Festival als opmaat
voor nieuw museum
SI
PflBÏ
1
een beter bestaan
3 spectrum
i
Zaterdag 28 april 2012
Het nieuwe museum opent in het voorjaar van 2013 de deuren.
Het gebouw van de Red Star Line in de oude situatie.
De monumentale gebouwen van
de Red Star Line aan de Rijnkaai
in Antwerpen worden voor zo'n
17 miljoen euro verbouwd tot museum
over de landverhuizingen naar de Verenig
de Staten. De bouw is onderdeel van de
herontwikkeling van de wijk Het Eilandje
in het oude havengebied van Antwerpen,
waar het vorig jaar geopende MAS (Mu
seum aan de Stroom) zich ook bevindt.
De deuren van het Red Star Line Museum,
de Belgische variant van de Holland-Ame
rika Lijn, openen voorjaar 2013. Het mu
seum vertelt het verhaal van de legendari
sche scheepvaartmaatschappij en haar pas
sagiers, die in Antwerpen koers zetten
naar een nieuw leven. Een jaar voor ope
ning nemen kunstenorganisatie Antwer
pen Open en het toekomstige museum
het publiek alvast mee terug naar de hoog
tijdagen van de rederij, tijdens het Red
Star Line Festival vanaf vandaag, 28 april,
tot 13 mei.
Het festival biedt een keur aan activiteiten,
van muziektheater, boottochten, vertellin
gen, wandelingen, bouwbezoeken en ten
toonstellingen. Dit alles vindt plaats in en
rondom de museumlocatie aan de Schelde
die bereikbaar is via de Montevideostraat
3, en ook op enkele andere plekken in de
stad. De meeste evenementen zijn gratis
en zonder reservering toegankelijk.
Uitgebreide informatie over het festivalpro
gramma is te vinden op:
www.redstarline.be
Gebouwen
Red Star Line 1
Rijnkaai
Antwerpen
straat
5
ANTWERPEN
Waaslandtunneh
MAS
eten en slapen in houten barakken. Onge
looflijk onhygiënische toestanden heer
sten daar. Veel reizigers hadden last van
zeeziekte en dat liet overal zijn sporen na.
Met de eerste schepen duurde de
overtocht twee weken. Later
kwamen er snellere boten en
nam de reis naar New York tien dagen in
beslag. Daar moesten de immigranten on
der meer een strenge medische keuring on
dergaan om tot de Verenigde Staten te
worden toegelaten. Ongeveer twee pro
cent werd de toegang geweigerd; vaak we
gens ernstige, chronische aandoeningen,
mentale ziekten of criminele achtergron
den. Die passagiers werden zonder pardon
met de eerstvolgende boot op kosten van
de rederij terug naar Europa gestuurd. Zo
werden heel wat gezinnen onverhoeds uit
elkaar getrokken.
Aloijsius' oom Henricus was dat station
bijna twintig jaar eerder met succes gepas
seerd, toen ook hij huis en haard in Clinge
verliet voor een betere toekomst aan de an
dere kant van de wereld. Henricus was het
tiende kind uit een groot boerengezin van
vijftien kinderen, en landbouwers hadden
het ook in de Zeeuws-Vlaamse grensstreek
aan het einde van de negentiende eeuw
erg moeilijk om het hoofd boven water te
houden. Ze hadden een groot gezin, maar
niet genoeg land. Oogsten mislukten en
lukten ze wel, dan kregen de boeren er
steeds minder geld voor. Wie durfde, pak
te zijn koffers en ging weg. Op zoek naar
een beter leven in de lonkende 'Nieuwe
Wereld'.
Vrijgezel Henricus trok de stoute schoe
nen in 1903 aan en liet zich op 27-jarige
leeftijd uitschrijven uit het bevolkingsregis
ter van de gemeente Clinge. Eenmaal in
Chicago verdiende hij de kost als onge
schoold arbeider. Informatie uit de elektro
nische databank van de Mormoonse kerk
leert, dat hij op 4 januari 1904 in Chicago
trouwde met de dan negentienjarige Marie
van Gerrewey, een buurmeisje, zeg maar,
want zij was afkomstig van de Belse Kling.
Ze kregen samen vijf kinderen. Henricus
liet zijn (niet alleen) voor Amerikanen on
uitspreekbare familienaam bij zijn naturali
satie tot Amerikaan officieel veranderen in
Henry Pyssler.
Het American Family Immigration History
Center is een andere databank op het web
waar eenvoudig gegevens te vinden zijn
van 25 miljoen mensen die via het immi
gratiecentrum op Ellis Island in de haven
van New York de VS binnen zijn geko
men. Hier kom je ook de namen tegen van
beroemde immigranten die in Antwerpen
scheep gingen, zoals operazanger Enrico
Caruso (1904), psychotherapeut Sigmund
Freud (1909), filmartiest Charlie Chaplin
(1912) en Nobelprijswinnaar Albert Ein
stein (1921).
Hun levensverhalen zijn keer op keer
breed uitgemeten in de media. Bij Louis
en Henri is dat uiteraard niet het geval. De
brieven van Louis aan zijn petekind bij
voorbeeld, zijn vermoedelijk per ongeluk
ooit eens verloren gegaan in de traditione
le voorjaarsschoonmaak. Verder is bij nog
levende familieleden weinig bekend over
het leven van de Pysslers.
Hoe het dan afgelopen is met de veronder
stelde miljoenenerfenis van mijn vaders
suikeroom? Tijdens stamboomonderzoek
heb ik zoals gezegd in diverse databanken
op het internet toch nog verrassend veel
kunnen achterhalen. Zo werd Aloijsius op
zijn 28e genaturaliseerd tot Amerikaan en
liet bij die gelegenheid zijn naam officieel
veranderen in Louis de Pyssler. Hij was ge
trouwd met Lena Sneiders, die drie kinde
ren uit haar eerste huwelijk meebracht.
Louis en Lena kregen kort na hun huwe
lijk in 1930 samen nog een vierde kind,
zoon Richard.
Miljonair is Louis nooit geworden of hij
moet een prijs in de loterij gewonnen heb
ben. Volgens gegevens uit het Amerikaan
se bevolkingsregister was hij conciërge van
een blok appartementen. Kapotte lampen
vervangen, verstopte gootstenen ontstop
pen, eenvoudige liftreparaties uitvoeren en
meer van dat soort simpele klussen. Geen
vetpot dus.
Het gezin woonde aan Rhodes Avenue in
Chicago, in de buurt van Lake Michigan en
was daar kennelijk niet al te krap behuisd.
Een vrijgezelle Zweedse collega van Louis,
ene Joseph Swan, woonde bij het gezin
van vijf als onderhuurder in.
De conclusie van het verhaal is duidelijk;
de dollartekens kwamen uiteindelijk niet
verder dan mijn vaders ogen. Nooit werd
zijn bankrekening vanuit de Verenigde Sta
ten eens flink gespekt. Onze familie is wel
een mooi verhaal over landverhuizers rij
ker. En dat is ook veel waard.
