io I schuldencrisis
440.000.000.000
500.000.01
45 miljard euro
40 miljard euro
per 1 juli 2012
Europees Financieel StabiliteitsFaciliteit
Tijdelijk financieel vangnet voor eurolanden
waarvan inmiddels ruim
200 miljard euro aan leningen zijn toegezegd
aan Griekenland, Ierland en Portugal
Europees StabiiiteitsMecbanisme
Noodfonds voor in financiële
moeilijkheden geraakte eurolanden
Een groeiend aantal politieke partijen
keert zich tegen snelle instemming met
het permanente noodfonds ESM. Er staat
veel op het spel.
woensdag 23 mei 2012
Een cheque vol
door Frits Bloemendaal
Geeft Nederland,
als het instemt
met het verdrag
voor het nieuwe
Europese nood
fonds (ESM), een
blanco cheque aan dat fonds om
tientallen miljarden euro's uit de
staatskas te halen om andere lidsta
ten te redden? Of heeft het parle
ment de touwtjes ferm in handen
en is de democratische controle
voldoende verzekerd? Die vraag
staat centraal in een Tweede Ka
merdebat, dat gisteravond is begon
nen en vandaag wordt voortgezet.
De felste criticus van het verdrag is
de PW van Geert Wilders, die
zelfs de rechter heeft ingeschakeld
om de besluitvorming uit te stel
len. Maar ook de SP, Christen-
Unie, SGP en Partij voor de Die
ren vinden de democratische con
trole onvoldoende om het verdrag
goed te keuren. Een Kamermeer
derheid vindt echter dat Neder
land het verdrag mag onderteke
nen.
Daarmee is nog niet het ongelijk
van de critici bewezen. Op de de
mocratische inbedding van het
fonds valt wel degelijk wat aan te
merken, blijkt onder meer uit het
advies van de Raad van State. Die
zet grote vraagtekens bij de demo
cratische en juridische controle.
Het fonds, schrijft de Raad, is niet
ingebed in de bestaande Europese
instellingen, maar wordt beheerd
door de 17 lidstaten die de euro als
münt hebben. Het kan daardoor
niet binnen EU-verband ter verant
woording worden geroepen. Het
fonds en zijn personeel hebben ju
ridische immuniteit, en het Euro
pees Parlement, de Europese Com
missie en de Europese Centrale
Bank hebben er niets over te zeg
gen. De Europese Rekenkamer
heeft geen bevoegdheid om de re
keningen te controleren en het Eu
ropese Hof van Justitie kan enkel
als scheidsrechter optreden bij een
geschil.
Maar het grootste bezwaar is het
gebrek aan democratische contro
le. Dat heeft te maken met de ma
nier waarop besluiten worden ge
nomen. Het fonds omvat straks
700 miljard euro. Daarvan moet
80 miljard euro, Waarvan 4,6 mil
jard euro van Nederland, door de
deelnemende landen op een reke
ning worden gestort. Dit dient als
buffer voor de financiële verplich
tingen van het fonds. De rest van
de 700 miljard euro is een garant
stelling. Nederland staat voor 40
miljard euro (inclusief de eerdere
4,6 miljard euro) garant.
In principe kan dat geld alleen ter
redding van een euroland worden
ingezet als alle deelnemende lan
den daarmee instemmen. Neder
land heeft dus een vetorecht. Voor
het besluit over de manier waarop
dat geld wordt ingezet, is geen una
nimiteit nodig: 80 procent van de
stemmen is genoeg. Hier kan Ne
derland dus worden overstemd.
De kritiek gaat echter vooral over
de noodprocedure die in het ver
drag is opgenomen. Als er een
