Broodoproer laait vurig op
15
Blijf geloven in je kind, en ook in anderen
Inkijkje in
ateliers van
kunstenaars
'Theatrale aanklacht tegen mensonterende uitbuiting'
agenda
woensdag 30 mei 2012
Openluchtspel Het Broodoproer,
1609 beleeft zondagmiddag in
en rond het Landbouwhaventje
van Kats een eenmalige opvoe
ring. Rob Maaskant tekent voor
dit 'quasi historisch spektakel'
als onderdeel van het festival
'De Katse Kerk 10 jaar'.
door Ali Pankow
Vrouwe Loenken wat wilde
gij? Zij wil den armoei
omkeren. Zorgen om ande
ren leren. Om brood, om
brood, om broden ging zij. Dit zijn
versregels uit het lied dat in De
Vierschaar wordt gezongen. Zij ver
woorden de kern waar het om
draait in Het Broodoproer.
Rob Maaskant baseerde zich op de
gebeurtenis zoals beschreven in
'Pioniers aan de Oosterschelde'
van Dr. Weiten. In 1598 is een deel
van Noord-Beveland drooggelegd.
De bevolking van het eiland be
staat uit pioniers, boeren, herders,
achtergebleven dijkwerkers, avon
turiers, gedeserteerde soldaten en
mensen, die vanwege hun geloof
elders werden vervolgd.
„In 1609 zijn dat ook de achter
gronden van de inwoners van het
toenmalige gehucht Catz. Zij heb
ben net een pestepidemie achter
de rug. De geschiedenis wijst uit
dat daarbij onder mannen altijd
veel meer slachtoffers vielen dan
onder vrouwen. Enkele jaren na
zo'n epidemie bUjken de vrouwen
nog aanzienlijk in de meerder
heid", licht Maaskant toe. Volgens
hem verklaart dat ook enigszins de
daadkracht van Loenken Ketelaers.
Zij was wat omstreden binnen het
dorp van toen. Loenken was een
doopsgezinde boerin en pioniers
vrouw die brood smokkelde van
uit het aan de andere kant van de
Oosterschelde gelegen Goes. Zij
kantte zich daarmee tegen de over
heid. De boeren, de molenaars en
de gezagdragers speelden onder
één hoedje.-Zij hielden de weinige
voorraden graan die er nog waren
vast om ze tegen een hoge prijs op
de markten in Goes en Zierikzee
te kunnen verkopen. In het dorp
zelf heerste hongersnood.
Maaskant omschrijft Het Broodop
roer als 'een muzikaal theatrale aan
klacht tegen de mensonterende
Repetitie voor 'Het Broodoproer' met Lieneke Verkamman die even Edith Breure'vervangt. - foto Ronald den Dekker
uitbuiting van het gewone volle in
tijden van pest, honger en armoe
de'. In de uitwerking worden veel
voorkeuren van deze Zeeuwse
theatermaker gebundeld: vuur, mu
ziek, oplaaiende emoties, kermis
gewoel en een groep artistieke lie
den die in een soort live road-mo-
vie setting samen met de toeschou
wers door het Zeeuwse landschap
trekken. De cast biedt een kleurrij
ke mix met leden van de plaatselij
ke toneelvereniging Commedia del-
la Mare, leerlingen' van de basis
school, het plaatselijke koor 'Mag
het licht uit?' maar ook met muzi
kanten, beeldend kunstenaars en
vuurmakers van Maaskants eigen
gezelschap Het Bedrijf v/h. De
hoofdrol van Loenken wordt ver
tolkt door Edith Breure.
Gerda Knuivers, kostuumontwerp
ster én inwoonster van Kats droeg
Rob Maaskant aan als de man bij
uitstek om contouren en teksten
voor dit spektakelstuk te leveren.
Han ter Keurs van de Stichting De
Katse Kerk kwam met het oor
spronkelijke historische verhaal
aan. De broodsmokkel van Loen
ken Ketelaers sprak tot de verbeel
ding van Maaskant. „Het brood
dat zij het dorp wilde binnen bren
gen, werd voortdurend in beslag
genomen. Toch voer zij steeds op
nieuw heen en weer. Het stuk be
gint daarom in de oude Land-
bouwhaven. Daar komt Loenken
aan met haar bootje en wordt zij
gevangen genomen", vertelt Maas
kant.
Het Broodoproer biedt eerst een
inleidende scène op het Havenpla
teau vanaf 14.00 uur. Verspreid
over het terrein staan vuurkorven
opgesteld en zijn er wat kermislie-
den en marktlieden in de weer.
Het koor 'Mag het licht uit?' levert
een belangrijk aandeel in het ge
zongen proces tegen Loenken in
De Vierschaar. Koorlid Aarnoud
de Molennaar heeft er de liedtek
sten voor geschreven. Het spel
heeft zich dan inmiddels ver
plaatst naar verderop in de polder
bij Kats iets achter de'kuststrook.
Door het gevangen nemen en ver
oordelen van de moedige brood-
smokkelaarster begint de stem
ming onder het volk behoorlijk
grimmig te worden. De gezagdra
gers vrezen voor een opstand.
Hun bazen zouden dat zeker niet
op prijs stellen. Wellicht zou dat
henzelf de kop kosten, dus zwich
ten ze voor het verzet en laten uit
eindelijk het brood onder de bevol
king uitdelen.
Zondag 3 juni, entree: Kruispunt
Boomdijk/Zuidlangeweg/Havenweg
vanaf 14.00 uur.
Heeft de kunst je gebracht
wat je had gehoopt dat ze
je zou brengen? Die vraag
loopt als een rode draad door het
nieuwe dubbelnummer van het
Zeeuwse kunsttijdschrift Decreet.
Tientallen kunstenaars uit de pro
vincie werkten eraan mee. Hun
antwoorden zijn niet altijd eendui
dig, maar wel geeft hun medewer
king een zeer bekijkenswaardige
doorsnede van wat er aan kunst
wordt gemaakt.
Veel kunstenaars boden ook een
inkijkje in hun atelier, wat je als le
zer soms het gevoel geeft 'een ge
heim gebied' te betreden, zoals
Harmen Eijzenga in een inleiden
de bijdrage formuleert.
Dit nummer - wederom bijzonder
vormgegeven - bevat tevens een ge
sprek met Mariette Dölle, program
maleider bij TENT in Rotterdam.
Ook toont Leon Riekwell, die bin
nenkort afscheid neemt'bij Buro
Beeldende Kunst Vlissingen (de-
Willem3), een selectie uit de expo
sities en projecten die onder zijn
hoede tot stand kwamen.
Decreet nr. 7/8, €15,- Verkrijgbaar bij
de Drvkkery, Zeeuws Museum, Galerie
Pop in Domburg, deWillem3 in Vlissin
gen en in de Grote Kerk Veere. Binnen
kort ook in andere boekhandels, gale
ries en musea. Meer informatie op
www.magazine-decreet.nl
Twaalf Zeeuwse kunstenaars, verbon
den aan kunstwerkplaats KipVis expose
ren momenteel in de Grote Kerk in
Veere. Te bezoeken tot 24 juni, di t/m
zo 11.00-17.00 uur.
Meer agendanieuws op de website
van deze krant.
Vlissingen
Nederlands Kamerkoor zingt met Musi-
ca Cordis, Voci Miste en Middelburgs Ka
merkoor.
NS-station Vlissingen, 12.30 uur
Middelburg
Karin Bloemen, cabaretprogramma.
Stadsschouwburg, 20.00 uur
door Jan van Damme
Op het weblog 'Zeelandgeboekt' van
de PZC worden Zeeuwse boeken en
tijdschriften gesignaleerd. In de
krant wordt wekelijks een titel van
het blog in de schijnwerpers gezet.
Boos, verdrietig, geïrriteerd,
wanhopig, gefrustreerd. Als
de hulpverlening naar je ei
gen gevoel steken laat vallen. Als
een dokter niet doet wat jij wilt.
Als een leraar een andere kijk op
je kind heeft dan jijzelf Dan bel je
de krant. Daar wordt dan voorzich
tig gereageerd. Wat speelt er pre
cies, wat is het verhaal van de be
schuldigde hulpverlener of docent.
En zegt het verhaal iets over het
functioneren van de gezondheids
zorg en het onderwijs? Zijn er offi
ciële klachten ingediend? Dat
wordt allemaal meegewogen. Pas
dan wordt beslist of en hoe er een
verhaal wordt gemaakt. Zo gaat
dat op een krantenredactie. Maar
tegenwoordig zijn er meer, veel
meer kanalen om onvrede ken
baar te maken. Bijvoorbeeld via
een eigen boekje.
Onlangs verscheen bij de uitgeve
rij Free Musketeers In 't verdom
hoekje van Elma Nieuwdorp-
Koole. De schrijfster woont in
Goes en werd in 1965 geboren in
Borssele. Ze heeft een man en
twee dochters. Het boek gaat over
de oudste dochter, puber Emily,
die tegen haar zin in het speciaal
onderwijs wordt geplaatst. Op de
achter-cover staat: „Het boek is
een puur non-fictie verhaal met
enkel waargebeurde voorvallen, ge
schreven vanuit de belevingswe
reld van een moeder. Een must
voor alle ouders, verzorgers en be
geleiders van tieners."
Ik vind dit een beetje een lastig
verhaal. Elma Nieuwdorp-Koole
vertelt haar verhaal, als moeder.
Dat is slechts één kant van het ge
heel. Andere partijen komen niet
of alleen Via Elma aan het woord.
Het is non-fictie. Dan mag ik aan
nemen dat alle scholen die de re
vue passeren, evenals de bij de
(voor)naam genoemde leerkrach
ten, echt zijn. De één te dit, de an
der te dat.
Het is allemaal goedbedoeld, onge
twijfeld. Maar ik wil dat toch echt
niet op deze manier in een relatief
duur boekje lezen. Wie wil kan
concluderen dat zo'n geschrift rich
ting smaad gaat. Zoals een mentor;
die beschuldigd wordt van 'com
pleet verkeerd handelen'. In feite
wordt een hele onderwijssector
aan de schandpaal genageld. Pag.
25: „Is dat nu de kracht van spe
ciaal onderwijs. Zodra er moeilijk
heden ontstaan een kind keihard
laten vallen." Natuurlijk kan ik de
slotwoorden van het boek onder
schrijven: „...blijf geloven in je
kind en in je eigen mening, steun
je kind en gebruik je gezonde ver
stand." Immers, als je dat doet
schrijf je geen boek dat als een.
smaadschrift kan worden opgevat.
Elma Nieuwdorp-Koole: In 't verdom
hoekje - Uitgeverij Free Musketeers,
48 pagina's, 15,95 euro.
