Hommage aan
341 gezondheid
Van nature onrechtvaardig
denk
vrijdag 13 april 2012
door René Diekstra
Onlangs, na afloop van
een lezing over de psy
chologie van prinsen
(en prinsessen),
kwam een vrouw naar mij toe
met de vraag 'Wat vindt u dan
van prinses Maxima?'
Nog voor ik antwoord kon geven,
voegde ze daar aan toe: 'Vanaf het
allereerste moment dat ik haar
zag, op de televisie, wist ik dat
Willem-Alexander geen betere
keuze voor onze toekomstige ko
ningin had kunnen maken'. Naar
huis rijdend die avond vroeg ik
me af hoeveel Nederlanders onge
veer hetzelfde als deze vrouw ge
dacht of tegen elkaar gezegd heb
ben, die eerste keer dat ze Maxi
ma op de televisie zagen. Gezien
het feit dat 'een beetje dom' in
middels een soort gevleugeld ge
zegde is, schat ik dat het er veel
moeten zijn geweest. Wat niet
wegneemt dat die gedachte of uit
spraak ronduit onjuist was.
Niemand kon na dat eerste ge
sprek zeker weten dat Maxima
een goede koningin zou worden.
Niemand zelfs die dat nu zeker
weet. Natuurlijk konden en kun
nen we gelóven dat ze een goede
koningin zal worden, maar wéten
en al helemaal zéker weten, doen
we dat niet. We spreken dus niet
de waarheid als we zeggen dat we
het wel zeker weten.
V/at heeft gemaakt dat zovelen
van ons al vrijwel meteen geloof
den dat Maxima een goede keus,
zowel voor Willem als voor het
land, was en is? Het antwoord op
die vraag is in wezen simpel. Wat
hier speelt is een 'gevoels-
vóóroordeel'. De eerste aanblik
van Maxima riep bij velen een
goed, positief gevoel op. Dat is
een 'start'-voordeel dat mensen
die uiterlijk aantrekkelijk worden
gevonden, nu eenmaal hebben.
En wij zitten psychologisch zo in
elkaar dat als we over iemand
meteen 'een goed gevoel hebben',
we ook meteen gaan generalise
ren. Dat wil zeggen, er automa
tisch van uit gaan dat die persoon
ook over een reeks positieve ei
genschappen beschikt op gebie
den waar we (nog) niets van we
ten. Psychologen noemen die nei
ging tot generaliseren, op grond
van een enkel kenmerk van of
een globaal gevoel over een per
soon, het 'halo-effect'.
Het woord 'halo' verwijst oor
spronkelijk naar een stralenkrans
rondom een hemellichaam, maar
ook heiligen in de katholieke kerk
worden traditioneel met een
licht- of stralenkrans rond of bo
ven hun hoofd afgebeeld. De sym
boliek is dat deze persoon een in
alle opzichten goed, heilig wezen
is. Kenmerkend voor het 'halo-ef
fect' is dat we ons oordeel over al
le kwaliteiten van iemand base
ren op één kenmerk - zoals uiter
lijke aantrekkelijkheid - dat voor
ons veelbetekenend is. Het is dè
uitdrukking van de neiging van
onze psyche om een samenhan
gend beeld van iemand te willen
scheppen en te onderhouden.
Iemand die er lief uitziet, zal ook
in andere opzichten lief zijn. Vin
den dat iemand er lief uitziet en
tegelijkertijd veronderstellen dat
niet uitgesloten is dat ze haar kin
deren mishandelt, past niet bij el
kaar. Als ze nou lelijk was...
Hoe invloedrijk het halo-effect
ook op andere terreinen is, blijkt
bijvoorbeeld uit het volgende. In
september 2001, direct na de aan
slagen op het World Trade Center
in New York, schoot de algemene
waardering voor president
George W. Bush omhoog. Maar
opmerkelijk genoeg schoot ook
het percentage Amerikanen dat
positief was over Bush's economi
sche beleid omhoog, van 47 naar
60 procent. Terwijl het beleid van
Bush op dat gebied geen jota was
veranderd! Blijkbaar kreeg Bush,
net als Maxima, een halo om zijn
hoofd en was opeens alles wat hij
deed goed. Het kan overigens ook
de negatieve kant op gaan, en dat
wordt dan het duivel- of hoorn-ef
fect genoemd. Als het algemene
gevoel over iemand negatief is,
dan is vaak al gauw ook niets
meer aan hem goed. Anders ge
zegd: wij mensen zijn van nature
'onrechtvaardige' wezens.
Hond meenemen naar het
werk vermindert werkstress
Werknemers die hun hond mo
gen meenemen naar de werkplek,
ervaren minder stress tijdens de
werkdag dan hondenbezitters die
hun huisdier thuis moeten laten.
Dit blijkt uit een Amerikaans on
derzoek onder 550 werknemers.
De onderzoekers benadrukken
dat niet ieder bedrijf of iedere
hond geschikt is voor deze werk
wijze.
http://bit.ly/HgNa6Q
Hongersnood leidt tot
geboorte van meer meisjes
Ondervoeding leidt mogelijk tot
een verschuiving in de verhou
ding tussen meisjes en jongens
onder nieuwgeborenen. In China
daalde vanaf april i960 de verhou
ding jongens/meisjes van 109 jon
gens per 100 meisjes naar 104 jon
gens per 100 meisjes. Er was hon
gersnood en toen die voorbij was,
na oktober 1963, steeg het aandeel
jongens weer.
http://bit.ly/GZnTKO
Kleine mannen, er wordt vaak letterlijk en figuur
lijk op ze neergekeken. Het boek 'Kleine Manne
tjes' van journalisten Birgit Donker en Piethein
Burmanje laat er geen twijfel over bestaan dat dit
volkomen onterecht is.
door Amine Salomons
illustratie Helen van Vliet
Humor, geslepenheid, vechtlust en
ambitie: allemaal eigenschappen
waarmee kleine mannen hun voor
deel kunnen doen. Ze moeten ook
wel want door hun geringe lengte worden
ze gemakkelijk over het hoofd gezien. Bo
vendien zijn ze regelmatig het mikpunt van
spot. Maar een aantal van hen weet tot gro
te hoogten te stijgen en macht, rijkdom en
aanzien te verwerven. In het boek Kleine
Mannetjes, een kleine honderd pagina's tel
lend boek uit de reeks 'Kleine Boekjes' van
uitgeverij Contact, gaan journalisten Birgit
Donker en Piethein Burmanje op zoek naar
de kracht van de kleine man. Hierbij kijken
ze naar grote voorbeelden in onder meer de
sport, de kunst en de politiek.
De titel Kleine Mannetjes is dan ook aller
minst denigrerend bedoeld, zo benadrukt
auteur Birgit Donker. „Het klinkt gewoon
grappig en het past toevallig goed in de
reeks 'Kleine Boekjes'. We wilden juist een
hommage brengen aan de kleine man."
Maar wanneer is een man klein? Voetballers
als Wesley Sneijder en Lionel Messi (beiden
170 cm) blinken weliswaar uit in het voetbal
maar niet bepaald in lengte. 'Geniaal maar
met te korte beentjes', om de woorden van
de Vlaams schrijver Louis Paul Boon maar
eens oneigenlijk te gebruiken.
Klein zijn, betekent afwijken van het gemid
delde en in Nederland is volgens het CBS
de gemiddelde man 181 centimeter.
De overgrote meerderheid 85,2 procent)
van de Nederlandse mannen is boven de 173
centimeter. Als je daar onder zit, ben je een
kleine man in Nederland. Maar Nederlan
ders zijn reuzen, in Bahrein bijvoorbeeld
zijn de heren gemiddeld slechts 166 cm, om
over Aziaten nog maar niet te spreken. Om
dat ze in hun boek ook naar buitenlandse
mannen kijken, houden de auteurs van Klei
ne Mannetjes voor het gemak daarom de
grens van 170 cm aan. En dan zijn 'grote
mannen' als Diego Maradona, Tom Cruise
of Nicolas Sarkozy met hun lengte van 165
cm inderdaad klein.
Naast deze fysieke meetlat signaleren de au
teurs van Kleine mannetjes natuurlijk ook
een psychologische lengtewaardering. Zo ha
len zij diverse onderzoeken aan waaruit on
der rpeer blijkt dat langere mannen een ho
gere sociale, status hebben. Klanten voelen
zich bij het kopen van een huis of de aan
schaf van een nieuwe auto het meest ver
trouwd bij een langere verkoper. Daarom
maken kleine mannen minder kans op een
verkoopbaan. En als je als kleine man dan
toch in dé verkoop belandt, blijkt: hoe klei
ner je bent, hoe lager je salaris. Onderzoek
aan de universiteiten van North Carolina en
Florida toont aan dat iedere 2,5 centimeter
in lengte 789 dollar extra inkomen per jaar
betekent. Pure lengtediscriminatie dus.
En dat begint al vroeg. Van jongs af aan zijn
kleine mannetjes nu eenmaal korter dan de
anderen. Ze worden op school ook meer ge
pest, althans zo ervaren zij dat. Onderzoe
kers constateren evenwel dat zij niet vaker
gepest worden dan andere kinderen maar
dat zij zich de pesterijen veel persoonlijker
aantrekken. „Het ligt heel gevoelig", zo weet
Donker uit eigen ervaring. „Het is ook de re
den waarom ik dit onderwerp zo interes
sant vind. Ik heb twee zonen en een daar
van, de jongste, was de kleinste van zijn
klas. Daar had hij het flink moeilijk mee.
Hij werd niet méér gepest dan anderen
maar ervoer dat wel zo. Inmiddels heeft hij
De kleine man blinkt vaak uit op
terreinen waar anderen
nog niet aan gedacht hebben
een groeispurt doorgemaakt en speelt het
gelukkig niet meer."
Kleine mannen worden van jongs af aan
meer uitgedaagd dus moeten ze slimmer
zijn dan de rest en hun lengte compenseren
door uit te blinken op andere terreinen.
Daarvan zijn in Kleine Mannetjes veel aan
sprekende voorbeelden te vinden, waarvan
het meest bekend: Napoleon Bonaparte.
Naar hem is het Napoleoncomplex ver
noemd, dat wil zeggen dat een kleine man
agressiever is en zelfs oorlogen voert om
zijn gebrek aan lengte te compenseren.
Maar Napoleon was helemaal niet klein.
Met zijn 169 cm was Napoleon in zijn tijd
van gemiddelde lengte. Een misverstand?
„Waarschijnlijk is verwarring ontstaan tus
sen de Engelse en Franse lengtematen in die
tijd. De Engelse inch was kleiner dan de
Tweetaligheid goed voor
hersenontwikkeling
Tweetalig opgroeien, vergt op jon
ge leeftijd meer van de hersenen
dan eentalig opgroeien. De zoge
heten cognitieve reserve die dit
oplevert, komt op latere leeftijd
van pas. Mensen die tweetalig
zijn opgegroeid, zijn beter be
schermd tegen dementie. Als
tweetaligen toch dement worden,
gebeurt dat gemiddeld op latere
leeftijd dan bij eentalingen.
http://bit.ly/HlkBCc
Dieet doet effect van laag
geboortegewicht teniet
Kinderen met een laag geboorte
gewicht lopen later in het leven
een verhoogd risico op dik wor
den en diabetes. Onderzoek bij rat
ten toont aan dat het beperken
van het aantal calorieën in de voe
ding de eerste tijd na de geboorte
het verhoogde risico op overge
wicht en diabetes weer teniet
doet Onderzoek moet uitwijzen
of dit ook bij mensen zo is.
http://bit.ly/Hei8zk
Hete pepers zijn goed voor
hart- en bloedvaten
Capsaïcines, de stoffen die chili's,
rode pepers, cayennepeper en ook
peperspray hun vurige eigen
schappen bezorgen, zijn gezond
voor hart- en bloedvaten. Ze verla
gen de opname van cholesterol
uit het voedsel en bevorderen de
afbraak van cholesterol in het
lichaam. Bovendien blokkeren ze
de werking van een gen dat de
bloedvaten laat samentrekken.
http://bit.ly/HM8QcY