spectrum 8
Zaterdag 31 maart 2012
De watertoren in Goes.
Landmarks
OverNieuw is een tweewekelijkse serie over nieuwe architectuur in
Zeeland. Op meerdere fronten, 's Ochtends vindt u een themaver-
haal in deze krant, 's avonds kunt u op Omroep Zeeland een filmver
sie zien. Programmamaker Rebecca van Wittene en architect Johan
de Koning zijn in samenwerking met het Centrum voor Beeldende
Kunst in Middelburg de drijvende krachten achter OverNieuw. Van
daag de tiende, tevens laatste aflevering: Landmarks.
door Jan van Damme
We hebben al kerken ge
had, boerderijen, we
gen, industrieterreinen,
zorgcomplexen, wonin
gen aan het water, socia
le woningbouw. De nieuwe architectuur in
Zeeland heeft de afgelopen maanden een
gezicht gekregen in de serie OverNieuw.
Met dank aan Rebecca van Wittene en Jo
han de Koning, die de onderwerpen heb
ben bedacht en de filmdocumentaires heb
ben gemaakt
In de krant sluiten we de serie nu af met
een verhaal over landmarks in Zeeland.
Landmarks: een mooi Engels woord voor
gebouwen en industriële objecten die het
landschap tekenen. Net als Friesland en
Groningen beschikt Zeeland over einders,
die om herkenningspunten vragen. Zonder
watertoren en televisietoren van Goes, Lan
ge Jan van Middelburg, watertoren van
Oostburg en de fakkelpijpen van DOW
zou je in het deltagebied zomaar de weg
kwijt kunnen raken. Het land is gelukkig
nog zo leeg dat je oog automatisch naar
landmarks op zoek gaat.
Jan Melis is ontwerper, gevestigd in Rotter
dam. Geboren in 1966 in Zoutelande, daar
woonachtig tot zijn twintigste. Zijn samen
met Ben Oostrum ontworpen Crosslight -
een kunststof hanglamp in de vorm van
een plus-teken - is één van zijn jongste suc
cessen. Melis heeft de afgelopen jaren meer
dere keren van zich doen spreken in het
Zeeuwse. Met een expositie in het Cen
trum voor Beeldende Kunst in Middelburg
en de vormgeving van Motel Insomnia in
Vlissingen. Drie jaar geleden ontwierp hij
voor de Provincie Zeeland een relatiege
schenk in de vorm van een doos met een
aantal borduurpatronen. Het thema was
'tradities', vandaar. Eén van de borduur
werkjes bood een staalkaart van twintig
beeldbepalende gebouwen in de provincie.
Stadhuis Middelburg, Timmerfabriek Vlis
singen, Noordhavenpoort Zierikzee, Water
paviljoen Neeltje Jans, Belfort Sluis, Zee-
landbrug, om enkele voorbeelden te noe
men. Die staalkaart verklaart - denkt Melis
- waarom hij voor de aflevering Landmarks
is benaderd. Hij is dan weliswaar geen ar
chitect, maar heeft veel met Zeeland en
weet hoe je ergens in ontwerp een punt
van kunt maken.
Zeeland heeft nogal wat landmarks. We
kiezen er drie relatief jonge uit, om het ge
heel overzichtelijk te houden. Daardoor
valt de Plompe Toren op de Schouwse kust
af Wat niet wegneemt dat Melis wel even
gewezen wil hebben op het plan van het
Amsterdamse bureau Rietveld Landscape
om de oude toren terug aan het water te
brengen en centrum te maken van een ge
bied waarin het verleden gelezen kan wor
den. Dat gezegd hebbende buigen we ons
over drie min of meer jonge uitroeptekens
op het Zeeuwse platteland.
De in 1912 gebouwde watertoren
van Goes - nu in gebruik als kan
toor - mag best de eerste zijn. Een
landmark, zegt Melis, was tot de introduc
tie van de tomtom en andere navigatie-ap-
paratuur vooral een oriëntatie-object
Woonde je in Middelburg, kwam je uit de
Randstad via Bergen op Zoom terug, dan
bracht de watertoren van Goes de gerust
stellende gedachte dat het niet ver meer
was. Nu iedereen zich door een ingeblikte
stem de kortste weg laat wijzen, zijn de ba
kens van weleer niet langer richtingge
vend. Hun functie is meer recreatief gewor
den. Bijzondere torens, waterkeringen,
bruggen, fabrieken, stadhuizen - ze staan
midden in een landschap of een stad te
Skihal Snowbase, Terneuzen.
