spectrum 4
Meeuwen op Neeltje Jans
Aardhommel wint landelijke
en Zeeuwse bijentelling
Zaterdag 19 mei 2012
Kleine mantelmeeuw.
Storm meeuwen.
en beten naar elkaar waar ze maar raken konden. Ze wa
ren zo fanatiek aan het vechten dat ze zich helemaal
niets van mij aantrokken. Na verloop van tijd werd dui
delijk dat een opdringerig mannetje avances maakte bij
een flink uit de kluiten gewassen dame die daar over
duidelijk niet van gediend was. Maar het dier was zo
hardleers dat alleen een flink pak slaag hem weerhou
den kon van zijn opdringerig gedrag. Maar het lukte de
dame uiteindelijk om haar vasthoudende aanbidder op
de vlucht te jagen om zelf neer te strijken op een duin
topje verderop om weer op adem te komen. In menselij
ke terminologie kun je de hele scene alleen maar be
schrijven als een mislukte poging tot verkrachting...
Nu twee meeuwen zulke bijzondere plaatjes hadden op
geleverd wilde ik ook de derde soort, de kleine mantel
meeuw portretteren. Op het talud van de kering zat een
exemplaar helemaal omringd door de blauwe bloem
pjes van het ruw vergeet-mij-nietje. Geen spectaculaire
plaat, maar wel één die de sobere kleurenpracht van de
kleine mantelmeeuw extra tot zijn recht doet komen.
Met elkaar rijkelijk genoeg om de lezer van de meeu
wen op Neeltje Jans te laten meegenieten. Bij deze dus.
Het natuurgedeelte van Neeltje Jans is ooit aan
gelegd met de bedoeling om hier een staal
kaart van kustlandschappen te realiseren, om
de bezoeker in kort bestek te laten zien wel
ke bijzondere landschappen langs de Deltawateren aan
wezig zijn. Die ambitie is nooit helemaal tot zijn recht
gekomen, omdat veel kustlandschappen niet kunnen
worden aangelegd, maar gewoonweg ontstaan door na
tuurkrachten ofwel niet ontstaan. Maar het mag dan
niet precies zo verlopen zijn als initiatiefnemers Natuur
monumenten en Het Zeeuwse Landschap het bedacht
hadden; een geweldig mooi gebied is het wel gewor
den.
Het mooist vind ik de binnenslufter die ontstaan is zon
der dat er een mensenhand aan te pas kwam. Maar ook
de wel aangelegde elementen zijn rijk aan natuur.
Wat Neeltje Jans zo bijzonder maakt is dat je veel duin-
natuur tegenkomt die elders verdwenen of schaars ge
worden is. Zo zijn er prachtige meeuwenkolonies met
een gemengde bevolking van zilvermeeuwen en kleine
mantelmeeuwen, met aan de randen nog enkele paren
stormmeeuwen. Meeuwenkolonies zijn in de vasteland
duinen op veel plaatsen verdwenen door de intensieve
predatie door vossen. Maar de kolonie op het voormalig
eiland floreert prima. Zij het dat de stormmeeuwtjes
moeite lijken te hebben om zich te handhaven. Het is
ieder jaar weer spannend of en hoeveel stormmeeuw
tjes zich vestigen.
Daarom was mijn aandacht meteen gespannen toen ik
zag dat twee stormmeeuwtjes op de parkeerplaats aan
de westkant toenaderingspogingen ondernamen. Ze
brachten korte kreetjes ten gehore en ze draaiden wat
om elkaar heen, waarbij ze elkaar af en toe raakten. Zou
het op een paring uitlopen. Mijn geduld werd niet lang
op de proef gesteld, want na een paar minuten van inlei
dende rituelen, volgde er inderdaad een paring die min
stens vijf minuten in beslag nam. Volop gelegenheid
dus om een en ander uitvoerig op de gevoelige plaat
vast te leggen. Heel tevreden met de bijzondere beel
den reed ik naar de oprit om weer de stormvloedkering
op te rijden.
Maar uit een ooghoek zag ik een wild tafereel, waarbij
de veren in het rond stoven. Twee zilvermeeuwen wa
ren verwikkeld in een verwoed gevecht en ze sloegen
Vechtende zilvermeeuwen. foto Chiel Jacobusse
Twaalf en dertien mei was het eerste landelijke bijentelweekend. Bij
en hebben het moeilijk, goed om eens te kijken of er nog wilde
exemplaren te spotten zijn. Iedereen kon meedoen door een half
uur lang in de eigen tuin, op het balkon of in een plantsoen te tel
len. In Nederland werd op 371 plaatsen geteld. Zeeland deed het met slechts
tien tellingen wat minder goed. In zowel Oost-Zeeuws- Vlaanderen en
Zuid-Beveland werd op drie plekken geïnventariseerd. Op Walcheren en
Schouwen-Duiveland op twee plaatsen. Tholen en West- Zeeuws-Vlaande-
ren bleven wat achter. Bijen houden van warmte, maar ondanks het wat
frisse weer, werden er flink wat soorten gezien. De aardhommel werd in
Nederland het meest gezien. In Zeeland moet de aardhommel de eerste
plek delen met de honingbij, die net zo talrijk bleek. Helma van Baaren uit
Westenschouwen telde voor de eerste keer en dat bleek best moeilijk. Toch
wist ze vijf soorten op naam te brengen. Toplocatie in Zeeland was de tuin
van de familie Dobbelaar in Vogelwaarde, waar elf soorten werden vastge
steld. In deze tuin zijn veel goede biotoopjes aanwezig, zoals een zandheu
vel, een poel, inheemse beplanting, hoogstamfruit en een grote moestuin.
Ook staan er enkele bijenhotels. Maar het gaat niet alleen om aantallen en
soorten. De zoemende insecten zijn ook gewoon mooi om te zien. Ze zijn
prachtig behaard en soms is door de beharing heen een metallic kleurenpa-
troon zichtbaar. Verder zorgen de dieren voor de bestuiving van planten
waar wij van eten zoals vele soorten groenten en fruit. Ook in de vrije na
tuur zorgen ze voor bestuiving van bloemen. Zonder bestuiving geen zaden
en zonder zaden geen nieuwe planten. Telt u een volgende ronde ook mee?
Blauwe metselbij, een soort die op verschillende plekken in Zeeland aanwe
zig was. foto Lucien Calle
