9 spectrum
VOOR WETENSCHAP
Zaterdag 2 juni 2012
foto's Jeroen Jumelet/GPD
Nadat hij zijn beide studies voortvarend
had afgerond, stortte Clevers zich op pro
motieonderzoek naar witte bloedcellen.
Binnen een jaar al had hij zijn resultaten
gepresenteerd. „Niemand zou dat moeten
willen, binnen een jaar promoveren. Het
was ook niet de bedoeling. Het liep alle
maal heel voorspoedig. Het werk hield mij
dag en nacht bezig. Ik was altijd aan het na
denken over de volgende proef"
De periode vormde een 'beslismoment'
voor zijn toekomst. „Voor de promotie
deed ik gewoon maar... alles. Dat krijg je
als je goed kunt leren. Ik stroomde lekker
door. Je gaat naar het gymnasium, kiest
een studie, ik nam er eentje bij. Maar toen
moest ik echt kiezen. Doorgaan als arts of
als wetenschapper? Pas in die tijd besefte
ik dat ik goed ben in het doen van onder
zoek. Voor wetenschap moet je veel we
ten, maar je kunt niet leren om een succes
vol wetenschapper te worden. Net als een
goede muzikant of kunstenaar. Je bent het
of je bent het niet. Je mag dat talent noe
men, of een portie geluk dat je afdwingt."
Van zijn dubbele studie heeft Clevers ook
profijt gehad als wetenschapper. Het zorg
de voor een bredere blik. „Ik ben wel ie
mand die graag over verschillende horizon
nen heen wil kijken. Ik kon met mijn ach
tergrond als bioloog ook ideeën toepassen
in de geneeskunde. Met onderzoek naar
het DNA van een cel maakt het ook niet
meer uit of je kikkers, wormen of de mens
onderzoekt. Het zijn allemaal cellen, de re
gels zijn allemaal met elkaar vergelijkbaar."
De fijne kneepjes leerde Clevers geduren
de zijn jaren als onderzoeker aan de univer
siteit van Harvard in Boston. Daarna keer
de hij terug naar Nederland en startte in
het academisch ziekenhuis in Utrecht een
eigen onderzoeksgroep op. Ook werd hij
daar op jonge leeftijd afdelingshoofd. Alles
viel pas echt op zijn plek nadat hij in 2002
verhuisde naar het nabije Hubrecht Insti
tuut, op uitnodiging van Ronald Plasterk
die er destijds directeur was. Eenmaal ge
nesteld in het instituut kon zijn onder
zoeksgroep verder uitgroeien.
De afgelopen tien jaren deed Clevers meer
dere opzienbarende ontdekkingen, onder
meer van de oorzaken van darmkanker.
Het gebouw dat de laboratoria huisvest,
staat in een onopvallend gedeelte van de
universiteitscampus van Utrecht. Clevers
heeft er een ruime werkkamer. Ietwat on
gebruikelijk voor een hoogleraar ontbre
ken de tot de nok gevulde boekenkasten.
„De meeste nieuwe ontwikkelingen houd
ik tegenwoordig bij op internet." Alleen
op de brede werktafel zijn wat stapeltjes
boeken gerangschikt. Geen zwaar weten
schappelijke kost, vooral veel Engelse boe
ken. Al sinds zijn jeugd leest Clevers veel,
maar voor Nederlandse literatuur heeft hij
nauwelijks meer geduld. „Ik lees te snel, ik
knal door een boek heen."
Daarnaast sport hij graag. Hij rent lange af
standen, al verhindert een kunstheup te
genwoordig zijn deelname aan marathons.1
Hij heeft er vijf uitgelopen, voordat zijn
heup vervangen moest worden. De start
nummers die hij droeg tijdens het rennen
hangen vastgeprikt boven zijn bureau. Het
zijn persoonlijke overwinningen. Clevers
praat langer over zijn eerste marathon in
New York dan over de collectie aan hoge
wetenschappelijke onderscheidingen en
prijzen in de andere hoek van de kamer.
Graag had hij nog samen met zijn jongste
zoon Max een marathon willen lopen,
maar het zit er waarschijnlijk niet meer in.
Wel gaat hij ieder jaar met zijn familie,
zijn vrouw Eefke en hun twee zoons, ski
ën. Ook sport en sociale vaardigheden ho
ren bij een goede wetenschapper, meent
Clevers. „Een goede wetenschapper is niet
alleen maar slim. Het heeft ook niks met
IQ,te maken. De allerslimste mensen heb
ben vaak juist moeite aansluiting te vin
den bij een groep. Terwijl sociale cohesie
reuze belangrijk is. Daardoor ontwikkel je
enthousiasme voor wat je doet."
Als president van de KNAW wil Clevers
zich straks nadrukkelijker laten gelden in
Den Haag. Dat wil hij blijven doen als ac
tief wetenschapper. „Te vaak zie je dat de
politiek wordt geadviseerd door bestuur
ders die zelf niet meer met onderzoek be
zig zijn. Terwijl je juist mensen nodig hebt
die met de poten in de modder staan."
Daarnaast is zijn onderzoek hem gewoon
te lief om het zomaar op te geven. „Ik heb
altijd de voorkeur gegeven aan het doen
van wetenschap. Passie, dat geldt ook voor
wat ik doe. Bovendien, cellen laten zich
echt niet dicteren door een veertigurige
werkweek."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Hans Clevers
Geboren Eindhoven op 27
maart 1957.
Gehuwd in 1989 met hema-
toloog Eefke Petersen, twee
kinderen Sander (21) en
Max (19).
Studie: 1982: doctoraal bio
logie, Universiteit Utrecht;
1984: artsenbul; 1985: ge
promoveerd op onderzoek
naar immunologie.
Carrière: 1986 - 1989: we
tenschappelijk onderzoeker
aan universiteit van Harvard,
Boston; 1991 - 2002: hoog
leraar Immunologie aan het
Universitair Medisch Cen
trum Utrecht; 2000: lid van
de Koninklijke Nederlandse
Akademie van Wetenschap
pen (KNAW); 2001winnaar
Spinozaprijs, de hoogste Ne
derlandse onderscheiding in
- de wetenschap; 2002: we
tenschappelijk directeur van
het Hubrecht Instituut,
Utrecht.
2Ö05: benoemd tot ridder in
de Ordre national de la Lé-
gion d'honneur, een hoge
Franse onderscheiding.
2012: Ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
1 juni 2012: president
KNAW. Jr
