All the president's men
M
Menno Buch is terug, met
Buch in de bajes. Nooit eerder
kregen Nederlandse camera's
zo'n onverhulde inkijk in een
gevangenis. „Van sommige
gevallen word je niet vrolijk."
door Monique Brandt
TERUGGESPOELD
Menno Buch maakte Buch in de bajes„Ik vond het tijd te laten zien hoe het hier écht aan toe gaat." foto Freek van Asperen/ANP
Menno Buch en
zijn vrouw Nico
le van Houten
houden Buch in
de bajes ten
doop in Peniten
tiaire Inrichting Almere. Buch
maakte er zijn realityprogramma,
waarmee hij een inkijk wil geven
in het leven van doorsnee gevange
nen. Buch doet al 25 jaar vrijwilli
gerswerk met gedetineerden, maar
wil daar niet over praten: „Privé."
Wel bracht dat werk hem op het
idee voor dit programma. „Neder
landers hebben verstand van twee
dingen: voetbal en gevangenissen.
Er wordt veel onzin over verteld,
ik vond het tijd de gordijnen te
openen en mensen te laten zien
hoe het hier nu écht aan toe gaat."
Drie jaar duurde het voortraject.
Locatiedirecteur Theo de Groen
van P.I. Almere werd gevraagd de
tv-ploeg te ontvangen. Hij hoefde
niet lang na te denken, zegt hij in
het cellenblok van het complex
dat 360 gedetineerden kan huisves
ten. „Ik werd benaderd door de
hoofddirectie en zei vrij snel 'ja'.
Ik vind het een eer dat wij werden
gevraagd. Er heerst het beeld dat
dit een soort hotel is. Wij laten
zien dat we gedetineerden op een
humane manier onderbrengen,
niet zoals in die Amerikaanse pro
gramma's, waarin extreem gedrag
en extreem geweld normaal zijn.
„Als een kind vervelend is, kun je
het een tik voor zijn billen geven.
Je kunt het ook helemaal in elkaar
rammen, maar wat schiet je daar
mee op? Dat wil niet zeggen dat
hier van vergelding geen sprake is.
Cellen zijn géén hotelkamers, je
hebt géén regie meer over je eigen
leven, het is allemaal niet zo sim
pel en prettig als men denkt."
De Groen erkent dat de heisa rond
het medisch programma dat in de
VU werd opgenomen - niet altijd
meteen met toestemming van de
patiënten - op een ongunstig mo
ment kwam. „Maar het verschil is
dat hier gewoon een camerateam
loopt, er zijn geen vaste camera's.
Dan is het makkelijker te zeggen:
nu even niet. Iedereen, personeel
en gedetineerden, is vooraf ge
vraagd of ze gefilmd willen wor
den. En achterafis nauwkeurig ge
checkt of er niet toch mensen op
beeld staan die dat niet wilden."
De gedetineerden zijn sowieso on
herkenbaar, ook om te voorkomen
dat slachtoffers plots in hun huis
In de serie Teruggespoeld staat
wekelijks de spot gericht op
een filmklassieker die op veel
mensen een onuitwisbare
indruk heeft gemaakt.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw
gaf ik mijn kunstacademiestudie na
twee jaar op omdat ik ontdekte dat ik
onvoldoende talent had om grafisch
kunstenaar te worden. En vanwege de film
'All the president's men', die ik op een
avond zag en in dezelfde week nog drie of
vier keer bezocht. Het verhaal van Wood
ward en Bernstein, twee journalisten van
de Washington Post, die een inbraak in het
Democratisch hoofdkwartier in het Water-
gate-hotel onderzoeken, behoort inmiddels
tot de grote verhalen van de journalistiek-
geschiedenis. Dankzij het onderzoekswerk
door Johan van de Beek
van de twee onvermoeibare journalisten
moest uiteindelijk een president (Nixon) af
treden, die de wetten van zijn eigen land
aan zijn laars lapte.
Ik werd zelf journalist vanwege de manier
waarop Alan J. Pakula het werken op een re
dactie van een grote krant in beeld bracht
en de gedetailleerde en realistische manier
waarop Dustin Hoffman en Robert Red-
ford de odyssee van Bernstein en Wood
ward uitbeeldden. De spanning, paranoia,
interne conflicten, bloeddorst en tunnelvi
sie die altijd een rol spelen als verslagge
vers op groot wild jagen, maken van 'All
the president's men' een zenuwslopende
film. Hoewel er niets ontploft, geen enkele
autoachtervolging is en geen special effects
van enige betekenis zijn gebruikt.
De scène die me overtuigde van de schoon
heid van het vak, is als Woodward (Red-
ford) belt met een uitgeverij van boeken
van ene Howard Hunt. De naam Hunt is in
kamer hun vroegere belager tref
fen. „Of als ze later in hun leven
nog eens solliciteren, dan moeten
ze geen last hebben van de serie."
Dat het achter de muren geen
sprookjesland is, beseft iedereen.
Maar sommige beelden zijn even
goed best heftig. Zo heeft directie
lid Danielle Meijer ruzie met een
agressieve gevangene. 'Kankerhoer,
stoephoer en racist' zijn de mild-
ste verwensingen die ze te horen
krijgt. Buch: „Ik dacht dat justitie
dat wel te gortig zou vinden. Maar
Peter Hennephof, de hoofddirec
teur Dienst Justitiële Inrichtingen,
zei bij de eerste viewing: 'Het is zo
als het is. Als mijn mensen zo wor
den uitgescholden, moet Neder
land dat maar weten'."
Buch was drie maanden in de ge
vangenis. Ook al komt hij al jaren
in gevangenissen, hij blijft verbijs
terd over die wereld. „Om zeven
uur 's ochtends denk je 'er gaat
vandaag dit gebeuren', om vijf
over zeven ontdek je dat je weer
op het verkeerde been bent gezet.
Het is continu verbaasd zijn en
denken: dit kan niet waar zijn."
Wat hij wilde laten zien? „Ik toon
mensen die een tweede kans ver
dienen, maar ook zij die bewust
voor dit leven kozen. Een bewaar
der die hier al 25 jaar werkt, vroeg:
'Heb jij de duivel al gezien?' Hoe
zo?! Hij zegt: 'Ik weet dat er men
sen zijn waar de duivel in zit'. En
ja, ik heb gedetineerden gesproken
van wie ik denk: allemachtig, wat
moet de samenleving met jou?
„Ik dacht vroeger dat het socialer
kan, met gedetineerden op een
woonboerderij, zinvol werk doen.
Dat geldt nog steeds voor enkele
gevangenen. Aan de andere kant
zie ik ook veel hopeloze gevallen.
Iemand die zegt: 'geef mij een mil
joen, dari gaat zijn kop eraf. Van
die gevallen word je niet vrolijker."
E2 Buch in de bajes. Vanaf morgen
(zondag) op RTL 4, 20.00 uur.
PW* reageren?
redactie.media@wegener.nl
J Menno Buch, broer van de in 2002
overleden schrijver en tv-maker
Boudewijn Buch, kreeg bekendheid
met grootschalige exploitatie van
sekslijnen. Hij werd nog bekender
door Sex voor de Buch, waarin men
sen de meest uitzinnige erotische
fantasieën mochten uitleven. Hier
na kwamen programma's als Sex
na de Buch, Buch, burgers buiten
lui, Buch in de branding en De relatie
man, dat hij met Theo van Gogh
maakte, en NightClub. Al 25 jaar be
geleidt hij vrijwillig gedetineerden.
Buch is sinds 1998 met Nicole van
Houten, met wie hij vorig jaar
trouwde, nadat hij was genezen
van kanker.
Robert Redford en Dustin Hoffman als het
journalistenduo in All the president's men.
een notitieboek van een van de Watergate-
inbrekers opgedoken. Woodward wil meer
weten over Hunt en begint aan een van die
routineachtige klussen die een journalist
doet om dieper te kunnen graven: een
rondje bellen. Hij krijgt de uitgever aan de
lijn. Die vertelt dat Hunt inderdaad voor
hém werkte en spionageromans schreef.
Maar, zegt de uitgever, als u dit soort infor
matie verzamelt, zal het geen verrassing
zijn dat Hunt ook voor de CIA werkte.
CIA? Nee, geen verrassing, liegt Redford en
schrijft de drie magische letters op papier:
CIA. Op dat moment weet hij dat hij beet
heeft Het onderzoek moet nog beginnen
en duurt maanden. Het duo wordt tegenge
werkt, ook door collega's. Dankzij hoofdre
dacteur Ben Bradlee (formidabele rol Jason
Robards) wordt de stekker niet uit het on
derzoek getrokken. Maar hier, op dit mo
ment, begint de jacht die zal uitmonden in
een superbe reeks artikelen, twee onverge
telijke boeken ('All the president's men' en
'The final days') en deze prachtige film,
een ode aan een beroepsgroep die op dit
moment knokt om te overleven en haar on
afhankelijkheid te bewaren.
