AGRARISCH ONDERNEMER
BOERDERIJ VANDAAG 2012 PAGINA 2
Topondernemers
passie, lef en visie
Welke boer of tuinder komt in aanmerking voor de verkiezing van de
Agrarisch Ondernemer van het Jaar? Ofwel wat zijn de kernkwaliteiten
van topondernemers? Agrarisch vakblad Boerderij Vandaag laat zich
voeden door kenners uit de wereld van wetenschap en agribusiness. Een
verhaal over passie, lef en maatschappelijk draagvlak.
DOOR AART VAN COOTEN
Wat kenmerkt de echte onderne
mer in de agrarische sector?
We maken een rondgang langs
deskundigen uit de land- en
tuinbouw. Bellen met weten
schappers van Wageningen
UR, laten toppers uit de agrari
sche industrie aan het woord. Van bankier tot vee-
voerfabrikant, van accountant tot vleesverwerker. En
natuurlijk de Agrarisch Ondernemer van 2011.
Ondanks de simpele vraag wat de echte onderne
mer kenmerkt, passeert een scala aan antwoorden de
revue. Er vallen woorden als lef, passie en doorzet
tingsvermogen. De een legt de nadruk op zelfkennis,
de ander op cijfermatig inzicht. Vrijwel iedereen
spreekt over vakkennis en marktgericht denken. En
wie geen toekomstplan heeft en een strategie om zijn
doelen te bereiken, wordt nooit een topondernemer,
zeggen de mensen die het eigenlijk zouden moeten
weten.
Basiscriteria
Wat kenmerkt de echte agrarische ondernemer? Het
is wellicht een goed idee om te rade te gaan bij de jury
van de verkiezing van de Agrarisch Ondernemer van
het Jaar. De basiscriteria die de jury hanteert, staan
op het inschrijfformulier: de kanshebber op de titel
boekt goede technische en financiële resultaten,
neemt verantwoorde risico's en heeft een heldere vi
sie op de toekomst.
Maar wat is goed, verantwoord, helder? Daarover
verschillen de leden van mening, zo blijkt uit versla
gen van de jurybijeenkomsten in de afgelopen jaren.
Ook wel logisch, want het ene jurylid is accountant,
De inkomens in de agrarische sector variëren enorm. Dat blijkt uit cijfers
van het landbouweconomische instituut LEI, hier afgebeeld voor de sec
toren akkerbouw, varkenshouderij, melkveehouderij en glastuinbouw.
Bij glastuinders stegen na een dramatische jaar 2009 de inkomens in 2010
fors, maar in 2011 leidde het zogenoemde Ehec-drama in Duitsland weer
tot een ongekende prijsval.
Ook de andere sectoren kennen pieken en dalen. Hoogte van het inko
men zegt dus weinig over het ondernemerschap. Wel zijn er in een jaar
met slechte opbrengstprijzen in een sector altijd ondernemers die het
goed doen. Andersom trouwens ook.
de ander onderzoeker of belangenbehartiger of is ac
tief in de agribusiness. Wat de belangenbehartiger
een innovatieve afzetstrategie vindt, beoordeelt de
onderzoeker als tamelijk riskant.
Uit de verslagen blijkt dat de jury ook andere ken
merken belangrijk vindt bij de keuze van de genomi
neerden. Innovatief is een term die vaak valt. Zowel
wat betreft bedrijfsvoering als qua afzetstrategie. De
gene die nieuwe wegen bewandelt, heeft een streepje
voor bij een aantal juryleden. Dat de innovatieve on
dernemer daarbij soms wat langer moet wachten op
de revenuen, hoort bij het spel. Want een ondernemer
die geen lef heeft, is geen echte ondernemer, laat
staan de agrarisch ondernemer van het jaar.
Terwijl het ene juryüd vindt dat de winnaar een
voorbeeld moet zijn voor collega's in zijn eigen sector,
legt de ander de nadruk op de mate waarin onderne
mers erin slagen om de kloof tussen agrarische sec
tor en samenleving te overbruggen.
Financieel resultaat
Tja, wat kenmerkt de echte agrarische ondernemer?
De jury kijkt dus onder meer naar de financiële resul
taten. Dat is opvallend, om niet te zeggen vreemd,
want de rendementen variëren enorm. De melkvee
houder die in 2009 de melkprijs tot zijn ontsteltenis
zag kelderen tot 22,23 cent per liter, ontving twee jaar
later bijna het dubbele.
De leghennenhouder verdiende goud in 2010 - veel
Duitse pluimveehouders waren dat jaar hun bedrijf
aan het verbouwen en konden geen eieren leveren -
maar zag zijn inkomen een jaar later ongekend terug
vallen, want de Duitse kippen waren weer aan het
leggen.
Nog zo'n voorbeeld, komkommertelers werden vo
rige zomer plotseling geconfronteerd met dë Ehec-cri-
sis. In Duitsland stierven mensen aan een voedselver
giftigingen en kwam de komkommer in het verdach
tenbankje. Geen Duitser kocht een komkommer en
het product van de komkommertelers was in een keer
helemaal niks meer waard.
Allemaal slechte ondernemers? We duiken nog
maals in de documenten van de jury en zien opeens
de zinsnede: 'Ondernemers in een tak waar het niet
zo best gaat, maar die hun bedrijf toch boven de mid
delmaat weten uit de tillen, maken ook kans op de
prijs.' De melkveehouder, pluimveehouder en kom
kommerteler zijn in die dramatische jaren blijkbaar
toch niet van deelneming uitgesloten vanwege hun fi
nancieel resultaat.
Kenners
Dat vinden de andere kenners bij wie we onze vraag
voorleggen helemaal terecht. Nee, dat is niet waar, die
woorden nemen ze niet in de mond. Niemand geeft
een oordeel over de werkwijze van juryvoorzitter Aalt
Dijkhuizen (voorzitter Raad van Bestuur Wageningen
UR) en zijn metgezellen. Financieel rendement noe
men ze gewoon niet als kenmerk van agrarisch on
dernemerschap.
