in balans 115
Dokter als 'alleskunner'
Eerste lijn
woensdag 18 april 2012
Het landelijk register van huisartsen met een bijzondere bekwaamheid ver
meldt onder anderen de namen van Heieen de Bruyne en Nico van der Maas,
huisartsen in Zeeuws-Vlaanderen. Zij begeleidt thuisbevallingen, hij is apotheek
houdend huisarts. 'Aan de keukentafel leer je je patiënten het beste kennen'.
door Paula Koster
Het is stil in het Zeeuws-Vlaamse Schoondijke. Een
postbode loopt haar ronde over verder verlaten
trottoirs. Onder een tuinbankje wast een lapjeskat
zich met lome bewegingen in de voorzichtige voor
jaarszon. De kerkklok slaat twee uur en de kans dat
er ooit nog leven in de brouwerij komt, lijkt klein.
Maar dan, dan opent Heieen de Bruyne haar voor
deur. Rond haar frêlegestalte knettert een krachtig
energieveldals een matje rotjes op oudjaarsavond.
Al koffiezettend en vertellend, heen en weer dra
vend tussen keuken, box en woonkamer, drukt ze
me haar drie maanden oude baby in de armen. De
Bruyne is huisarts in het nabijgelegen Aardenburg,
drie dagen per week. Dat mag dan vrij relaxed klin
ken, in de praktijk betekent het minstens zes dagen
hard werken. Want buiten de spreekuren en dien
sten om wacht De Bruyne behalve, onder andere,
de nodige administratie en verplichte bijscholingsac
tiviteiten, nóg een tijdrovende taak: die van verlos
kundige, zowel bij mensen thuis als in de ziekenhui
zen van Terneuzen en Knokke.
Boer vindt huisarts
Na haar studie geneeskunde in Groningen en En
schede is de Bruyne als poortarts werkzaam in Ol-
denzaal, waar ze met twee collega's jaarlijks om en
nabij de 600 bevallingen begeleidt. In Leiden en Al
phen aan den Rijn doet ze haar huisartsenopleiding
en verloskundestage. Tijdens een wintersportreis
wordt ze verliefd op een Zeeuws-Vlaamse boer en
ze verhuist naar zijn geboortegrond. Huisarts 8c
Boer: de ideale combi, vindt ze. ,,Mijn man is eigen
baas en als ik het super druk heb, vindt hij altijd wel
een gaatje om onze drie kinderen op te vangen."
Huisartsen hebben een veelzijdig takenpakket en
daar kan De Bruyne haar ei prima in kwijt. „Ik onder
zit in Oostburg, meer dan vier en een halve kilome
ter verderop. Daarom mag Van der Maas een apo
theek in zijn praktijk houden. „Om op de hoogte te
blijven van de nieuwste ontwikkelingen moet ik re
gelmatig op cursus. Daarnaast heb ik gediplomeer
de apothekersassistentes in dienst."
Meer ouderen, meer recepten
Van der Maas' apothekersassistentes hebben het
druk: de laatste decennia is, ook landelijk, het medi
cijngebruik enorm toegenomen. Dat komt door de
grotere diversiteit aan pillen waar de arts uit kan kie
zen. Verder bestaan er tegenwoordig meer protocol
len dan vroeger, die voorschrijven dat een patiënt
naast medicament A, ook medicament B moet ge
bruiken. Maar de belangrijkste factor, juist in platte
landsgemeenschappen als IJzendijke, is toch wel de
vergrijzing. Van der Maas: „De ouderdom komt met
gebreken en daardoor hebben mensen meer medi
cijnen nodig.' Een voordeel vindt hij dat, als een pa
tiënt met een recept van de specialist langskomt, hij
toegang heeft tot diens complete medische dossier.
„Soms leveren nieuw- voorgeschreven medicijnen
een ongewenste match op met reeds bestaande me
dicatie. Ik kan daar dan direct actie op onderne
men."
Meerwaarde
Voor 2000, toen in Oostburg de eerste huisartsen
post op het Nederlandse platteland van start ging,
zat een gemiddelde wêrkweek van Van der Maas
stampvol en werd hij ook buiten de praktijkuren
vaak opgeroepen. En ooit, voor de komst van de
GSM, zat zijn vrouw bij de telefoon om patiënten te
woord te staan. Die tijd is geweest en dat vindt Van
der Maas geen verlies. „Wie terugverlangt naar de
fulltime klaarstaande huisdoktergaat voorbij aan het
feit dat het veel veiliger is altijd een goed uitgerust-
een dus alerte huisarts te treffen - dankzij de huisart
senpost."
Van der Maas kent al zijn patiënten goed. De ge
moedelijke en nuchtere inborst van de Zeeuws-Vla
ming bevalt hem best. „Verschillende generaties zie
ik door de jaren heen op het spreekuur langskomen
en dat is voor mij een belangrijke meerwaarde. En
natuurlijk kom ikzonodig ook nog altijd bij patiënten
over de vloer. Thuis, aan de keukentafel bij een bak
je koffie, leer je de mensen het beste kennen."
Buffelen
Makkelijk maakt De Bruyne het zichzelf niet. Vanaf
de zevenendertigste week krijgen 'haar' zwangeren
haar GSM-nummer en is ze de klok rond beschik
baar, ook als ze geen dienst heeft. „Mijn patiënten
rekenen op me en er moet heel wat gebeuren wil ik
het laten afweten. Een bevalling begeleiden kost
veel tijd en de meeste baby's geven bovendien de
voorkeur aan een geboorte buiten kantooruren. Dat
is buffelen, zeker als de volgende ochtend vroeg de
eerste patiënt zich weer bij de praktijk meldt en ik
de avond en nacht daarna ook nog eens dienst heb
op de huisartsenpost. Maar ik heb het ergraag voor
over. Wat is er nu mooier dan de geboorte van een
kind?"
Apotheek aan huis
Een paar kilometer verderop, in het al even stille IJ
zendijke, zit de praktijk van apotheekhoudend huis
arts Nico van der Maas. Schrijft hij een patiënt medi
cijnen voor, dan geeft de assistente die meteen
mee. Handig, want een doorsnee apotheek heeft IJ
zendijke niet: te weinig inwoners. De dichtstbijzijnde
houd een intensief contact met mijn patiënten. Als
huisarts loop je tijdens alle levensfasen met de men
sen mee, langs de hoogte - en dieptepunten. Dat
vind ik één van de mooiste dingen van mijn vak."