te regelen. De net weggestem
de president Boris Tadic was sinds maart
voorzitter van een commissie die alles
moest regelen. „Ik vertrouw erop dat de
nieuwe president ermee doorgaat", zegt
de kroonprins.
Hij kijkt ook verder dan de begrafenis.
„Het is onze plicht te helpen", meent
Aleksandar die al jaren pleit voor het her
stel van de monarchie. In een nieuw jasje
uiteraard, want voor de Tweede Wereld
oorlog was er ook onder de koning geen
democratie. „We zouden het moeten pro
beren, het brengt Servië zeker prestige",
meent hij. Engeland is daarbij tot voor
beeld, maar niet als enige. „Ik herinner
me koningin Juliana en prins Bernhard.,
Zij zijn het perfecte voorbeeld van hoe
een monarchie zou moeten functione
ren", aldus Aleksandar. Maar of het zover
komt? „Het kan of het kan niet", zegt hij
nuchter. Zelf is hij er klaar voor, op die
vië in naam nog een monarchie. De af
schaffing daarvan volgde pas enkele
maanden later. De Britten hadden de ho
telkamer tot Joegoslavisch grondgebied
verklaard, zodat de kroonprins op eigen
bodem geboren werd. De Britse koning
George VI en diens dochter Elizabeth, de
nu jubilerende koningin, werden peetou
ders.
De komst van democratie in Servië in
2000 betekende voor Aleksandar gedeelte
lijk eerherstel. Hij mocht het land weer
in. Het koninklijk paleis is nu zijn wo
ning. Hier en daar zijn nog communisti
sche sterren te zien. In het paleiskerkje is
het kogelgat in het voorhoofd van Chris
tus nog zichtbaar. Soldaten schoten op de
afbeelding in een poging religie om zeep
te helpen. „Ik heb het allemaal zo gela
ten", zegt Aleksandar. „Alleen dictators
herschrijven de geschiedenis."
Hij wil de communistische historie van
het complex, waarin ook Slobodan Milos
evic graag vertoefde, niet uitwissen. Inte
gendeel, de paleishekken gaan bijna dage
lijks open voor bezoekers. „Ik ben de ko
ning van Servië", stelt Aleksandar zich
voor aan een schoolklas die timide voor-
bijschuifelt en met hem op de foto mag.
Het is een titel die hem toebehoort, maar
in het dagelijks gebruik houdt hij het ge
tuurlijk wel een gek figuur."
Jaren later stond Nikola weer op het
plein voor het paleismuseum in Centinje,
dit keer met honderdduizenden Montene-
grijnen die samen waren gekomen voor
de herbegrafenis van hun koning Nikola
I, zijn overgrootvader. Die was in balling
schap gestorven en in San Remo begra
ven. Na de omwentelingen in Oost-Euro
pa en het langzaam scheuren van Joego
slavië was het tijd de geschiedenis recht
te zetten. „Dat heeft een onuitwisbare in
druk op mij gemaakt, maar ook op mijn
vrouw en kinderen. Vanaf dat moment
ben ik me echt gaan bezighouden met
Montenegro."
Liften naar Joegoslavië was nooit een op
tie voor kroonprins Aleksandar II Kara-
djordjevic. „Ik was als 2-jarige al Joegosla
visch staatsvijand nummer drie, na mijn
ouders", vertelt hij met een glimlach. Zijn
vader koning Peter II, die zelf op jeugdige
leeftijd op de troon kwam, vertelde wel
over vroeger. „Hij begreep het verraad
van de geallieerden niet die tijdens de oor
log de communisten gingen steunen",
zegt de kroonprins.
Bij zijn geboorte op 17 juli 1945 in het Cla-
ridge's hotel in Londen, waar de koninklij
ke familie tijdens de Tweede Wereldoor
log in ballingschap woonde, was Joegosla
