Agrarisdtijf\
Ondernemer
Rundveehouder en suikermaisteler Giel Hermans, Agrarisch Ondernemer 2011: "Een ondernemer is allereerst kwaliteits
bewust." Foto Petra Vos
Wat noemen ze dan wel? We praten met Jan Potijk,
commercieel directeur van veevoederbedrijf ForFar-
mers. Hij zegt: "De betere ondernemer is een vakman,
weet alles van zijn product en is doorlopend bezig om
de efficiency op zijn bedrijf te verbeteren." Volgens
Potijk zoekt de echte ondernemer steeds naar nieuwe
wegen om zijn bedrijf te ontwikkelen. "Hij durft,
maar neemt geen onverantwoorde risico's."
Topondernemer
We gaan langs bij Marc van der Lee, directeur com
municatie bij voedingsmiddelenbedrijf Vion Food
Group, een grote vleesverwerker. Hij zegt: "Een top
ondernemer weet wat de consument verlangt, voelt
aan wat de sentimenten zijn en speelt daar vervolgens
in zijn bedrijfsvoering handig op in."
Van der Lee noemt meer kenmerken van onderne
merschap. Deze bijvoorbeeld, ongetwijfeld doelend op
de branche waarin Vion zelf opereert: "Een goede on
dernemer weet precies wat de afnemers van zijn pro
ducten van hem verwacht."
Naar nummer drie, Jan Breembroek, directeur van
Agro Advies bij het accountants- en adviesbureau
Flynth (voorheen Gibo). Volgens hem weet de echte
ondernemer extra inkomsten te behalen door zijn
product zo op de markt te brengen dat de consument
wordt verrast en er goed voor betaalt. "Dan heb ik het
over smaak, kleur, vorm en ook over de verpakking."
Breembroek verhaalt over een potplantenteler die
meer geld verdient aan de pot dan aari de plant.
"Kwestie van slim ondernemerschap."
Dan de bankier, Pierre Berntsen, directeur Agrari
sche Bedrijven bij ABN Amro. Hij heeft zich goed
voorbereid, noemt in sneltreinvaart tientallen kern-
merken van ondernemerschap. We pakken er een uit:
"Een plan hebben, daar gaat het om. Daarvoor heb je
een visie nodig die je vervolgens vertaalt naar doelen.
Daar komt weer een strategie uit voort." Berntsen
zegt ook: "Een boer of tuinder die nooit de fout bij
zichzelf zoekt, komt niet ver. Een goede ondernemer
onderzoekt eerst wat hijzelf beter had kunnen doen
voordat hij zijn zoon of voorlichter de schuld geeft."
Ze pakken allemaal hun eigen invalshoek, zich daar
bij baserend op ondernemers waarmee zij een zakelij
ke relatie hebben. Toch zijn er ook wel degelijk over
eenkomsten. Alle vier noemen vakkennis en passie.
En ook maatschappelijke oriëntatie. Pardon? Van der
Lee legt uit: "Een topondernemer is altijd bezig om te
analyseren wat er gebeurt buiten zijn melkstal of to-
matenkas. Hij staat midden in de samenleving." En
Potijk zegt het zo: "Een óndernemer is alert, houdt
zijn ogen en oren open en doet daar iets mee. Draag
vlak en acceptatie zijn cruciaal voor de toekomst van
zijn bedrijf." -
Nog een overeenkomst. Schaalgrootte van het be
drijf en ondernemerschap hebben niets met elkaar te
maken. De man van Vion, Van der Lee, licht dit state
ment als volgt toe: "Ik ken topondernemers met 50
koeien en rommelaars met 150 koeien. Andersom
trouwens ook." Daar zijn de anderen het allemaal
vierkant mee eens.
Kwaliteitsbewust
Wat kenmerkt de echte agrarische ondernemer, luidt
nog steeds de vraag. Wie kan dat nou beter beant
woorden dan de Agrarisch Ondernemer van 2011? Op
weg naar het Limburgse Kessel, waar rundveehouder
en suikermaisteler Giel Hermans nog steeds teert op
de roem die hem vorig jaar ten deel viel.
Een ondernemer is allereerst kwaliteitsbewust,
zegt Hermans. "Als je geen topkwaliteit produceert,
kom je in de markt van prijsvechters en kiloknallers
terecht. In die markt heb ik nooit gezeten, wil ik ook
niet zitten."
Volgens de winnaar van vorig jaar is de betere on
dernemer leergierig. "Blijven leren, je hele leven
lang, is een must. Op school leer je een manier van
denken aan. Dat is de basis. In de praktijk, thuis op
het bedrijf, leer je alles over planten, dieren en ma
chines. Vervolgens is het belangrijk om op onderde
len bij te scholen. Doe ik trouwens te weinig."
Hermans noemt marktgerichtheid. Hij geeft kritiek
op zijn collega's. "Veel boeren en tuinders zijn niet
met de markt bezig. Ze leveren aan hun coöperatie,
net zoals hun vader deed. Denken verder niet na. Ik
vind datje altijd alert moet zijn. Kun je jouw product
ook elders verkopen?"
Moet de echte ondernemer tussen de gemiddelde
boeren en tuinders niet vooral innovatief zijn? Her
mans zet onmiddellijk een kanttekening: "Hij moet
innovatief zijn, zeker, maar hij loopt niet te ver voor
de muziek uit. De echte voorlopers halen de kastanjes
uit het vuur en lopen klappen op, vooral in financieel
opzicht."
We laten de beste agrarische ondernemer van vorig
jaar weer gewoon zijn werk doen en gaan te rade bij
het befaamde landbouwkundige instituut LEI, onder
deel van Wageningen Universiteit. Welke medewer
ker weet alles over agrarisch ondernemerschap? De
perswoordvoerder kijkt mee op de eigen website en
concludeert uiteindelijk dat de vragen gesteld moeten
worden aan Volkert Beekman, hoofd van de sectie
Ondernemerschap, Kennis Innovatie wan het on
derzoeksveld Sector Ondernemerschap.
Welnu Volkert Beekman, ook voor u de vraag: wat
kenmerkt de echte agrarische ondernemer? De we
tenschapper wordt overvallen door de vraag, maar
steekt na een korte adempauze toch van wal. "De be
tere ondernemer heeft een antenne voor zijn omge
ving, weet wat consumenten willen, kent zijn buren.
Met die antenne vangt hij signalen op die hij vervol
gens kan vertalen naar zijn bedrijf."
Beekman heeft het over signalen uit de samenle
ving over dierenwelzijn, gebruik van antibiotica bij
dieren en bijvoorbeeld ammoniakuitstoot, kortom
over boodschappen die te maken hebben met duur
zaamheid van de agrarische bedrijfsvoering. "De on
dernemer onder de ondernemers verzet zich niet, in
tegendeel, hij honoreert de wensen en weet daar ex
tra rendement uit te halen."
De tweede kernkwaliteit volgens Beekman: graag wil
len samenwerken. "De betere ondernemer gaat een
intensieve relatie aan met leveranciers en afnemers."
Samenwerking
Samenwerken kan ook betekenen dat de ondernemer
zijn productieketen verkort doordat hij de tussenhan
del passeert. De pluimveehouders die Rondeel-eieren
produceren voor Albert Heijn zijn daarvan een goed
voorbeeld, zegt Beekman.
Samenwerking kan ook met geheel andere partners
zoals zorginstellingen, recreatieondernemers of
koks. Verbindingen tot stand brengen en onderhou
den vraagt veel van een ondernemer. De betere weet
hoe hij dat aanpakt." Vlak voordat we de telefoon op
hangen, zegt Beekman nog gauw: "Een ondernemer
is natuurlijk allereerst een vakman, laat ik dat alsje
blieft niet vergeten te zeggen. Hij heeft zijn bedrijfs
voering tiptop in orde en weet over de jaren heen ge
middeld een fatsoenlijk inkomen te verdienen."
Wat kenmerkt de echte agrarische ondernemer,
was de vraag. Er blijken vele antwoorden mogelijk.
De vijf ondernemers die in deze krant aan het woord
komen, laten zien wat zij onder ondernemerschap
verstaan. Zij doen het gewoon. Dat is eigenlijk veel in
teressanter.
