de Scheldepolders
3 spectrum
226 mensen
moeten weg
Zaterdag 19 mei 2012
-
wÊÈÊÊÈÊêÊ$& v éi% $ÊÊÊÊÊÊk'4
komst te garanderen. De Antwerpse haven
is daarin een belangrijke factor. Rotterdam
is ook bezig met expansie, Le Havre even
zeer, eigenlijk alle havens in West-Euro
pa."
Antwerpen kan dus niet achter
blijven. En wil de haven in de
ze tijd nog groeien, dan moet
het verlies aan natuurwaarden
worden gecompenseerd. Zoals voor de aan
leg van de Tweede Maasvlakte in zee bij
Rotterdam ter compensatie een groot zee
reservaat is aangewezen. Vlaanderen zit in
hetzelfde schuitje als Nederland en alle an
dere lidstaten van de Europese Unie. Ant
werpen heeft wat dat betreft z'n lesje wel
geleerd. Paul Bautens, werkzaam in de Ant
werpse haven voor de Vlaamse natuur- en
milieuvereniging Natuurpunt, roept dat in
herinnering. Het Deurganckdok even ten
zuiden van het Scheldedorp Doel was eind
jaren negentig in aanbouw. Met verlies
aan natuurwaarden was geen rekening ge
houden, terwijl inmiddels wel, al in 1988,
de hele linkeroever van de Schelde was
aangewezen als Europees Vogelrichtlijnge-
bied. „We hebben alles gedaan om de wer
ken aan het Deurganckdok stil te leggen
en we hebben dat ook voor elkaar gekre
gen in 2001", vertelt Bautens niet zonder
trots.
Voor de Vlaamse regering en de Antwerp
se haven stond vanaf dat moment vast dat
economische groei hand in hand moest
gaan met natuurontwikkeling. Bautens:
„Later is daar nog bijgekomen dat maatre
gelen nodig waren om Antwerpen te vrij
waren van overstromingen." De aanleg
van een stormvloedkering even ten noor
den van Antwerpen viel af vanwege de ho
ge kosten. Besloten werd gecontroleerde
overstromingsgebieden aan te leggen. En
één daarvan is gepland in een deel van de
Doelpolders. Scheldewater zal er straks
twee keer per dag in- en uitstomen. Vol
gens de Vlaamse regering brengt dat te gro
te risico's met zich mee voor de 'woonkor-
rels' Ouden Doel en Rapenberg. Ze komen
in 'een kuip' te liggen. Het is mogelijk dij
ken aan te leggen, maar dat brengt weer
hoge kosten met zich mee.
Bautens werpt overigens verre van zich
dat de natuurbeweging 'vragende partij is
geweest Ouden Doel en Rapenburg' op te
offeren. „Blijft de bewoning, dan zal er wel
meer landbouwgrond voor natuur moeten
wijken, omdat er anders onvoldoende
wordt gecompenseerd en hersteld. Ik be
twijfel of lokale bestuurders en landbou
wers dat willen." Schepen Peter Deckers
van Beveren werpt dit ook op. „We drei
gen dan verzeild te raken in een discussie
over meer natuurcompensatie." Ouden
Doel, Rapenburg, de Scheldepolders, ze
zijn gevangen in een web van regeltjes die
voor buitenstaanders zo langzamerhand
onnavolgbaar zijn.
De trein dendert door in het
Vlaamse land net over de
grens met Zeeuws-Vlaanderen.
Er komen dit jaar nog allerlei
informatie- en inspraakrondes, maar in de
loop der jaren zijn al zoveel woningen en
boerderijen onteigend door de Vlaamse
overheid dat een weg terug haast onmoge
lijk lijkt. „Doel zal hoe dan ook verdwij
nen binnen zeven, acht jaar", voorspelt
schepen Deckers. „Er is al drie miljard ge
stoken in de ontmanteling, het weer op
bouwen zou nog eens vijf miljard kosten."
Hij spreekt in oude Belgische franken.
Tegenstand is er wel degelijk. Van de be
woners van de poldergehuchten, van de
actiegroep Doel 2020, van landbouworgani
satie Vlaams Agrarisch Centrum en van de
Erfgoedgemeenschap Doel 8c Polder. De
laatste groepering strijdt voor behoud van
het bedreigde erfgoed van Doel en zijn pol
ders. 'De Scheldepolders zijn de laatste ge
tuigen van een uniek landschapsverhaal
met een grote historische waarde'. Het klei
ne Prosperdorp aan de Nederlandse grens
mag als zoenoffer blijven. Bewoners van
de poldergehuchten krijgen de kans zich
daar te vestigen. Dominique Franckaert
van bed en breakfast De Zilte Schorre in
Ouden Doel moet er niet aan denken en
vraagt zich of zij wel voldoende gecompen
seerd zal worden. „Het land verkeert in cri-
De andere kant van de medaille is dat er
ook kansen liggen. Niet alleen voor de Ant
werpse haven dat met de Saeftinghe-ont-
wikkelingszone, al dan niet met container
dok, weer tientallen jaren vooruit kan,
maar ook voor toerisme. Tot uit het Franse
Lille komen nu al vogelaars naar bestaande
nieuwe natuurgebieden in de Scheldepol
ders. Schepen Deckers van Beveren ziet in
samenwerking met de gemeente Hulst tal
van mogelijkheden, voor fietsers, wande
laars en 'ruitertoerisme'.
Een Europees project staat daarvoor in de
steigers. Bautens van het Natuurpunt stelt
enthousiast vast dat er straks 'een uniek na
tuurgebied van vijfduizend hectare' ligt, in
clusief het te ontpolderen deel van de Pro-
sperpolder, de Hedwigepolder plus het
Verdronken Land van Saeftinghe. En Pro
sperdorp mag daarin achterblijven als reli
kwie van een uitgewist polderverleden.
Het is een keuze.
In de bedreigde Scheldepolders
wonen nog 226 mensen, ver
deeld over 110 woningen. In het
hele gebied staan in totaal 349 hui
zen, waarvan het merendeel dus
leegstaat. Dit komt vooral door de
ontvolking van Doel.
Slechts 21 van de 210 woningen
zijn er nog bewoond. Van de pak
weg 1300 bewoners die het Schelde
dorp in 1972 telde, zijn er slechts 38
over. Ouden Doel heeft nu meer
inwoners, vijftig.
Van de 349 woningen in de be
dreigde Scheldepolders zijn er al
288 eigendom van de Vlaamse over
heid, 61 zijn nog in particuliere han
den. Ouden Doel springt er ook
wat betreft het aantal privéwonin-
gen uit. Van de 33 huizen in het ge
hucht zijn er 16 privébezit.
Het slopen van woonkernen om
economische of andere redenen is
overigens geen unicum. In de
Zeeuws- Vlaamse Kanaalzone zijn
midden jaren negentig Boerengat,
Axelse Sassing en Koegorsstraat
van de kaart geveegd om grote che
mische bedrijven als kunstmestfa-
briek Yara en Dow de ruimte te bie
den binnen de strengere milieure
gels. Deze drie buurtschappen tel
den samen 118 woningen.
