AGRARISCH ONDERNEMER
jp ABNAMRO
BOERDERIJ VANDAAG 2012 PAGINA 4
Marc van der Lee (Vion): eigenwijs is ook wijs
Pierre Berntsen (ABN Amro): veelzijdigheid met passie
Pierre Berntsen, directeur Agrarische Be
drijven bij ABN Amro: "De agrarische on
dernemer in dit land is van oudsher een
vakbroeder die met passie voor zijn die
ren en planten zorgt. Anno 2012 komt bij
het ondernemerschap in de land- en tuin
bouw meer kijken. Veelzijdigheid is een
van de kernkwaliteiten van de onderne
mer die vooruit wil.
Zelfkennis is zo'n kwaliteit die eigenlijk
onontbeerlijk is voor een goede onder
nemer. Een topper onder de agrariërs
weet wat hij wil, weet wat hij kan. Hij
laat zich ondersteunen maar houdt zelf
de regie en eindverantwoordelijkheid.
Het is een type waar mensen graag voor
en mee werken. Hij heeft lef, maar is ze
ker ook van de risico's bewust.
Een plan hebben, daar gaat het om.
Daarvoor heb je een visie nodig die je
vervolgens vertaalt naar doelen. Daar
komt een plan ofwel strategie uit voort.
Klinkt nogal theoretisch, maar is volgens
mij wel de essentie van het ondernemer
schap. In zo'n plan houd je rekening met
de afzet, omgeving en organisatie. De
exploitatie moet ook rondgezet kunnen
worden en, zeker niet op de laatste
plaats, het plan past bij de ondernemer.
Waak ervoor dat je niet altijd op je tenen
moet lopen of geen tegenvallers kunt
opvangen. Een plan hebben is één, uit
voeren is twee. De ondernemer die zich
onderscheidt van zijn collega's kan orga
niseren, heeft goed cijfermatig inzicht, is
een doorzetter en heeft lol in verande
ring. Passie en plezier zijn zeker ook be
palend voor succes. De echte ondernemer
wil samenwerken en zijn grenzen verleg
gen en is bovendien leergierig. Hij kent
het verschil tussen optimaal en maximaal.
En dan nog iets. Een boer of tuinder die
nooit de fout bij zichzelf zoekt, komt
niet ver. Mijn advies is: kijk als onderne
mer eerst wat je zelf anders of beter kunt
doen voordat je je partner, zoon of voor
lichter aanspreekt.
Niet iedere ondernemer hoeft te beschik
ken over al die kwaliteiten. Een agrariër
150 koeien. Andersom trouwens ook. Er
zijn grote ondernemers die qua vakken
nis en marktgerichtheid ver boven de
middelmaat uitsteken, die hun medewer
kers verantwoordelijkheid geven. Maar
die vind je ook onder ondernemers met
een relatief klein bedrijf. Bedrijfsgrootte
is op zich geen kwaliteit van een onder
nemer, zeker niet. Het gaat er veel meer
om datje zorg en aandacht besteedt aan
je product. Of dat nu een varken is of een
paprika. Zeker, Vion doet zijn best om
het ondernemerschap van zijn leveran
ciers op een hoger peil te brengen. Bij
voorbeeld via individuele begeleiding, de
opzet van marktconcepten en groepsbij
eenkomsten. Er bestaat een groot ver
schil in ondernemerschap in de veehou
derij, en dus is er ruimte voor verbete
ring. Hoe beter de grondstof, hoe beter
wij onze producten tot waarde kunnen
brengen."
Foto Bert Jansen
Jan Breembroek (Flynth): ken je klant en buur
Jan Potijk (ForFarmers): echte ondernemer wil groeien
drijf naar handelt. Dat valt mijns inziens
ook onder marktgerichtheid.
Net als in andere sectoren heb je in de
land- en tuinbouw
goede en minder
goede onderne
mers. Dat is bij
ForFarmers niet
anders. Ik heb niet
de arrogantie om
te zeggen dat het
ondernemerschap
bij onze klanten beter is ontwikkeld dan
bij de concurrent. Bovendien, wij zijn blij
met elke klant. Dat neemt niet weg dat
wij wel proberen het ondernemerschap
op een hoger peil te brengen. Dat doen
wij bijvoorbeeld met ons innovatiefonds
Farmers for Farmers en de inzet van spe
cialisten. Maar de ondernemer is verant
woordelijk, wij gaan niet op zijn stoel zit
ten."
Foto Michel Zoeter
Jan Potijk, commercieel directeur van
veevoederbedrijf ForFarmers: "Een goe
de agrarische ondernemer levert uitste
kende prestaties in zijn tak van sport, of
hij nu champignons teelt, koeien melkt
of biggen produceert. De betere onder
nemer is een vakman, weet alles van zijn
product en is doorlopend bezig om de ef
ficiency te verbeteren. Groei van het be
drijf is een logische consequentie; be
drijfsontwikkeling en ondernemerschap
horen bij elkaar. Ik zeg daar wel iets bij:
de betere ondernemer brengt precies in
kaart wat de risico's zijn. Hij durft, maar
neemt geen onverantwoorde risico's.
De topondernemer hoeft niet per se in
novatief te zijn. Hij moet de ontwikkelin
gen in zijn vakgebied wel nauwlettend
volgen en innovaties van anderen over
nemen als dat op zijn eigen bedrijf gun
stig kan uitpakken. Je hoeft niet altijd
zelf voorop te lopen. De echte vernieu
wers betalen vaak leergeld, dan kun je
misschien beter iets later instappen. Het
is dan wel nodig dat je weet wat er in je
eigen sector gebeurt.
Boeren en tuinders zijn onderdeel van de
maatschappij, ze worden kritisch ge
volgd. Wie zijn stal of kas niet uit komt,
vangt weinig signalen op. In mijn visie
zijn ondernemers alert, houden hun
ogen en oren open en doen iets met wat
ze zien en horen. Draagvlak en accepta
tie zijn cruciaal voor de sector op langere
termijn. Dat wil niet zeggen datje aan
elke wens van iedere afnemer of buur
vrouw tegemoet moet komen. De buur
man heeft niet altijd gelijk. Onredelijke
eisen hoefje niet in te willigen.
Niet elke agrarische ondernemer hoeft
marktgericht te zijn. In de melkveehou
derij is het belangrijker dat de zuivelver-
werkende industrie weet wat de consu
ment wil dan dat elke melkveehouder
zich daar op oriënteert. Het is natuurlijk
wel handig als je iets weet van de zuivel-
markt, maar ik vind het belangrijker dat
de melkleverancier de signalen van zijn
verwerker opvangt en daar op zijn be
Jan Breembroek, directeur Agro Advies
bij accountants- en adviesbureau Flynth:
"Een topondernemer in de agrarische
sector heeft oog voor markt en maat
schappij. Hij weet wat er onder consu
menten speelt, signaleert hoe wensen
veranderen en houdt daar in zijn afzet
strategie rekening mee.
Sterker nog, de topondernemer weet ex
tra inkomsten te genereren door zijn
product zo op de markt te brengen dat
de consument wordt verrast en er goed
,voor betaalt. Of het nu gaat om smaak of
om verpakking. Zeker, dat laatste ook. Ik
ken een potplantenkweker die zijn plan
ten in fraaie potten zet en zo op de.
markt brengt. Slim, daarmee onder
scheidt deze ondernemer zich van zijn
collega's. Er zijn varkenshouders die hun
vlees onder een speciale merknaam ver
markten. En vollegrondsgroentetelers
die hun product verwerken en daarmee
een lucratieve niche hebben gevonden.
Veel boeren en tuinders leveren hun pro
duct aan verwerkende bedrijven zoals
zuiveleoöperatie FrieslandCampina. Daar
zitten natuurlijk ook echte ondernemers
onder. Zij denken mee met hun coöpera
tie, leveren ideeën aan en lopen voorop
als het gaat om verduurzaming. Actief
meedoen, dat kenmerkt de goede onder
nemer die een grondstof levert.
Een topondernemer doet zijn dagelijkse
werk zorgvuldig en kijkt vooruit. Hij be
paalt zijn doelen op lange termijn en
kiest een doelbewuste strategie. Kortom
hij heeft een plan en kan organiseren.
Durven kiezen, dat is een eigenschap
waarmee de echte ondernemer zich on
derscheidt van zijn gemiddelde collega's.
Schaalgrootte
en onderne
merschap
staan overi
gens los van
elkaar. Er zijn
ondernemers die met een tuinbouwkas
van een halve hectare een uitstekend
rendement halen. Dan moet je wel een
product hebben waarmee je de consu
ment verrast.
De omgeving is belangrijk. Wie zijn bu
ren kent en rekening houdt met hun
wensen en klachten bouwt sympathie op.
Wie zijn agrarische buurman niet kent,
schrijft al gauw een bezwaarschrift als
deze een nieuwe stal wil bouwen.
De kostprijs is belangrijk, zeker voor de
genen die een buikproduct leveren. Dan
gaat het vaak om de laatste cent. Maar
voor ondernemers die hun product zelf
vermarkten, ligt dat anders. Zij moeten
hun vizier richten op de wens van hun
klant.
Het is onze uitdaging is om kansen die zij
zien om te zetten in realistische plannen
die uitvoerbaar en financierbaar zijn.
Internationaal wordt enorm opgekeken
tegen de prestaties van boeren en tuin
ders in Nederland. Ik zie veel goede on
dernemers, ook in deze moeilijke tijd."
Foto Koos Groenewold
die zijn product zelf vermarkt, heeft an
dere competenties nodig dan zijn collega
die levert aan de verwerkende industrie.
Verkoop- en commu
nicatievaardigheden
zijn voor de eerste
van groter belang
dan de tweede. Als
bank kijken we na
tuurlijk ook naar ondernemerskwalitei
ten. Bij degene die zijn bedrijf wil ver
dubbelen en daarvoor veel geld nodig
heeft, leggen we de lat hoger dan bij de
gene die kleine stappen zet. Dat zal ie
dereen trouwens begrijpen.
Als bank staan we uiteindelijk toch aan
de zijlijn. We begeleiden, stellen kritische
vragen, brengen mogelijkheden in beeld.
De ondernemer is verantwoordelijk voor
zijn eigen beslissingen. Daarvoor is hij
ondernemer geworden."
Foto Ton Kastermans
Marc van der Lee, directeur communica
tie bij voedingsmiddelenbedrijf Vion
Food Group: "Een topondernemer in de
agrarische sector beheerst allereerst zijn
vak. Op het terrein van vakkennis pres
teert hij bovengemiddeld.
Maar dat niet alleen. Een brede oriënta
tie op markt en samenleving is ook een
essentieel onderdeel van het agrarisch
ondernemerschap. De echte ondernemer
is doorlopend bezig om te analyseren
wat er gebeurt buiten zijn melkstal, var
kensstal of tomatenkas. Hij moet midden
in de samenleving staan, weten wat de
tegenwoordige consument verlangt, aan
voelen wat de sentimenten zijn en daar
vervolgens in zijn bedrijfsvoering slim op
inspelen. Een goede ondernemer weet
wat de afnemer van hem verwacht.
Vergeet niet het aspect durf. De echte
ondernemer toont durf, en dan heb ik
het vooral over durf om te veranderen,
risico's te nemen. Vroeger zeiden ze wei
eens: 'jij bent te eigenwijs om voor een
baas te werken, dan word je maar boer'.
Eigenwijsheid heeft een negatieve la
ding. Maar eigenwijs betekent voor mij
ook dat je een eigen wijze kiest om je be
drijf te ontwikkelen. Dat vraagt durf om
buiten de gebaande wegen te gaan. Ei
genwijs is ook wijs. Een goede onderne
mer in de land- en tuinbouw is ook kos
tenbewust, want anders sta je buiten de
markt. Toch vind ik het belangrijker dat
de ondernemer zich meer oriënteert op
de wensen van de consu
ment dan zuiver op zijn
kostprijs. Wie aan de
wensen voldoet, bindt
zijn klanten, ook op lan
ge termijn. Dan gaat het
om kwaliteit, veiligheid
en duurzaam geprodu
ceerd. Om smaak en be
leving. Omvang van het
bedrijf, de schaalgrootte,
zegt weinig over de mate van onderne
merschap. Ik ken topondernemers met 50
koeien en middelmatige bedrijven met
