i3 spectrum
'Bij mij zit iedereen in
de gevangenis, mijn
ouders, mijn broer'
Zaterdag 14 april 2012
foto Ronny te Wechel
In Kolkemate zitten jongens die al op vroege leeftijd zijn ontspoord. Vaak schuwen ze ernstig geweld niet.
is bij mij het punt. Drugs en geweldsdelic
ten."
Jacco wil nu ook wel iets meer zeggen. „Ik
denk dat je eerder moet kijken richting ver
nieling en brandstichting."
Hebben jullie mensen verwond, doodge
maakt?
Frederick: „Gewond, sowieso." Stilte. Jac
co: „Ik denk dat het meer schade is qua
denken, qua doen, maar verder niemand
aangeraakt of van kant gemaakt."
Frederick: „Bij mij is het wel gewoon ge-
weid geweest op lichamelijke wijze."
Jacco en Frederick zijn voorbeelden van
jongens die al op vroege leeftijd zijn ont
spoord. Vaak schuwen ze ernstig geweld
niet. Een inrichting als Kolkemate is dan
ook op alles vóórbereid. Je ziet het bijvoor
beeld aan het platte dak, naast de lucht
plaats. Dat is verhoogd met prikkeldraad
dat onder stroom staat. Die extra beveili
ging is aangebracht na een 'dakincident',
waarbij een groepje vanaf het dak stenen
door de lichtkoepel gooide.
De buitenplaats bestaat uit twee delen die
van elkaar zijn gescheiden door een hek
werk van gaas. De gedetineerden moeten
op meter afstand van dit hek blijven om
te voorkomen dat verschillende groepen
ongewenste informatie uitwisselen. Unit
leidster Kea van der Vinne legt uit: „We
hebben hier veel mensen die familie van
elkaar zijn, broers en neven en die spreken
lang niet altijd Nederlands met elkaar."
Dat bij deze jongens de vlam snel in de
pan slaat, blëek recent in jeugdgevangenis
Den Hey-Acker in Breda en Teylingereind
in Sassenheim, waar gedetineerden in op
stand kwamen. Directeur Bert Koetze van
Kolkemate: „Dat kan mij hier morgen over
komen. Het hangt samen met de proble
matiek van de jongeren die wij binnen
hebben. Dat is een harde categorie, die pro
beert zaken af te dwingen. De vraag is al
tijd: heb je voldoende feeling met ze waar
door je weet wat er kan gaan gebeuren."
Jacco, die uitvoerder in de bouw wil wor
den, benut zijn PIJ-maatregel liever door
te werken aan een carrière. „Het verleden
verander je niet. Daar doe je helemaal
niets aan, dat blijft je achtervolgen. De toe
komst, die heb je zeifin de hand. Ik heb
elektrotechniek gedaan en niet afgemaakt,
landbouwtechniek, niet afgemaakt, straten
makeropleiding, niet afgemaakt en nu doe
ik bedrijfsadministratie, dat ik wel probeer
af te ronden."
Hij beseft dat sommige mensen bang zijn
dat hij vrijkomt. „Ik heb zelf een afspraak
gemaakt om over twee weken te praten
met de wijkagent. Om te zeggen dat hij en
zijn collega's mij als ik met verlof ben, niet
direct hoeven op te pakken. Zij zien niet
hóe ik hier veranderd ben."
Voor de jongens van Kolkemate is er ver
lof in gradaties. Van begeleid naar onbege
leid, van een dag tot meerdaags en langer.
Er gaat grondige voorbereiding aan vooraf.
Directeur Koetze: „Er zitten hier jeugdigen
die politiek- en mediagevoelig zijn en in
wie het ministerie van Veiligheid en Justi
tie zeer geïnteresseerd is. Dit is de crimine
le crème de la crème. Deze jongens zitten
hier voor ongelooflijk ongewenst gedrag.
Die zitten hier niet voor tasjesroof."
De gevangenisdirecteur schetst de dilem
ma's: „We hebben hier iemand van wie
duidelijk is dat zijn woonplaats op zijn
kop zal staan als hij terugkeert. Doen we
er beter aan hem ergens anders naartoe te
laten gaan, waar hij verstoken zal zijn van
de directe steun van zijn familie?"
Koetze moet voortdurend risicotaxaties
maken als deze. Het geval van Stanley A.
indachtig, die 6 jaar na zijn vrijlating uit de
jeugdgevangenis bekende vorige maand
een 15-jarig meisje te hebben vermoord.
De 25-jarige ex-jeugd-tbs'er vond dat zijn
behandeling nog niet voltooid was en wil
de extra hulp. Dat laatste werd hem vol
gens zijn advocaat niet gegeven, ook niet
toen hij daarvoor aanklopte bij de foren
sisch psychiatrische instelling De Waag.
Koetze is daarom voorstander van verlen
ging van jeugd-tbs, wat neerkomt op over
gang naar volwassen-tbs. „Ik zeg niet dat
het voor iedereen nodig is, maar er is een
categorie waarvan je met grote zekerheid
kunt zeggen dat terugval, het zogenaamde
recidive-risico, hoog is."
Jacco en Frederick willen, voordat ze af
scheid nemen, hun cel nog laten zien. We
leggen een lange tocht af door gangen
waar talloze deuren eerst achter hen wor
den gesloten voordat de volgende open
mag. Uiteindelijk houdt Jacco zijn cel lie
ver dicht omdat hij de andere kant van de
deur privé wil houden. Door het ronde
raampje is te zien dat hij een rode lamp
aan de wand heeft. Frederick houdt een
rood-wit-blauw gekleurde trui omhoog.
Trots: „Deze heeft mijn moeder voor mij
gebreid." In de aangrenzende keuken trekt
een groepsleider een lade open. „Dit is het
moment waarop wij altijd even het bestek
tellen."
Om privacyredenen zijn de namen van de
geïnterviewde jongens gefingeerd.
reageren?
spectrum@wegener.nl
