Strijdende goden, IIOflillllH
lijdende mensen
uit 5
Mellits bouwt nu met geluid in plaats van met lego
www.pzc.nl/uit
donderdag 19 april 2012
Nog maar tien dagen is
het geleden, dat ik bij
de marathon Herakles
van het Appeltheater
was, en nu al kost het me moeite
om de herinneringen weer wakker
te maken. Soms zien we te veel (er
zitten al weer twee andere voor
stellingen, een roman, een bundel
jeugdtheater en een film, kranten
en journaals tussen). En nu moet
ik vlug die muziek gaan uitzetten,
om me te kunnen concentreren.
De verhaalstof van de oude Grie
ken is een kosmos op zichzelf Dat
besef geeft zo'n marathon je zeker
ook, om te beginnen. Alle mense
lijke emoties, van vreugde tot
angst, zitten erin. Groot. Uitver
groot. Om ze nog eens goed te voe
len. Over de positieve zouden we
de baas willen zijn. Om ze altijd te
kunnen hebben. Over de negatie
ve zouden we ook de baas willen
zijn. Om ze nooit te hoeven heb
ben. Wat heerlijk dat dat blijkt te
bestaan. Voor de goden is dat na
melijk zo. Omdat zij weten onster
felijk te zijn, leven zij vrij als een
vogeltje.
Echt, écht heel erg bevrijdend om
ze bezig te zien, vanuit hun hemel
se galerij waar zij met zoveel sarcas
tische belangstelling op de wereld
van de mensen neerkijken. Schitte
rende decorvondst, zoals ook de
reusachtige deuren met uitschui
vende balkons van waarop zij als
heersers (die hebben iets met bal
kons) hun bewind proberen te voe
ren. Dit moet ons archetypische
beeld zijn van 'daarboven', en als
een archetypisch beeld juist is,
geeft dat enorme voldoening.
Het gaat al een stapje verder (maar
dan nóg is er zijn onvermijdelijke
einde, als een verraad maar ook als
een verlossing. Dat zijn levensles
sen, niet uit een boekje, niet uit
een catechismus, maar uit een ge
loofwaardig verhaal dat op dat mo
ment écht lijkt te zijn, écht is. Dat
is wat toneel met je kan doen.
Het is niet waarschijnlijk
dat Mama Tandoori (25
april in de Stadsschouw
burg van Middelburg) een even
complete toneelervaring wordt,
maar het bevat wel veel bruikbare
ingrediënten. Want Mama Tandoo
ri eigent zich een aantal goddelijke
kwaliteiten toe. Met de deegrol in
de hand krijgt ze altijd wat ze heb
ben wil. Ze weet precies hoe de le
vens van haar zonen er uit zullen
moeten zien. En dat is niet: schrij
ver worden, zoals de plannen van
zoon Ernest kort zijn samen te vat
ten. Hij doet dat dan toch (een
god in zijn eigen koninkrijk) en
spaart ook zijn wapen (de pen)
niet. Twee goden die strijden (een
Zeus en een Hera op Rotterdams
formaat), en daartussen of daaron
der lijden de mensen.
Deze voorstelling is de toneelbe
werking van de gelijknamige, suc
cesvolle roman van Ernest van der
Kwast, een Nederlands-Indische
auteur. Het verhaal bevat dan ook
een aantal autobiografische ele
menten. De NRC beschrijft hem
bovendien als espressoverslaafde
en fantast, en niet zonder reden.
Van der Kwast schrijft namelijk
voor die krant een dagelijkse co
lumn, en drinkt daarin zoge-'
naamd een kopje espresso met
een man of vrouw uit het nieuws.
Dat zijn altijd sarcastische teksten,
humor (een beetje meer of min
der giftig) is de man dus niet
vreemd. Dat zal in de voorstelling
merkbaar zijn!
'Herakles' door Toneelgroep De
Appel, t/m 28 oktober in Appel-
theater, Den Haag.
'Mama Tandoori', woensdag 25
april in Stadsschouwburg Middelburg,
20.00 uur.
wees gerust, dat moment komt
heus wel) om opeens te beseffen
dat wij mensen in onze beste, pijn
loze en probleemloze, dagen eigen
lijk net zo arrogant bezig zijn. Dan
is oude verhaalstof ineens hyperac-
tueel commentaar op een maakba
re samenleving. Een draai in de
voorstelling die verrast. En die aan
komt.
Dan is er ook nog de worsteling
met al die menselijke emoties,
wanneer blijkt dat je er niét de
baas over bent. Noodlot, noemden
de Grieken dat. Dat is het stukje
van de goddelijke koek die voor de
mensen is bedoeld. Noodlot is er
om gedragen te worden. En wie
kan dat? Herakles misschien? Hij
doet manhaftige en indrukwek
kende pogingen. Hij is méér held
dan zijn medehelden Jason en The
seus. Er zijn dus gradaties, er is
groei in heldendom mogelijk. En
De cast van Mama Tandoori, met (vlnr) Bob Fosko, Jaqueline Blom en Tibor Lukacs.
foto Alek Bruessing
door Mischa Beckers
Voor editie I en II van het
programma Going Maxi
mal nodigde de Zeeuwse
Concertzaal eerder respectievelijk
Real Quiet en pianist Andrew Rus-
so uit. Vrijdag klinkt in De Spot in
Middelburg editie III. Ditmaal met
muziek van de Amerikaanse com
ponist Marc Mellits. Met zijn
groep Mellits Consort brengt hij,
met een ongebruikelijke combina
tie van versterkte instrumenten,
muziek die bol staat van groove, re
peterende patronen en onweer
staanbare lyriek.
Going Maximal III dus. „Ik houd ei
genlijk wel van die titel", zegt Mel
lits. „Het woord Maximal lijkt wat
ik doe en het type muziek dat
mijn vrienden in Real Quiet ma
ken goed te representeren. In het
algemeen heb ik een afkeer van la
bels. Ik zou het haten mezelf in
eèn specifieke artistieke hoek te
forceren."
Mellits schrijft zijn muziek zonder
zich te bekommeren om labels.
Maar wat hem betreft lijkt de term
Maximal ook goed te kunnen be
staan naast Minimalism als mu
ziekstroming. „Mijn muziek past
zeker niet in deze categorie en
wordt gebruikelijk niet als zodanig
benoemd. Toch geloof ik dat wat
ik en ook mijn goede vriend Dou-
we Eisenga doen, op een bepaalde
manier een natuurlijke evolutie is
van Minimalism."
Mellits bouwt zijn muziek rond re
peterende patronen van geluid die
Mare Mellits
de muziek voortstuwen. Letterlijk
alles kan daarbij een inspiratie
bron zijn: geluiden, architectuur
en zelfs voedsel. „In het bijzonder
voedsel. Ik hou van hoe ingrediën
ten in een fantastisch smakend ge
recht samenwerken en in harmo
nie zijn. Over muziek denk ik op
dezelfde manier. Als groenten el
kaar kunnen aanvullen om een
smaak te creëren, die verder gaat
dan wat hun hoop en dromen
zijn, dan kunnen harmonie en me
lodie op dezelfde manier combine
ren om geluid te produceren dat
ook verder gaat dan hun eigen
hoop en dromen."
„Het vinden van inspiratie is mak
kelijk. Het enige wat we hoeven te
doen is onze ogen en oren te ope
nen en luisteren. Dan bouw ik sim
pelweg. Als kind bouwde ik de he
le dag met lego. Het was mijn favo
riete tijdverdrijf. Ik heb het gevoel
dat ik nog steeds aan het bouwen
ben. Alleen verving ik legoblokken
door geluid."
Mellits Consort gebruikt elektrisch
versterkte marimba, viool en cello.
Het versterken van de akoestische
instrumenten verandert het tim
bre van het geluid. Dat maakt het
voor de groep makkelijker om dit
geluid te mengen met andere elek
tronische instrumenten zoals de
elektrische gitaar en synthesizer.
„Het gaat niet om het volume, he
lemaal niet", zegt Mellits. „Het
gaat over het timbre. Ik hou van
het geluid van versterkte akoesti
sche instrumenten."
Mellits Consort met Going Maximal
IIIvrijdag in De Spot in Middelburg.
Aanvang: 21.00 uur.
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in het
Zeeuwse podiumaanbod.
