ii spectrum
De autoverkopers staan er alleen voor
Zaterdag 28 april 2012
Reizigers bij tramlijn 1. Op de zijkant van de tram staat Kaliningrad in het klein afgebeeld met rechts daarvan het grote Rusland. De verbindende leuze luidt: 'Wij zijn Russen.
worden voor samenwerking. Een eerste
stap is in de maak. De Russische minister
van Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov, en
zijn Poolse collega, Radoslav Sikorski, kwa
men eind 2011 overeen twee Poolse zones
visumvrij te maken voor inwoners van Ka
liningrad. Een dagje Gdansk ligt binnen be
reik. De Polen op hun beurt mogen door
heel Kaliningrad visumvrij reizen.
Aleksej Ignatijev, directeur van een bureau
voor regionale, economische ontwikkeling
in Kaliningrad, benadrukt het belang van
visumvrij reizen. In zijn werkkamer is het
verleden niet ver weg. Kaarten van
Königsberg, waaronder een originele plat
tegrond uit 1945 met de Adolf Hitlerstras-
se, hangen aan de muur. „Je moet het zien
als een Baltische samenwerking. Het gaat
niet alleen om Kaliningrad, maar om de sa
menwerking met de landen om ons heen.
Hoe gaat dat werken in de praktijk? Hoe
werkt het op zakelijk niveau? Hoe ver
loopt de grensbewaking? Dat kunnen we
testen met het oog op afschaffing van het
visum tussen de EU en Rusland."
Ignatijev (53) ziet het helemaal zitten. Een
visumvrij regime moet Kaliningrad naar
een hoger niveau tillen. „Het vormt een sti
mulans om zelf te veranderen. Wij kun
nen aan de andere kant kijken hoe het
daar gebeurt. Door samen te werken met
bedrijven. Door op reis te gaan. Onze
markten moeten concurreren met die uit
NOORWEGEN
Kaliningrad
POLEN LITOUWEN
RUSLAND
I Moskou
Polen, waar de prijzen lager liggen."
Vooruitgang is ook het streven van Elmira
Chajmoerzina (38), voorzitter van de regio
nale afdeling van Verenigd Rusland. In
haar werkkamer hangt links een portret
van Vladimir Poetin, rechts van Dmitri
Medvedev. „Het is ook onze droom. Kali
ningrad moet het kruispunt worden van
cultuur, geschiedenis en kennis."
Maar de Rusissche regering manoeuvreert
behoedzaam. Chajmoerzina weet dat in
Moskou gediscussieerd wordt over de sta
tus van Kaliningrad. Voorzichtig, want
Moskou vreest voor een herhaling van het
uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Dat ook
Rusland wordt uitgekleed. In de noordelij
ke Kaukasus klinkt de roep' om meer zelf
standigheid. In de Oeral en Siberië gaan
stemmen op om meer macht naar zichzelf
toe te trekken. Moskou houdt de regio's
graag onder controle. Eigenzinnigheid
heeft het Kremlin liever niet. „Kaliningrad
is één van de 83 ondergeschikten", zegt de
goedlachse Chajmoerzina. „De meest wes
terse, maar wel de kleinste. Als Kalinin
grad eigen regels krijgt, gaan andere gebie
den in Rusland dat ook eisen."
De inwoners van Kaliningrad willen niets
liever dan dat ze zonder problemen kun
nen reizen naar Europa. Zoals schoon
heidsspecialisten Galina Silova (38) en Jele-
na Lenjo (48), slager Oleg Vaviken (39) of
de 25-jarige barman Dmitri. Hij bezit café
Nordberg. Dat was vroeger een Duitse ne
derzetting. Inmiddels maakt het deel uit
van Kaliningrad. „Op deze manier hebben
we weinig perspectieven. Als ik over land
naar Rusland wil, moet ik een visum beta
len. In Polen is de groente goedkoper,
maar daar kan ik nu niet zomaar naar toe.
Ik kan ook niet met mijn vriendins zoon
naar een Pools waterpark. Wij, en alle lan
den, moeten elkaar helpen."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Er rijdt amper een auto van Russi
sche makelij door de straten van
Kaliningrad. Een reclamebord
laat zien waar de auto's wel van
daan komen. 'Transport per vrachtwa
gen. Van Europa naar Kaliningrad. Twee
tot acht plaatsen'. Met de vrachtwagen
worden nieuwe auto's uit Europa ge
haald. Het bord hangt aan een hek van
een automarkt. Zevenhonderd Europese
auto's staan binnen de omheining te
wachten op een koper. Dat duurt langer
dan 3 jaar geleden, bromt de autoverko
per Igor chagrijnig in zijn kantoor, dat
hij deelt met zijn collega's Vladimir en
Aleksandr. „Een auto levert 500 euro
winst op. Vroeger verkocht ik één wagen
per week, nu per twee maanden." De re
den is dat de buitenlandse auto's fors
duurder werden. De Russische regering
verhoogde in 2009 de importtarieven om
zo de nationale auto-industrie te bescher
men. Kaliningrad genoot juist van de la
gere tarieven. Nu kost een auto minstens
10.000 euro meer, claimt Vladimir.
De autoverkopers lieten het er in 2009
niet bij zitten. Ze gingen de straat op uit
protest Dat dijde uit. Ontevreden werk
nemers uit onder meer de zorg en het on
derwijs sloten zich aan. In januari 2010
waren het er tienduizend. Ze eisten het
vertrek van gouverneur Georgi Boos van
Kremlinpartij Verenigd Rusland.
Moskou schrok, ontsloeg Boos en be
noemde Nikolaj Tsoekanov tot zijn op
volger. „Kaliningrad ligt ver van de
macht", legt oppositielid Konstantin
Dorosjok uit. „In het centrum van Euro
pa en met specifieke mogelijkheden."
Dorosjok gold als de initiatiefnemer van
de protesten. Hij was autoverkoper,
maar had het gevoel niets te kunnen uit
richten. In een verlangen naar verande
ring koos hij voor de politiek. Het heeft
nog niks opgeleverd, vertelt Dorosjok.
„De monopoliepositie van Verenigd Rus
land en de hoge corruptie, niks is veran
derd. De macht vertegenwoordigt nog al
tijd het zakenleven."
Eén partij vormt de luis in de pels. De Pa
triotten van Rusland organiseerden in
2008 kleine protesten tegen de sluiting
van een ziekenhuis en gingen mee in de
latere demonstraties. De beweging zit
met twee vertegenwoordigers in het re
gionale parlement.
„Mensen zien ons als de belangrijkste vij
and van Verenigd Rusland", verklaart
parlementslid Michail Tsjesalin. Hij somt
de successen op, die de patriotten heb
ben bereikt. „Boos is verdwenen. De mi
nister van Gezondheidszorg stapte op.
Het ziekenhuis dat dicht moest, bleef
Open. Veteranen en leraren hebben socia
le garanties gekregen."
Maar de autoverkopers in Kaliningrad
staan er alleen voor. Na de protesten is
hun situatie onveranderd. De overheid
moet daarom niet denken dat de onvre
de is weggeëbd, waarschuwt Tsjesalin:
„De mensen wachten af wat gouverneur
Tsoekanov doet"
